چک الکترونیکی چیست؟ جدیدترین قانون چک الکترونیکی
پیشرفت تکنولوژی در سال‌های اخیر و جایگزین‌شدن ابزار‌های قدیمی و فیزیکی با ابزار‌های نوین و دیجیتالی باعث شده تا بانک مرکزی نسل جدیدی از انواع چک به نام چک الکترونیکی یا چک دیجیتالی را عرضه کند.
اگر شما هم تا حالا با این ابزار نوین مالی آشنا نشده‌اید، نگران نباشید.
ما در این مقاله توضیح می‌دهیم که چک الکترونیکی چیست و چه مزیت‌هایی دارد.
چک الکترونیکی چیست؟
چک الکترونیکی ماهیتی مشابه چک کاغذی دارد؛ با این تفاوت که در چک‌های الکترونیکی اصل چک به صورت فیزیکی وجود ندارد و اطلاعات چک مانند مبلغ، تاریخ، شماره حساب و … همگی بصورت دیجیتالی ذخیره و مبادله می‌شوند.
در حقیقت چک الکترونیکی یا چک دیجیتال نوعی سند تجاری است که دارنده آن می‌تواند توسط آن دارایی‌های خود را به صورت آنلاین انتقال دهد.
مزایای چک الکترونیکی
از مزایای چک الکترونیکی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- امنیت بیشتر : گاهی افراد سودجو از چک‌های جعلی استفاده میکنند، اما با استفاده از چک‌های الکترونیکی دیگر لازم نیست نگران اعتبار چک دریافتی خود باشید.
جالبتر اینکه چک الکترونیکی نمیتواند سرقت یا مفقود شود و کسی نمیتواند در برگ چک تغییری ایجاد کند.
- کاهش هزینه‌ها : مراجعه حضوری به بانک جهت وصول چک کاری وقت‌گیر و زمان‌بر است. این در حالی است که چک الکترونیکی این امکان را فراهم میآورد تا مشتریان با صرفه‌جویی در زمانشان بدون مراجعه حضوری و با کامزدهای پایین‌تر این کار را انجام دهند.
همچنین استفاده نکردن از کاغذ به قطع درختان کمتر و حفظ محیط زیست کمک میکند.
- تسریع و تسهیل فرایند استفاده : آنلاین بودن فرایند استفاده از چک‌های دیجیتالی این قابلیت را ایجاد میکند تا افراد تنها با استفاده از لوازم الکترونیکی خود مثل تلفن همراه، لپ تاپ، یا … در صورت متصل بودن به اینترنت به سادگی، در هر زمان و مکانی اقدام به استفاده از آن کنند.
سرعت بالای فرآیندهای صدور و پرداخت چک و اطلاع از وضعیت نقل و انتقالات چک الکترونیکی از دیگر مزایای آن است.
نحوه وصول چک الکترونیکی
برای وصول یا واریز مبلغ چک به حساب خود می‌توانید به دو طریق اقدام کنید:
- مراجعه حضوری به شعب بانکی جهت نقد کردن چک الکترونیکی
- وصول چک الکترونیکی به صورت آنلاین و از طریق همراه بانک
لازم به ذکر است که برای وصول غیر حضوری چک الکترونیکی دسترسی به سامانه چکاد، نصب و فعالسازی برنامه ” هامون ” جهت ثبت امضای الکترونیکی و همچنین داشتن یک حساب جاری الزامی است.
مراحل تصویری ثبت امضای الکترونیکی
امنیت چک الکترونیکی
چرا چک‌هایی که حتی وجود فیزیکی ندارند از امنیت بیشتری برخوردارند؟
بانک مرکزی طی سال‌های اخیر اقدام به طراحی زیرساختی کرده تا صادرکنندگان چک الکترونیکی از طریق امضای دیجیتال، احراز هویت و اعتبارسنجی شوند.
همچنین سامانه چکاد (چک امن دیجیتال) اعتبار چک‌های الکترونیکی را بیش از پیش تضمین میکنند.
علاوه بر سامانه چکاد، سامانه نهاب (نظام هویت‌سنجی الکترونیکی بانکی) هم که حاوی اطلاعات هویتی مشتریان بانکی است، با اختصاص دادن یک کد ویژه (کد شهاب) برای هر کاربر، امکان احراز هویت آسانتر و سریعتر را برای افراد فراهم میکند.
قانون چک الکترونیکی
مجلس شورای اسلامی در 13 آبان ماه سال 13۹۷ بانک مرکزی را مکلف به عملیاتی‌سازی سامانه چک الکترونیکی در ایران کرد.
در ادامه بانک مرکزی به معرفی و اعلام قوانین زیرساخت صدور و تبادل چک الکترونیکی مبتنی بر امضاء الکترونیکی با استفاده از آخرین استانداردهای بین المللی پرداخت.
نتایج اقدامات بانک مرکزی پس از دو سال و در آذرماه سال 1399 نمایان شد اما به دلیل تغییرات زیرساختی ایجاد شده در استفاده از چک و همچنین به دلیل پیامدهای نامطلوب اقتصادی و اجتماعی ناشی از همه‌گیری کرونا مقرر شد که اجرای قانون جدید صدور چک، مرحله‌ای و به‌صورت تدریجی انجام شود.
این قانون سرانجام در آبان سال ۱۴۰۱ به تصویب مجلس شورای اسلامی در آمد و چند روز بعد توسط شورای نگهبان تأیید و اجرا گردید.
جمع‌بندی
چک الکترونیکی نوعی چک مانند چک‌های کاغذی است، با این تفاوت که بصورت فیزیکی وجود ندارد و فرایند صدور و انتقال آن بصورت آنلاین و بر بستر اینترنت انجام می‌شود.
همچنین چک الکترونیکی دارای مزیت‌های متعددی نظیر سطح امنیتی پیشرفته‌تر در مقابل سرقت، جعل و مفقودی، سرعت بالا در پردازش و انتقال اطلاعات، کاهش کارمزدهای بانکی، صرفه‌جویی در مصرف کاغذ و ویژگی‌های بسیار دیگری است.
وصول چک الکترونیکی به دو روش حضوری و غیر حضوری انجام می‌شود.
همچنین سامانه چکاد اعتبار این چکها را تضمین میکند، که این باعث می‌شود نگرانی‌های مشتریان از بابت عدم فیزیکی بودن چک‌های الکترونیکی برطرف شود.