توسعه نفت با پول‌های مردمی
روز گذشته ۹ قرارداد طرح نگهداشت و افزایش توان تولید با حضور وزیر نفت و مدیران ارشد صنعت نفت به امضا رسید. سه شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب، نفت مناطق مرکزی و نفت فلات قاره ایران در حالی به‌عنوان کارفرمایان ۳۳ پروژه نگهداشت و افزایش تولید در سه سال آینده شناخته می‌شوند که روز گذشته تکلیف ۹ پروژه از مجموعه طرح‌ها روشن شد. با امضای این ۹ قرارداد، یک میلیارد دلار از ۲/ ۶ میلیارد دلار سرمایه‌ای که برای اجرای ۳۳ طرح یاد شده در نظر گرفته شده، محقق شد.
به گزارش سیگنال به نقل از دنیای اقتصاد ، به گفته بیژن زنگنه، وزیر نفت، طراحی این پروژه‌ها و رساندن آنها به مرحله اجرا چیزی حدود یک سال و نیم زمان برده است. زنگنه با اشاره به اینکه در ابتدای وزارتش در دولت دوازدهم این ایده را با هدف اشتغال‌زایی و ایجاد تحرک میان پیمانکاران ایرانی با استفاده از توان مالی داخلی مطرح کرده است، گفت: اجرای این طرح پیام روشنی به بیگانگان و برخی داخلی‌ها است که بدون در نظر گرفتن مسائل کلان کشور، تلاش می‌کنند با تحریم در دل مردم نگرانی ایجاد کنند. زنگنه در سخنرانی خود اعلام کرد: «هنر این نیست که از دولت پول دریافت کنیم و آن را به پول نقد تبدیل کنیم، بلکه هنر این است که از ثروت و امکاناتی که در اختیار داریم بدون آنکه به بودجه عمومی فشار بیاید، پول و ثروت خلق کنیم و این همان موضوعی است که در طرح نگهداشت و تولید انجام خواهد شد.» رضا دهقان، معاون توسعه و مهندسی شرکت ملی نفت ایران نیز در رابطه با تامین مالی این طرح‌های نگهداشت و افزایش تولید نفت گفت: ۸۰ درصد تامین مالی هر یک از بسته‌های قراردادی این طرح از طریق شرکت نفت‌و گازصبااروند که قرارداد آن به‌صورت بیع متقابل با شرکت ملی نفت ایران امضا شده است، تامین می‌شود و ۲۰ درصد آن باید از طرف پیمانکاران طرف قرارداد تامین شود. آن‌طور که دهقان خبر داد، انتشار ۱۰ هزار میلیارد ریال (معادل هزار میلیارد تومان) اوراق منفعت تا پایان هفته، یکی از اقدامات در راستای تامین مالی این پروژه‌ها است. او در ادامه عنوان کرد انتظار می‌رود تا پایان سال ۲۰ هزار میلیارد ریال (۲هزار میلیارد تومان) دیگر اوراق مشارکت منتشر شود.
شرکت ملی نفت ایران از مدتی قبل بر طراحی و انتشار اوراق منفعت تمرکز کرده است. پیش از این، زمان انتشار این اوراق مهرماه امسال عنوان شده بود. سود این اوراق نیز قبلا از سوی مقامات نفتی ۱۹ درصد اعلام شده بود. افزایش تولید روزانه حاصل از اجرای کامل ۳۳ بسته کاری حدود ۲۸۰ هزار بشکه و تولید تجمعی برآورد شده از آن نیز ۴۱۰ میلیون بشکه عنوان شد که در مجموع بیش از ۲۰ میلیارد دلار درآمدزایی برای کشور به همراه خواهد داشت. در اجرای این طرح‌ها به منظور استفاده از حداکثر توان سازندگان داخلی، دو فهرست تجهیزات داخلی تهیه و به قراردادها ضمیمه شده است. همچنین ٤ درصد از کل اعتبارات طرح نگهداشت و افزایش تولید نفت به بحث مسوولیت‌های اجتماعی تعلق می‌گیرد.
