فراز و فرود یک ملت
اینروزها اتفاقات مربوط به سوریه در صدر لیست اخبار جهانی بوده است. پیشروی نیروهای مخالف و سقوط حکومت مرکزی، آنچنان سریع و گسترده رخ داد که گویی گذر زمان در منطقهی خاورمیانه روی دور تند قرار گرفته است.
بعد از روی کار آمدن حافظ اسد در سال 1971، خاندان اسد عملا تا به امروز زمام امور در سوریه را در دست داشته است. در این مدت، وضعیت اقتصاد سوریه در ده سال ابتدایی نسبتا خوب بوده و مسیر رو به رشدی را طی کرده، اما با آغاز دهه 1980 و شروع تنشها و اوجگیری سرکوبها توسط دولت مرکزی، به مرور زمان ورق برگشت و رفاه مردم سوریه نیز در سراشیبی قرار گرفت.
بعد از فوت حافظ اسد در سال 2000 و روی کار آمدن بشار اسد، اگرچه در ابتدا اینطور به نظر میرسید که بشار اسد بتواند اصلاحات اقتصادی و سیاسی را آغاز نماید، اما نهایتا چنین نشد و بحرانها در سوریه به مرور زمان شدت گرفت که به جنگ داخلی نیز منتهی شد.
گروههای سیاسی مختلفی در سوریه حضور دارند، اما اخیرا گروه موسوم به هیئت تحریر شام به رهبری ابومحمد جولانی، بیشترین نقش را ایفا کرده و ابتدا با تصرف حلب و در ادامه سقوط شهرهای حما و حمص، در نهایت در مدت کوتاهی دمشق را نیز تحت تصرف خود درآورد.
اقتصاد سوریه از عرش به فرش
در هشتاد سال اخیر اقتصاد سوریه فراز و فرود زیادی را تجربه کرده و نوسانات رفاه اقتصادی سوریه بسیار بالا بوده. سرانهی درآمد سوریه در دهههای اخیر به شکل حیرتآوری کاهش یافته به نحویکه استفاده از تعبیر «از عرش به فرش» برای اقتصاد سوریه، بیراه نیست. نمودار پایین روند درآمد سرانه سوریه را در هفت دههی اخیر به تصویر میکشد.
همانطور که از نمودار فوق نیز مشهود است درآمد سرانه سوریه در بازهی زمانی چهل سال اخیر، تقریبا به یکسوم کاهش یافته است. به طور کلی بعد از جنگ جهانی دوم، رشد اقتصادی سوریه مسیر خوبی را طی کرد و درآمد سرانه آن از حوالی 3500 دلار در سال 1950 به حدود 11 هزار دلار در سال 1981 رسید.
اما به مرور زمان با اوجگیری تنشها در دوره حافظ اسد، موتور اقتصاد سرد شد و با افروخته شدن آتش جنگ داخلی در دوره بشار اسد، عملا چرخهای اقتصاد از کار افتاد و درآمد سرانهی سوریه که به نوعی میتوان گفت رفاه آن کشور را نمایندگی میکند، با افت شدیدی مواجه گردید.
همچنین تورم در دوره حافظ و بشار اسد نیز به طرز محسوسی افزایش یافت و به نسبت ادوار گذشته بالاتر بوده است. تورم در سوریه در تقریبا ده سال اخیر به ارقام بالاتری نیز رسید به نحویکه به مرور زمان دولت سوریه از انتشار آمار تورم ممانعت کرد و آمار قابل اتکایی برای تورم از سال 2012 به بعد در دسترس نیست.
امروز با سقوط دولت بشار اسد، حکومت در سوریه به دست مخالفین به رهبری ابومحمد جولانی افتاد. با سابقهای که از وی وجود دارد، به نظر نمیرسد حکمرانی سیاسی در سوریه رو به بهبودی باشد و شاید بتوان گفت مهمترین سوالی که در حال حاضر مطرح میشود این است که آیا گروه سیاسی جدید میتواند رفاه از دست رفته سوریه را بازگرداند؟ یا اینکه وضعیت بدتر از گذشته خواهد شد؟