آیا بازار رمزارزها وارد روند صعودی شده است؟

تیم تحقیقاتی صرافی بایننس اخیرا در مقاله‌ای به بررسی روند فعلی بازار رمزارزها پرداخته است. مهم‌ترین نکاتی که در این مقاله به آن‌ها اشاره می‌شود، عبارتند از:

از ابتدای سال جاری میلادی، 870 میلیارد دلار به بازار رمزارزها تزریق شده است که ارزش بازار را 110 درصد افزایش داده است. عمده افزایش قیمت در دو ماه اخیر رقم خورده است. در این مدت 596 میلیارد دلار وارد بازار شد.

دارایی استیبل کوین‌ها رو به افزایش است. برای اولین بار از سه ماهه اول 2022، شاهد افزایش دارایی 5 استیبل کوین برتر بازار هستیم.

بازار توکن‌های غیرمثلی پس از 8 ماه توانست روند نزولی خود را به سمت بالا بشکند. در ماه نوامبر شاهد رشد 200 درصدی ارزش مبادلات NFTها نسبت به ماه اکتبر بودیم. نکته قابل توجه اینجاست که بیتکوین محبوبترین شبکه بلاکچینی برای معاملات NFTها بود. در ماه نوامبر 375 میلیون دلار NFT در شبکه بیتکوین معامله شد. در همین مدت، ارزش NFTهای مبادله شده در شبکه اتریوم 348 میلیون دلار ثبت شد.

در ماه نوامبر کارمزد تراکنش‌ها در 20 شبکه برتر مارکت، 84 درصد نسبت به ماه اکتبر و 100 درصد نسبت به سپتامبر افزایش یافت.

بیتکوین سال پرسروصدایی را پشت سر گذاشت. اردینالهای بیتکوین در ابتدای سال رقم خورد که استقبال از آن‌ها را در معاملات NFTهای این بستر در ماه نوامبر مشاهده کردیم. در ادامه اخباری مانند ETFهای اسپات بیتکوین که انتظار می‌رود در ژانویه 2024 رقم بخورد و نیز هاوینگ پیش رو در آوریل 2024 مهمترین اخباری بودند که در تحلیلهای امسال مورد بررسی قرار گرفتند.

اخیرا آلتکوین‌های لایه-1 نسبت به اتریوم عملکری بهتر از خود نشان داده‌اند. سولانا و تون‌کوین عملکری فوق العاده از خود ثبت کردند. شبکه‌های اجتماعی غیرمتمرکز یا SocialFi نیز با بسترهای Farcaster، Lengs و Binance Square رونق گرفته است.

استفاده از بلاکچین‌های مبتنی بر پروتکل اجماع دانش صفر (Zero knowledge) رو به رشد است.

نرخ بهره امریکا ( Interest Rate ) در بالاترین سطح 22 سال اخیر قرار گرفته است و بازار انتظار دارد سال دیگر شاهد کاهش این نرخ باشیم. دولت چین پیش از این شروع به کاهش نرخ بهره کرده است و با توجه به تعدیل روند تورم در اروپا، انتظار می‌رود که بانک مرکزی اروپا نیز سیاست مشابهی را در پیش بگیرد.

معرفی

پس از رشد قیمت ارزهای دیجیتال در سال 2021 وقایع بازار رمزارزها جذابتر شد. سرمایه گذاران زیادی به این بازار ورود کردند، سلبریتی‌ها با دنیای NFT آشنا شدند و بیت کوین به 69 هزار دلار رسید. برخی در این مدت از بازار خارج شدند و برخی دیگر تمام قد در بازار ماندند. در هفته‌های اخیر هیجان در مارکت رمزارزها افزایش یافته است. برخی از شواهد از بازار صعودی حکایت می‌کنند اما نشانه‌هایی از آغاز روند نزولی نیز مشاهده می‎شود.

اگرچه زود است که بخواهیم با قطعیت در مورد صعودی شدن بازار رمزارزها اظهار نظر کنیم اما بازار نسبت به ماه‌های گذشته شرایط بهتری دارد.

