تامین مالی جمعی چیست؟
در دنیای امروز، یافتن منابع مالی مناسب برای تحقق ایدههای نوآورانه و پروژههای توسعهای، به یکی از چالشهای اصلی کسبوکارها تبدیل شده است. تامین مالی جمعی، یا به اصطلاح کرادفاندینگ، به عنوان یک راهحل خلاقانه و مدرن برای این مشکل، در حال تحول و رشد سریع است.
- اما تامین مالی جمعی چیست؟
- سازوکار تامین مالی جمعی چگونه است؟
- شرکتها برای استفاده از تامین مالی جمعی باید چه شرایطی داشته باشند؟
در این مقاله، به بررسی جزئیات تامین مالی جمعی، مزایا و چالشهای تامین مالی جمعی، نحوه عملکرد آن و تاریخچه تامین مالی جمعی در ایران خواهیم پرداخت تا با شناخت کامل از این ابزار مدرن، به بررسی فرصتها و چالشهای آن بپردازیم. با ما همراه باشید.
تامین مالی جمعی چیست؟
تامین مالی جمعی (Crowdfunding) یا به اختصار کرادفاندینگ روشی نوین برای جمعآوری سرمایه است که در آن، یک کسبوکار، پروژه یا ایده به جای مراجعه به بانکها یا سرمایهگذاران بزرگ، از تعداد زیادی فرد کمک میگیرد. این افراد با سرمایهگذاریهای کوچک، به رشد و توسعه ایده مورد نظر کمک میکنند.
تا پیش از این، تامین مالی برای کسبوکارها، به خصوص کسبوکارهای کوچک و متوسط، یک چالش بزرگ بوده است. راههای سنتی تامین مالی مانند وامهای بانکی توزیع سهام و صندوقهای سرمایهگذاری، پیچیده و همراه با شرایط سخت بودند و هستند. در نتیجه این شرایط باعث میشد بسیاری از ایدههای نوآورانه و پروژههای کوچک، به دلیل نبود منابع مالی کافی، محقق نشوند.
این فرآیند معمولاً از طریق پلتفرمهای آنلاین صورت میگیرد و میتواند شامل انواع مختلفی از سرمایهگذاری باشد، از جمله سرمایهگذاری در پروژههای هنری، استارتاپها، یا حتی پروژههای خیریه.
تامین مالی جمعی به فرآیند جمعآوری پول از تعداد زیادی از افراد بهمنظور تأمین مالی یک پروژه، ایده یا کسبوکار اطلاق میشود.
انواع تامین مالی جمعی
تامین مالی جمعی یا کرادفاندینگ میتواند انواع مختلفی داشته باشد به طور کلی انواع کرادفاندینگها در دنیا شامل موارد زیر میشوند:
1) تامین مالی مبتنی بر پاداش
در این نوع تامین مالی، سرمایهگذاران در ازای حمایت مالی خود، پاداشهایی دریافت میکنند. این پاداشها میتوانند شامل محصول نهایی، تجربههای خاص، یا حتی یادگاریهایی از پروژه باشند.
2) تامین مالی مبتنی بر سهام
در این نوع، سرمایهگذاران در ازای سرمایهگذاری در یک کسبوکار، سهام دریافت میکنند. این نوع تامین مالی معمولاً برای استارتاپها مناسب است که به دنبال جذب سرمایهگذاران برای رشد و توسعه هستند.
3) تامین مالی مبتنی بر وام
در این مدل، افراد یا کسبوکارها وامهایی از سرمایهگذاران جمعآوری میکنند و در ازای آن، مبلغ وام را به همراه بهره بازپرداخت میکنند. این نوع تامین مالی به عنوان یک راهحل مالی مناسب برای کسبوکارهای کوچک و متوسط در نظر گرفته میشود. عمدتاً در ایران از این نوع کرادفاندینگ بیشتر استفاده میشود.
4) تامین مالی خیریه
این نوع تامین مالی معمولاً برای پروژههای خیریه و اجتماعی استفاده میشود. در اینجا، افراد بدون انتظار دریافت پاداش یا سود، مبلغی را به یک پروژه خاص یا یک سازمان خیریه اهدا میکنند.
5) تامین مالی مبتنی بر دارایی
در این مدل، سرمایهگذاران در ازای سرمایهگذاری، حق مالکیت بر داراییهای مشخصی را دریافت میکنند. این داراییها میتوانند شامل ملک، تجهیزات، یا دیگر منابع فیزیکی باشند.
6) تامین مالی جمعی برای املاک
در این نوع، سرمایهگذاران میتوانند در پروژههای املاک و مستغلات سرمایهگذاری کنند. این روش به افراد این امکان را میدهد که با مبالغ کوچک در پروژههای بزرگ املاک شریک شوند و از درآمد اجاره یا فروش بهرهمند شوند.
تاریخچه تامین مالی جمعی در ایران
پس از بررسی جزئیات تامین مالی جمعی نوبت به آن رسیده تا در مورد تاریخچه آن صحبت کنیم. تامین مالی جمعی یا کرادفاندینگ به سرعت در ایران مورد توجه قرار گرفت و به عنوان یک روش جدید برای جذب سرمایه در نظر گرفته شد. این روش در واقع به کسب و کارها و پروژهها این امکان را میدهد تا وجوه مورد نیاز خود را از تعداد زیادی سرمایهگذار جمعآوری کنند. در کشور ما نیز کرادفاندینگ به تدریج در حال گسترش است.
در سال 1397، به منظور رسمیت بخشیدن و ساماندهی این روش، شورای عالی بورس و اوراق بهادار ایران دستورالعمل تامین مالی جمعی را به تصویب رساند. این دستورالعمل به دنبال فراهم کردن چارچوبهای قانونی و مقرراتی برای پلتفرمهای تامین مالی جمعی و همچنین برای حفاظت از حقوق سرمایهگذاران و تأمینکنندگان مالی بود.
