پهلوگیری کشتی‌های تحریم شده در بندر شاندونگ چین ممنوع شد: تصویر کلان چه می‌گوید؟

روز گذشته، رویترز در گزارشی اختصاصی اعلام کرد که گروه بندر شاندونگ که در شرق چین قرار دارد، پهلوگیری تمام کشتی‌های قرار گرفته در لیست تحریمی ایالات متحده (اوفک) را ممنوع کرده است.

این در حالی که است که چند روز پیش از آن نیز، خبری منتشر شده بود که چین محدودیت‌هایی برای فعالیت پالایشگاه های تی‌پات یا قوری اتخاذ کرده است.

این پالایشگاه‌های کوچک عموما پالایشگاه‌های خصوصی هستند که در ظرفیت پایین تولید می‌کنند و نقش پررنگی در تقاضای نفت در سال‌های اخیر داشتند.

برخی تحلیلگران معتقدند که چین با این کار قصد دارد با دست پر به مذاکره با ترامپ پا بگذارد و وابستگی خود را به کشورهای تحریم شده توسط ایالات متحده یعنی ایران، ونزوئلا و روسیه کاهش دهد. اما در تصویر کلان چیز دیگری مشاهده می‌شود.

تی‌پات‌ها ورشکسته بودند

طی سال‌های گذشته و کاهش تقاضای جهانی برای محصولات پالایشگاهی، پالایشگاه‌های کوچک مقیاس مانند تی‌پات‌ها از قبل ورشکسته شده بودند. در گزارشی که اخیرا بلومبرگ منتشر کرده است نشان می‌دهد که حاشیه سود این پالایشگاه‌ها حتی با وجود نفت ارزان قیمتی که از کشورهای تحریمی دریافت می‌کنند، به شدت کاهش پیدا کرده است.

عدم درک ساختار سیاسی چین

برخی از تحلیلگران به اشتباه و به خاطر عدم درک درست از ساختار سیاسی چین تصور می‌کنند که کشور چین یک کل واحد است که تمام تصمیمات آن توسط شخص شی جین پینگ اتخاذ می‌شود در حالی که در چین توزیع قدرت در سطوح وسیع و عمیقی اتخاذ می‌شود.

در واقع چیزی که رویترز در گزارش خود عنوان کرده این بود که گروه بندری شاندونگ این ممنوعیت را اعمال کرده است و حتی سخنگوی وزارت خارجه چین نیز از چنین تصمیمی اعلام بی اطلاعی کرد و بار دیگر با تحریم‌های یکجانبه آمریکا مخالفت کرد.

واردات نفت تحریمی به بندر شاندونگ تنها ۲۰ درصد است

بندر شاندونگ اگرچه یکی از بنادر مهم برای پهلوگیری کشتی‌های نفتی تحریم شده بودند، اما این میزان تنها ۲۰ درصد از کل جریان نفت تحریمی را شامل می‌شد.

نفتی که در بنادر چین تخلیه می‌شوند تحریم نیستند

اکثر نفتکش‌هایی که در بنادر چین پهلوگیری می‌کنند، بر روی آب و قبل از پهلوگیری به نفتکش‌هایی منتقل می‌شوند که مشمول تحریم‌های آمریکا نیستند. بنابراین این ممنوعیت احتمالا تاثیر محدودی بر روی صادرات نفت روسیه و ایران خواهد داشت.

بندر شاندونگ در حال حرکت به سمت انرژی پاک است

از چند سال پیش، استان شاندونگ و گروه بندر شاندونگ اعلام کردند که در حال حرکت به سمت سیاست کربن صفر هستند. در اکتبر سال جاری نیز بندر ویفانگ اعلام کرد که به هدف کربن صفر دست پیدا کرده است.

در همین راستا، گروه بندر شاندونگ سرمایه‌گذاری هنگفتی برای تولید هیدروژن سبز، انرژی های بادی و سایر راهکارهای کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای کرده است.

بنابراین احتمالا این محدودیت‌ها می‌توان از دو جهت مهم باشد، اول آنکه این بندر از گزند تحریم‌های احتمالی آمریکا مصون باشد تا بتواند به سطحی از مقاومت در برابر تحریم‌های آمریکا برسد و دوم آنکه به سیاست‌های کربن صفر خود پایبند باشد.