رشد مجدد استیبل کوین‌ها

ذخیره استیبل کوین‌ موجود در بازار، مقیاسی است برای اینکه بتوانیم سرمایه آماده ورود به بازار را شناسایی کنیم. داده‌های اخیر نشان می‌دهند که ارزش بازار استیبل کوین برتر مارکت برای اولین بار از آوریل 2021 صعودی شده است.

همانطور که در نمودار بالا مشاهده می‎شود، ارزش بازار استیبل کوین‌ها افزایش یافته است که نشان دهنده پول نقد ورودی به بازار رمزارزهاست. این موضوع را می‌توان به عنوان نشانه‌ای مثبت برای بازار در نظر گرفت. شایان ذکر است که تغییرات صورت گرفته به صورت مرحله‌ای و آرام آرام در بازار رقم خورده‌اند.

استقبال از توکن‌های غیرمثلی (NFT)

بازار NFT را می‌توان با ضریب بتای بالاتر از یک نسبت به کلیت مارکت کریپتو در نظر گرفت. به این معنا که در زمان روند صعودی بازار، رشد NFTها بیشتر از رشد میانگین مارکت خواهد بود و در روند نزولی نیز شدت ریزش بیشتر است. حال با بررسی داده‌های موجود مشاهده می‌شود که ارزش معاملات بازار NFT رو به افزایش بوده است که از سنتیمنت مثبت بازار رمزارزها حکایت می‌کند.

ارزش معاملات توکن‌های غیرمثلی پس از 8 ماه، روندی صعودی به خود گرفت. نکته قابل توجه دیگر، افزایش چشمگیر معاملات NFTها در بستر اوردینال‌های بیتکوین است. ارزش این معاملات در بستر بیتکوین در ماه نوامبر به 375 میلیون دلار رسید و از ارزش معاملات 348 میلیون دلاری اتریوم نیز فراتر رفت. اوردینال‌های بیتکوین در ابتدا کاملا غیرقابل استفاده به نظر می‎رسیدند و داده‌های موجود موفقیت غیرقابل انتظار این شبکه را در معاملات NFTها نشان می‌دهد.

رشد هزینه تراکنش در شبکه‌های بلاکچینی

هزینه‌ها در شبکه‌ میزان استفاده بلاکچین مورد نظر را نشان می‎دهد. کارمزد تراکنش‎ها در یک سال گذشته پیوسته رو به افزایش بوده‌اند و در ماه نومابر نسبت به ماه اکتبر 84 درصد و نسبت به سپتامبر 100 درصد رشد داشتند.

در بررسی تجمعی کارمزد تراکنش‌ها از ابتدای سال 2023، شبکه اتریوم بیش از دو برابر مجموع کارمزد تراکنش‌ها را نسبت به هر شبکه دیگری به خود اختصاص داده است. بیش از 2 میلیارد دلار کارمزد از ابتدای سال در شبکه اتریوم پرداخت شده است. ترون با 880 میلیون دلار کارمزد، جایگاه دوم را به خود اختصاص داده است.

حوزه دیفای دومین منشا مهم تراکنش‌های شبکه‌های بلاکچینی بوده است. لیدو دائو و یونی سواپ نیز بهترین عملکرد را در این حوزه داشته‌اند. کانوکس، جی ام ایکس، پنکیک سواپ و میکردائو نیز از ابتدای سال تا کنون 100 میلیون دلار کارمزد تراکنش را به خود اختصاص دادند. آوه نیز با فاصله کمی در جایگاه بعدی قرار داشته است.

در میان بسترهای NFT، اوپن سی بیشترین سهم را در مارکت تصاحب کرده است. ارزش تراکنش‌های شبکه اوپن سی تقریبا دو برابر شبکه مانی فولد (Manifold) و بیش از دو برابر شبکه بلور (Blur) بوده است. اگرچه کارمزد تراکنش‌های شبکه اوپن سی از سایر رقبا بیشتر است، اما شبکه بلور توانسته است سهم خود از معاملات NFT شبکه اتریوم از 40 درصد به 80 درصد افزایش دهد. سهم اوپن سی در این مدت از 80 درصد به 20 درصد کاهش یافت.

