تحلیل افزایش نرخ گازوئیل بر سودآوری شرکت‌های بورسی
با اعلام رسمی دولت مبنی بر اصلاح نظام قیمت‌گذاری گازوئیل، بازار سرمایه شاهد یک چرخش مهم در روند معاملاتی خود بود. طبق مصوبه جدید هیئت وزیران، نرخ گازوئیل برای خودروهای سنگین در سه سطح قیمتی تعیین شد:
- پله اول: قیمت یارانه‌ای تا سقف سهمیه ماهانه
- پله دوم: حدود ۵۰٪ قیمت تمام‌شده پالایشگاهی
- پله سوم: نرخ آزاد معادل ۱۰۰٪ قیمت تولید در پالایشگاه‌ها
این تصمیم، یک تحول ساختاری در بازار انرژی ایران محسوب می‌شود که پیامدهای قابل توجهی برای صنایع کلیدی بورس به همراه دارد.
برندگان اصلی: صنعت پالایشگاهی
شرکت‌های پالایشی مانند شپنا، شبندر و شبریز از این تغییر بیشترین سود را خواهند برد. با افزایش نرخ فروش گازوئیل در پله‌های دوم و سوم، بدون رشد متناسب در هزینه تولید، این شرکت‌ها می‌توانند شاهد افزایش قابل‌توجه حاشیه سود ناخالص، رشد درآمد عملیاتی و بهبود جریان نقدی خود باشند.
واکنش بازار نیز گویای این واقعیت بود؛ تشکیل صف خرید در نمادهایی مانند “پالایش” نشان از خوش‌بینی سرمایه‌گذاران به آینده سودآوری پالایشی‌ها دارد.
با این حال تمام پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌ها از این مساله سود نمی‌کنند.
اثر غیرمستقیم بر پتروشیمی‌های آروماتیکی و سایر صنایع
در سوی مقابل، شرکت‌های پتروشیمی نظیر نوری، بوعلی و شفارا که از خوراک‌هایی مانند میعانات گازی و نفتا استفاده می‌کنند، تأثیر مستقیمی از نرخ گازوئیل نمی‌پذیرند. اما افزایش هزینه‌های حمل‌ونقل و خدمات لجستیکی ممکن است به‌صورت غیرمستقیم باعث رشد بهای تمام‌شده و کاهش حاشیه سود آن‌ها در میان‌مدت شود. این تأثیر در کوتاه‌مدت محدود خواهد بود، اما تحلیل مجدد وضعیت سودآوری در صورت تداوم شرایط، ضروری به نظر می‌رسد.
همچنین صنایع دیگر نیز قطعا از این اقدام زیان خواهند کرد. با این همه باید به خاطر داشته باشیم که افزایش در نرخ‌ها به طور لحظه‌ای نه برای اقتصاد مفید است و نه مضر چرا که این مساله یک بازی مجموع صفر است.
به این معنی که اگر پالایشگاه‌ها از این افزایش سود می‌کنند، این سود با زیان سایر شرکت‌ها به خاطر افزایش هزینه حمل و نقل جبران خواهد شد و کلیت بازار تغییر چندانی نمی‌کند.