در واقع محدودیت‌های پالایشگاه های تی‌پات را نیز می‌توان در چارچوب همین حرکت به سمت انرژی‌های پاک توسط مقامات این استان سنجید.

چین با تحریم‌های آمریکا همراهی نخواهد کرد

سردمداران چینی طی زمان نشان داده‌اند که کمترین همراهی با تحریم‌های آمریکا دارند. همانطور که گفته شد، سخنگوی وزارت خارجه چین نیز در تازه‌ترین اظهارات خود اعلام کرد که چین مخالف هرگونه تحریم یکجانبه است.

همچنین روز گذشته که اعلام شد ایالات متحده ۱۸۰ نفتکش روسی را به لیست تحریمی خود اضافه کرده است، تحریم‌هایی علیه بندر شاندونگ نیز اعمال شد.

فراموش نکنیم که تنها طی ۵ سال گذشته، بیش از ۱۰۰۰ فرد و نهاد چینی تحت تحریم ایالات متحده قرار گرفته‌اند. اگرچه ایالات متحده یکی از بزرگترین شرکای تجاری چین است، اما دو کشور همچنان یکدیگر را به عنوان رقیب ایدئولوژیک می‌بینند.

چین بزرگترین وارد کننده نفت و آمریکا بزرگترین تولید کننده نفت است

در مورد بازار نفت، دو کشور ایالات متحده و چین منافع متضادی با یکدیگر دارند. چین به عنوان بزرگترین وارد کننده نفت، خواهان کاهش قیمت نفت است تا بتواند محصولات خود را به صورت بهینه تر تولید کند از طرف دیگر ایالات متحده بزرگترین تولید کننده نفت است و خواستار افزایش کنترل شده قیمت نفت است تا تولید کنندگان نفت این کشور همچنان انگیزه تولید داشته باشند.

بنابراین دلیل بسیار کمی وجود دارد که دو کشور بخواهند در زمینه نفت با یکدیگر همکاری سازنده‌ای داشته باشند. خصوصا اینکه به گواه بسیاری از تحلیلگران اساسا تحریم سه کشور تولید کننده نفت یعنی ایران، روسیه و ونزوئلا توسط ایالات متحده اساسا در چارچوب سیاست کلان‌تر برای مهار چین است.

سخن پایانی

در پایان اینطور به نظر می‌رسد که در تصویر کلان، نسبت دادن محدودیت‌های اعمال شده در استان شاندونگ به همراهی چین با تحریم‌های آمریکا با حقایق روی زمین همخوانی ندارد.

چین بنادر زیادی دارد و تحریم یک بندر هرچقدر هم که مهم باشد قطعا نمی‌تواند نشان دهنده این باشد که رویکرد چین به طور کلی تغییر کرده است بعلاوه اینکه چین از تخفیف‌های ارائه شده توسط کشورهای تحت تحریم آمریکا سود خوبی می‌برد.

همچنین مهم‌ترین بندر چین برای واردات نفت تحریمی بندر دالیان است که بخش مهمی از نفت تحریمی از روسیه، ایران و ونزوئلا در این بندر پهلوگیری می‌کند.

به طور کلی مساله تحریم یک مساله ژئوپلیتیک و استراتژیک است که نمی‌توان به راحتی و با چند خبر در مورد چند و چون آن و روابط کشورها با یکدیگر اظهار نظر کرد. بنابراین باید منتظر ماند و دید تحت رژیم اقتصاد جهانی جدیدی که دونالد ترامپ ایجاد خواهد کرد، کشورها چگونه روابط با یکدیگر را سامان می‌دهند.

بدیهی است که چین نیز مانند هر کشور دیگر با تغییر در مختصات اقتصاد و سیاست جهانی، سیاست‌های خود را تعدیل خواهد کرد. این بر عهده سیاستگذاران داخلی در ایران و روسیه است که آنها نیز سیاست‌های خود را با توجه به تغییرات روز دنیا تغییر داده و بهینه‌ترین مسیرها را برای کسب منافع اقتصادی و سیاسی پیدا کنند.