جالب است بدانید که پلتفرم friend.tech که در تابستان گذشته رونمایی شد، توانست در مدتی کوتاه جای خود را در بازار به دست آورد و در میان 20 پلتفرم برتر مارکت از نظر ارزش تراکنش‌های صورت گرفته قرار بگیرد. ارزش تراکنش‌های این سایت به بیش از 50 میلیون دلار رسیده است. این موضوع دید بهتری نسبت به پتانسیل موجود در فضای اجتماعی غیرمتمرکز ( SocialFi ) به ما می‌دهد.

از میان شبکه‌های لایه دو تنها آربیتروم توانست در میان 20 شبکه پرکارمزد قرار بگیرد.

بازگشت دیفای

بازار دیفای پس از آنکه ماه‌ها روندی رکودی را سپری کرد، از ابتدای نوامبر تغییرات اندکی را تجربه کرد. میزان دارایی قفل شده در دیفای (TVL) که سرمایه‌گذاری صورت گرفته در پلتفرم‌های استیکینگ و وام دهی بلاکچینی را نشان می‌دهد، از ابتدای سال تا ماه نوامبر 25 درصد افزایش یافت. این شاخص در ماه نوامبر به تنهایی نسبت به ماه اکتبر، 14 درصد رشد داشت.

در میان شبکه‌های بلاکچینی، اتریوم با 56 درصد، بیشترین سهم را در پروژه‌های دیفای به خود اختصاص داده است. ترون با 16 درصد جایگاه دوم را به خود اختصاص داده است و شبکه بایننس کوین نیز 6 درصد مارکت را در اختیار دارد. آربیتروم و پالیگان نیز با 4.5 درصد و 1.8 درصد، رتبه‌های بعدی را در اختیار دارند. شایان ذکر است که در میان 10 شبکه برتر TVL دیفای، 4 مورد لایه دوم اتریوم هستند.

از میان دسته بندی‌های حوزه دیفای، لیکوئید استیکینگ 27 میلیارد دلار را به خود اختصاص داده است که لیدو توانست بیش از 20 میلیارد دلار از این دسته را به خود اختصاص دهد. به روزرسانی شانگهای نقش مهمی در این موضوع ایفا کرد؛ چرا که بسیاری از سرمایه‌گذاران اتریوم توانستند، دارایی استیک شده خود در شبکه اتریوم را به شبکه لیدودائو منتقل کنند.

دسته‌بندی‌‌های مهم دیگر عبارتند از وام‌دهی (19 میلیارد دلار)، صرافی‌های غیرمتمرکز (13 میلیارد دلار) و بریج‌ها (13 میلیارد دلار)

یکی دیگر از راه‌هایی که می‌توان قدرت حوزه دیفای و میزان استقبال سرمایه‌گذاران از این حوزه را در مارکت رمزارزها مشاهده کرد، بررسی شاخص دیفای دامیننس است. نمودار زیر نشان دهنده سهم پروژه‌های دیفای در بازار رمزارزهاست.

همانطور که در نمودار مشاهده می‌شود، شاخص دیفای برای ماه‌ها در محدوده 3.8 درصد تا 4.1 درصد قرار گرفته بود. اما در ماه نوامبر شاهد استقبال سرمایه‌گذاران و رشد شاخص تا 4.44 درصد بودیم. ثورچین، پنکیک سواپ، سینتتیکس و یونی سواپ بیشترین سهم را در این مسیر داشتند.

در این مورد باید گفت:

میکردائو 5 فاز تکمیلی برای پروژه Endgame در سال 2024 خواهد داشت.

پنکیک سواپ به تازگی از مارکت پلیس گیمینگ خود رونمایی کرده است و توکن حاکمیتی جدید این شبکه با نام veCAKE رونمایی شده است.

سینتتیکس به زودی محصول جدید خود با نام Infinex را راه‌اندازی می‌کند. این پروژه صرافی غیرمتمرکزی خواهد بود که امکان معاملات مشتقه به صورت غیرمتمرکز را فراهم می‌کند.

پروژه چند کاربری Fluid نیز می‌تواند کاربران زیادی را به این حوزه جلب کند.