سال بعد، در سال 1398، به منظور تسهیل فرآیندهای اجرایی، دستورالعمل اجرایی نحوه انتقال گواهی شراکت در تامین مالی جمعی به تصویب هیئت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار رسید. این دستورالعمل، با پیشنهاد شرکت فرابورس ایران، بهبودهایی در روشهای اجرایی و نظارتی این نوع تامین مالی ایجاد کرد و به پلتفرمها و کاربران آن کمک کرد تا با اطمینان بیشتری در این عرصه فعالیت کنند.
سازوکار تامین مالی جمعی چگونه است؟
پرسش تامین مالی جمعی چیست؟ ما را به سازوکار این فرآیند میبرد. تامین مالی جمعی به شرکتها و کسبوکارها اجازه میدهد تا با عرضه طرحهای خود در پلتفرمهای آنلاین، از افراد سرمایهگذاریهای کوچکی جمعآوری کنند. سکوهای آنلاین به عنوان واسط عمل میکنند و سرمایهگذاران میتوانند با مطالعه طرحها، در آنها سرمایهگذاری کنند.
اصطلاحات کلیدی
- سکو: پلتفرمی که تمام مراحل تامین مالی در آن انجام میشود.
- عامل: نهادی که مجوز فعالیت در این حوزه را دارد.
- متقاضی: شرکتی که نیاز به سرمایه دارد و طرح خود را ارائه میکند.
- طرح: هدفی که شرکت برای آن به دنبال تامین مالی است.
- تامینکننده: فردی که در طرح سرمایهگذاری میکند.
شرایط تامین مالی جمعی برای شرکتها
برای اینکه یک شرکت یا کسبوکار بتواند از طریق کرادفاندینگ منابع لازم را جذب کند، نیاز به ارائه مدارک و طی کردن مراحل مشخصی دارد. این مراحل و مدارک شامل موارد زیر است:
- مدارک ثبتی: مانند آگهی روزنامه رسمی و پروانه کسب.
- مدارک مالی: شامل صورتهای مالی حسابرسیشده و گردش حساب بانکی.
- مدارک حقوقی: مانند گواهی عدم سوءپیشینه و گزارش اعتبارسنجی بانکی.
علاوه بر این، شرکتها باید وثایق ضمانتی مانند سپردن ۱۰ درصد از کل مبلغ طرح نزد بانک را تامین کنند.
سرمایه گذاری در کرادفاندینگ
اما چگونه میتوان در طرحهای تامین مالی جمعی سرمایهگذاری کرد؟
برای اینکه بتوانیم در طرحهای تامین مالی جمعی سرمایهگذاری کنیم، به طور کلی مراحل زیر را باید طی کنید:
- انتخاب سکوی معتبر: ابتدا سکوهای مختلف را بررسی و مقایسه کنید و سکویی را انتخاب کنید که دارای مجوزهای لازم باشد و طرحهای جذاب را ارائه دهد.
- ایجاد حساب کاربری: در سکو ثبتنام کنید و اطلاعات خود را برای تایید ثبت نمایید.
- بررسی طرحها و سرمایهگذاری: طرحهای موجود را مطالعه کرده و طرحی که به آن علاقه دارید را انتخاب کنید. سپس مبلغ مورد نظر خود را واریز و در آن طرح سرمایهگذاری کنید.
- دریافت گواهی و پیگیری: پس از سرمایهگذاری، گواهی شراکت صادر شده توسط شرکت فرابورس ایران را دریافت کنید و به طور منظم پیشرفت طرح را پیگیری نمایید.
- دریافت سود پیشبینی شده: سود پیشبینی شده دورهای و گزارشهای پیشرفت طرح را دریافت کنید. بخاطر داشته باشید که در پایان دوره شراکت اصل سرمایه به شما بازپرداخت خواهد شد.
سخن پایانی
تامین مالی جمعی به عنوان یک ابزار نوین و کارآمد، فرصتهای بینظیری را برای تحقق ایدههای نوآورانه و رشد کسبوکارها فراهم کرده است. این روش نه تنها به کسبوکارها امکان میدهد تا به منابع مالی بیشتری دسترسی پیدا کنند، بلکه به سرمایهگذاران نیز اجازه میدهد تا در پروژههای جذاب و پرسود مشارکت کنند.
با این حال، موفقیت در این حوزه نیازمند شناخت دقیق سازوکارها، رعایت قوانین و مقررات و ارزیابی دقیق طرحها است. شما آینده کرادفاندینگها را چگونه میبینید؟
سوالات متداول
تامین مالی جمعی روشی نوین برای جمعآوری سرمایه است که در آن، کسبوکارها از تعداد زیادی فرد کمک میگیرند تا به اهداف خود برسند.
تامین مالی جمعی به کسبوکارها، به ویژه کسبوکارهای کوچک و متوسط، کمک میکند تا به منابع مالی مورد نیاز خود دسترسی پیدا کنند و ایدههای خود را عملی کنند.
شرکتها برای تامین مالی جمعی باید مدارکی مانند آگهی تاسیس، صورتهای مالی، گواهی عدم سوء پیشینه و سایر مدارک مرتبط را ارائه دهند.
سکوهای تامین مالی جمعی به عنوان واسط بین طرحها و سرمایهگذاران عمل میکنند و فرآیند تامین مالی را تسهیل میکنند.
برای سرمایهگذاری در طرحهای تامین مالی جمعی، نیاز به ثبتنام در یک سکوی تامین مالی و انتخاب طرح مورد نظر است.