بیتکوین، بیتکوین، بیتکوین

امسال برای بیتکوین سال پر فراز و نشیبی بود. افزایش قیمت در ابتدای سال، ورود اوردینال‌ها و امکان ساخت NFT بر روی بلاکچین بیتکوین و موضوع صندوق‌های رمزارزی قابل معامله در بورس امریکا مهمترین مسائلی بودند که در سال 2023 نظر سرمایه‌گذاران را به خود جلب کردند. نتیجه این اخبار عملکرد فوق العاده بیتکوین نسبت به سایر دارایی‌ها بود.

بیش از هر زمان دیگری به راه‌اندازی ETF بیتکوین نزدیک شده‌ایم

در سال 2023 رقابت صندوق گری اسکیل و کمیسیون بورس و اوراق بهادار امریکا بر سر صندوق تراست “GBTC” بالا گرفت. موفقیت نسبی گری اسکیل در مسیر این دعوی حقوقی، سایر شرکت‌های مدیریت سرمایه را به راه‌اندازی ETF بیتکوین متمایل ساخت. در مجموع 13 ETF اسپات بیتکوین جهت فعالیت در بورس امریکا نام نویسی کرده‌اند. در ماه ژانویه موعد تصمیم گیری نهایی در مورد برخی از این صندوق‌ها فرا می‌رسد.

ورود ETF بیتکوین دو مزیت خواهد داشت: راحتی دسترسی به رمزارزها و همچنین مقبولیت عام آنها. موسسات پس از آن می‌توان به راحتی، بدون مزاحمت قانون و با مقبولیت عامه مردم دارایی خود را در بازار رمزارزها سرمایه‌گذاری کنند. پس از ورود شرکت‌های بزرگ به این حوزه نه تنها موسسات دغدغه چندانی برای ورود به بازار رمزارزها نخواهند داشت، بلکه سرمایه‌گذاران خرد نیز با آرامش بیشتری دارایی خود را وارد بازار خواهند کرد.

شرکت گلکسی در پژوهشی، ETF بیتکوین را با ETF طلا مقایسه کرده است. طبق این پژوهش، در اولین سال 14 میلیارد دلار ورود نقدینگی از طریق صندوق‌ها خواهیم داشت. اولین ETF اسپات طلا در امریکا در سال 2004 مجوز فعالیت خود را دریافت کرد. پیش از آن، سرمایه‌گذاری بر روی طلا بسیار دشوار بود اما ETF طلا این مسیر را هموار کرد تا برای 7 سال پیاپی، شاهد رشد قیمت طلا باشیم. این موضوع نشان می‌دهد که نبود قابلیت سرمایه‌گذاری امن، ابعاد بازار طلا را تحت الشعاع قرار داده بود. می‌توان در مورد بازار ارزهای دیجیتال هم انتظارات مثبتی را داشت.

سایت کوین شیرز، محصولات رمزارزی قابل معامله در بورس امریکا (ETP) را مورد بررسی قرار می‌دهد. بر اساس داده‌های منتشر شده کوین شیرز، سرمایه‌گذاری بر روی این داده‌ها در سال 2023 روندی صعودی داشته است. در این مدت 1.6 میلیارد دلار دارای یوارد ETPهای رمزارزی شدند که نشان می‌دهد رمزارزها محبوبترین دارایی سال 2023 بوده‌اند. همچنین دارایی‌های رمزارزی تحت مدیریت از ابتدای سال تا کنون دو برابر شده‌اند.

هاوینگ بیتکوین

ماینرهای بیتکوین از دو طریق پاداش می‌گیرند: پاداش استخراج در هر بلاک و کارمزد تراکنش. در حال حاضر بخش اعظم درآمد ماینرها را پاداش بلاک به خود اختصاص می‌دهد. این پاداش در ازای استخراج بلاک در هر 10 دقیقه به ماینرها داده می‎شود. در سال 2009 پاداش استخراج هر بلاک 50 بیتکوین بود اما هر چهار سال یکبار، این پاداش نصف می‌شود. در سال 2012 این پاداش به 25 بیتکوین در هر ده دقیقه رسید و در ادامه کاهش در سالهای 2016 و 2020 به 6.25 واحد کاهش یافت. تا چند ماه دیگر مجددا شاهد هاوینگ بیتکوین خواهیم بود و پاداش استخراج به 3.125 بیتکوین می‌رسد.

یکی از نتایج اصلی هاوینگ، ایجاد کمبود (Scarciry) با کاهش عرضه در شبکه است. این موضوع می‌تواند به طور مستقیم تاثیر مثبتی بر روی قیمت بیتکوین بگذارد.

استفاده از اوردینال‌ها رو به افزایش است

یکی از مهمترین اتفاقاتی که برای بیتکوین در سال 2023 رقم خورد، امکان ایجاد NFT در شبکه بیتکوین بود. در ابتدا کمتر کسی انتظار استقبال بازار از این ویژگی را داشت. اما به نظر می‌رسد که کم کم NFTهای بیتکوین نیز جای خود را در بازار پیدا کرده‌اند. در این تکنولوژی، امکان ایجاد کردن قراردادهای هوشمند یا هر اطلاعات خاصی بر روی هر ساتوشی بیتکوین توسط نودها فراهم می‌شود. به این فرآیند اینسکریپشن یا حکاکی گفته می‌شود. جدول زیر رشد استفاده از اینسکریپشن‌های بیتکوین از ابتدای سال تا کنون را نشان می‌دهد.

قابلیت اینسکریپشن به ظهور توکن‌های BRC-20 منجر شد و به تبع آن دولوپرها توانستند دارایی‌های مثلی را نیز ایجاد و منتقل کنند. فعالیت اسکریپتها مجددا در ماه نوامبر روندی صعودی به خود گرفته است.

رشد آلتکوین‌های لایه یک

در حالی که اتریوم کماکان قدرتمندترین آلتکوین لایه یک بازار رمزارزها به شمار می‎رود، سایر آلتکوین‌های لایه یک نیز سال پر قدرتی را پشت سر گذاشتند. تصویر زیر آلتکوین‌های لایه یکی را نشان می‌دهد که از ابتدای سال تا کنون عملکردی بهتر نسبت به اتریوم ثبت کرده‌اند. سولانا در این میان موفق‌ترین شبکه لایه یک بوده است.

ارز دیجیتال سولانا به شدت تحت تاثیر فروپاشی صرافی FTX در سال 2022 قرار گرفت و ریزشی سنگین را در آن زمان متحمل شد. اما در ادامه توانست با راه‌اندازی پروژه‌های مختلف به بازار بازگردد.

بخش دیفای سولانا عملکرد موفقی در نوامبر داشت و TVL یا دارایی قفل شده در دیفای شبکه سولانا 57 درصد در این ماه افزایش یافت و از 418 میلیون دلار به 650 میلیون دلار رسید. این رشد همزمان با ترند شدن ایردراپ پروژه‌های Pyth Network، DEX Aggregator، Jupiter Exchange و Jito-Network صورت گرفت.

تون کوین نیز عملکرد خوبی داشت. و فعالیت و همکاری این شبکه با تلگرام تاثیر بسزایی در رشد تون کوین داشت.

طبق اعلامیه تلگرام، این شرکت TON را به عنوان زیرساخت وب 3.0 بلاکچینی خود قرار می‌دهد و از TON Service به عنوان یک کیف پول وب 3.0 استفاده خواهد کرد. با توجه به 800 میلیون کاربر فعال ماهانه تلگرام، این همکاری برای ارز دیجیتال تون کوین مثبت بود و رشد قیمت را به دنبال داشت.

همچنین اخیرا شاهد ورود پروژه‌هایی مانند Animoca Brannds به شبکه تون کوین بودیم.

شبکه اتریوم توانست پس از به روزرسانی شانگهای به بزرگترین دارایی ضدتورمی دنیا تبدیل شود.

شبکه بایننس نیز از دو محصول BNBGreed و opBNB خود رونمایی کرد.

آوالانچ با شرکت Onyx قرارداد همکاری امضا کرد.

کاردانو بر روی پروژه مقیاس پذیری و حریم خصوصی Midnight کار می‌کند.

ترون بیشترین سهم از شبکه تتر را به خود اختصاص داده است.

ظهور شبکه‌های اجتماعی غیرمتمرکز (SocialFi)

سختار شبکه‌های اجتماعی و فضای بلاکچینی قابلیت بالایی برای همکاری و ترکیب دارند. friend.tech نمونه‌ای از شبکه‌های اجتماعی غیرمتمرکزی است که در ماه آگوست بر روی شبکه اتریوم راه‌اندازی شد. این پلتفرم امکان مبادله سهم‌های توکنیزه شده اکانتهای توییتری (با نام “Key” یا کلید ) را فراهم می‌کند. این کلیدها راه ورود به دیتای محرمانه یا چت‌های خصوصی هستند. علیرغم اینکه مدت زمان زیادی از راه‌اندازی پلتفرم friend.tech نمی‌گذرد، این شبکه توانسته است 25 میلیون کارمزد تراکنش در شبکه را به خود اختصاص دهد. همچنین فعالیت شبکه با توجه به ایردراپ احتمالی در آینده رو به افزایش خواهد بود. این محصول هنوز در فاز بتا یا آزمایشی خود قرار دارد و نسخه اصلی به زودی منتشر خواهد شد.

Farcaster نمونه اپلیکیشن سوشال وب 3.0 دیگری است که عملکرد خوبی داشته است. این اپلیکیشن بر شبکه آپتیمیزم قرار گرفته است. میزان فعالیت این شبکه از زمان عمومی شدن با سرعت رو به افزایش بوده است.

شبکه اجتماعی غیرمتمرکز دیگر، Lens Protocol است که توسط تیم آوه ساخته شد و بر روی شبگه پالیگان راه‌اندازی شد. این شبکه اجتماعی، بیشتر بر حوزه NFT، آثار هنری و هنرمندان تمرکز کرده است. پس از آنکه در سال 2022 راه‌اندازی شد، اخیرا از نسخه دوم خود رونمایی کردند.

بایننس اسکوئر نیز پلتفرم دیگری است که بستری برای تبادل ایده‌ها و نظرات کاربران در فضای اجتماعی به شمار می‌رود.

ورود توکن‌های با پشتوانه به دنیای رمزارزها

توکن‌های با پشتوانه واقعی (“Real-World Assets “RWAs”) به دارایی‌های اشاره می‌کند که در دنیای بیرون به صورت فیزیکی وجودی دارند. املاک، اوراق، کامودیتی‌ها و سهام از نمونه‌های دارایی‌های واقعی هستند که می‌تواند به صورت توکنیزه مورد استفالده قرار بگیرند.

میکر دائو

میکر، پروتکل پشتیبان استیبل کوین DAI است که از سال 2020 وارد عرصه توکن‌های با پشتوانه واقعی شده است. به طور خلاصه، میکر به کاربران اجازه می‌دهد تا دارایی‌های را به عنوان وثیقه به حساب ضمانتی خود واریز کنند و در ازای آن DAI قرض بگیرند. پیش از دای، تنها دارایی را که می‌توانستیم وام بگیریم، اتر بود. بنابراین با راه‌اندازی این پلتفرم، پای سایر دارایی‌ها مانند رپد بیتکوین (WBTC) و مشتقات سهامگذاری نقدینگی (LSDs) به این عرصه باز شد.

دارایی‌های با پشتوانه واقعی در حال حاضر 49 درصد شبکه میکر را به خود اختصاص داده‌اند. این عدد نسبت به ابتدای سال 12 درصد رشد داشته است. همچنین این دارایی‌ها 60 درصد درآمد شبکه را تامین می‌کنند.

چینلینک

چینلینک که عموما با شبکه اوراکل‌هایش شناخته می‌شود، راه حل‌های متفاوتی را برای ارتباط میان بلاکچین‌های مختلف ارائه می‌کند. انتشار داده، توابع (برای ارتباط قراردادهای هوشمند به APIهای مختلف)، اتوماسیون ( خودکار سازی قراردادهای هوشمند) و … .

پروتکل تعاملی میان بلاکچینی (CCIP)

پروتکل‌های تعاملی میان بلاکچینی فرآیندی جدید به شمار می‌روند که امکان انتقال اطلاعات و پیام‌ها در میان بلاکچین‌های مختلف را به صورت غیرمتمرکز فراهم می‌آورند. هدف از این تکنولوژی ارتباط همگن میان تمامی بلاکچین‌های مختلف است.

چینلینک در تلاش است تا پلی میان اقتصاد سنتی و رمزارزها ایجاد کند و تعامل میان این دو حوزه را افزایش دهد.

قدرت اصلی CCIPها در توانایی آنها برای ارتباط APIهای موجود با ساختارهای بلاکچینی است. این تلنولوژی در حال حاضر به کمک SWIFT آمده است و بیش از 11 هزار موسسه Tradfi در سطح دنیا با استفاده از این پروتکل می‌توانند با یکدیگر تعامل داشه باشند.

استفاده از الگوریتم اثبات دانش صفر

استفاده از الگوریتم اجماع اثبات دانش صفر ( zk یا ZK ) در سال‌های اخیر مورد بحث و بررسی قرار گرفت اما در سال 2023 شاهد افزایش فعالیت در این حوزه بودیم.

در حال حاضر دو نوع رول‌آپ داریم: آپتیمیستیک و اثبات دانش صفر. رول‌آپ‌های آپتیمیستیک توانستند در ابتدای کار مشتریان خود را بیابند. اما قابلیت فوق العاده اجماع در رول‌آپ‌های اثبات دانش صفر، مسیر آینده را برای فراگیری آنها هموار کرده است.

یکی از دلایلی که رول‌آپ‌های اثبات دانش صفر پیش از این نتوانستند به محبوبیت چندانی دست یابند، سازگاری کم آنها با ماشین مجازی اتریوم (EVM) بود. اما در ادامه zkEVMها این مشکل را حل کردند؛ رول‌آپ‌هایی به وجود آمدند که اطلاعات شبکه را جمع آوری می‌کردند و قابلیت پیاده‌سازی بر روی ماشین مجازی اتریوم را نیز داشتند.

2023، سال zkEVMها بود؛ zkSync Era و Polygon zkEVM در ماه مارس راه‌اندازی شدند. Linea و Scroll در ادامه آمدند. StarkNet که رول‌آپی مبتنی بر الگوریتم اجماع اثبات دانش صفر بود به کمک Kakarot zkEVM با ماشین مجازی اتریوم سازگار شد. Taiko نیز zkEVM دیگری خواهد بود که در اوایل سال آینده راه‌اندازی می‌شود. به نظر می‌رسد این روند در سال 2024 نیز ادامه داشته باشد.

نرخ بهره امریکا کاهش خواهد شد؟

از نگاه اقتصاد کلان، نرخ بهره (نرخ وجوهات فدرال) مهمترین پارامتری است که ارزش دارایی‌ها را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد. هر قدر میزان بازدهی اوراق بیشتر شود، سرمایه‌گذاری بر روی این دارایی‌ها افزایش می‌یابد و نقدینگی از بازار خارج می‌شود.

در دوره پسا کرونا بانک مرکزی امریکا نرخ بهره را تا محدوده 0-0.25 درصد کاهش داد. این موضوع رشد تورم را به دنبال داشت و نقدینگی با سرعت وارد بازار شد. در ادامه برای مواجهه با تورم از مارس 2022، در یازده مرتبه نرخ بهره را افزایش داد تا در نهایت در جولای 2023 به 5.25-5.5 درصد برسد. در دو نشست اخیر FOMC این نرخ تغییری نکرده است؛ اگرچه تورم در ماه اکتبر 3.2 درصد ثبت شد و هنوز از هدف 2 درصدی فد بالاتر است. اما در هر صورت از رکوردهای تورمی ثبت شده در سال 2022 کمتر است. بنابراین انتظار می‌رود در سال آینده شاهد کاهش نرخ بهره توسط فدرال رزرو باشیم.

اگرچه باید به این نکته نیز اشاره کنیم که بانک خلق چین، پیش از این اقدام به کاهش نرخ بهره کرده است و در سال جاری میلادی دو مرتبه نرخ بهره راکاهش داده است. همچنین با توجه به اینکه تورم در اروپا نیز تا حدی ملایم شده است، انتظار می‌رود بانک مرکزی اروپا نیز سیاستی مشابه در پیش بگیرد.

منبع: بایننس