بذر امید در زمین نفت
ایده اشتغال‌زایی از طریق مجموعه‌ای از پروژه‌ها با هدف ایجاد شغل برای ایرانی‌ها و برداشته شدن نخستین گام‌ها در اجرای این ایده، از نگاه زنگنه اتفاق مبارکی برای صنعت نفت ایران است. طبق روایت زنگنه، ایده اولیه این طرح‌ها همزمان با کار روی قراردادهای آیپیسی که البته در آنها نیز نقش پیمانکاران ایرانی در نظر گرفته شده بود، ایجاد و پیگیری شد. به این ترتیب در آن زمان تصمیم گرفته شد در کنار قراردادهای آیپیسی، اقداماتی فقط برای پیمانکاران ایرانی انجام شود. استفاده از منابع بازار سرمایه ایران و نقدینگی موجود در بازار نیز به‌عنوان راهکاری برای تامین سرمایه این طرح‌ها در نظر گرفته شد تا از طریق نقدینگی مردم، برای پیمانکاران و سازندگان تجهیزات نفتی تحرک و اشتغال ایجاد شود. تکیه به تامین مالی از بازار سرمایه در حالی یکی از ارکان مهم اجرای این طرح‌هاست که قرار است تا پایان سال شاهد انتشار ۳ هزار میلیارد تومان اوراق منفعت باشیم. به این ترتیب می‌توان امیدوار بود بخش مهمی از کل سرمایه مورد نیاز برای اجرای این ۹ طرح که یک میلیارد دلار عنوان شده است، از بازار سرمایه کشور تامین شود. زنگنه با بیان اینکه یکی از مزیت‌های طرح نگهداشت و افزایش تولید نفت این است که منابع مالی آن از دولت یا منابع داخلی شرکت ملی نفت ایران تامین نمی‌شود، تصریح کرد: منابع مالی این طرح‌ها قرار است از بخشی از افزایش تولید میدان بر اساس ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید تامین شود. انتشار اوراق منفعت برای تامین منابع مالی این طرح‌ها نیز در مرحله نخست در نظر گرفته شده است و پس از آن (یک سال) منابع مالی از تولید میدان تامین می‌شود. از نگاه زنگنه این اقدام به خصوص در زمانی‌که تلاش‌های داخلی و خارجی فراوانی برای ایجاد نگرانی در دل مردم در حال انجام است، می‌تواند بذر امید در دل‌های مردم ایران بکارد.
تاخیر خودخواسته در اجرای طرح‌ها
به گفته زنگنه اجرای این طرح با تاخیری حدودا هفت ماهه آغاز شده، تاخیری که خودخواسته بوده است. او علت این تاخیر را شروع طرح‌ها در زمانی دانست که کشور قادر به فروش افزایش تولید از محل اجرای طرح‌ها باشد. زنگنه در این زمینه گفت: ما می‌خواستیم وقتی تولید این طرح‌ها آغاز می‌شود بتوانیم نفت اضافه را به راحتی در بازار به فروش برسانیم و بخشی از درآمد آن را برای وام‌ها و اوراق مشارکت پرداخت کنیم.
با بازگشت تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا علیه ایران، فروش نفت خام کشورمان با محدودیت‌هایی مواجه شده است. در حال حاضر اگرچه ایران به واسطه روش‌هایی که برای دور زدن تحریم‌‌ها می‌داند و همچنین استفاده از معافیت‌های شش ماه خرید نفت، مشغول عرضه نفت خام به بازار است، اما در عین حال محدودیت‌هایی برای فروش دارد که روند تولید روزانه را با کاهشی نسبی مواجه کرده است. بنابراین به نظر می‌رسد ایجاد کانال‌هایی برای عرضه، پیش‌زمینه مورد نیاز وزارت نفت و شرکت ملی نفت ایران برای ورود به افزایش تولید است. با این حال آن‌طور که زنگنه توضیح داد، احتمالا چشم‌اندازی که از فروش نفت در ماه‌های آینده وجود دارد، آن‌قدر روشن هست که فرآیند اجرای طرح‌های نگهداشت و افزایش توان تولید آغاز به کار کرده‌اند.
نوسازی تاسیسات-موزه‌‌ها
زنگنه در ادامه سخنرانی خود، از دو طرح جدید نام برد. «نوسازی تاسیسات صنعت نفت با اولویت مناطق نفت‌خیز جنوب» و «اصلاح روش‌های اجرا» دو طرحی بودند که زنگنه درباره آنها توضیحاتی ارائه کرد. وزیر نفت درباره طرح نخست گفت: بسیاری از تاسیسات نفتی ما مانند موزه‌هایی هستند که در حال کارند، برای این منظور مشاورانی انتخاب شدند که هم اکنون کارشان به پایان رسیده است. اصلاح روش اجرای طرح‌ها، یکی دیگر از اهداف اجرای طرح نگهداشت و افزایش تولید نفت از نگاه زنگنه است. به اعتقاد او روش اجرای طرح‌های نفتی به‌ویژه در بخش نگهداشت و تولید امانی بوده که در این کار برای نخستین بار به‌طور سازمان‌یافته به EPC و EPD تبدیل شده است که بیشتر پیمانکاران عمومی (جی‌سی) می‌توانند آن را انجام دهند. زنگنه با بیان اینکه در اجرای طرح‌ها باید نظام اجرایی به‌گونه‌ای باشد که بالارفتن کیفیت، منطقی شدن هزینه‌ها و زمان اجرای پروژه عملیاتی شود، افزود: این هدف زمانی محقق می‌شود که به یکپارچگی، به‌هم‌پیوستگی، معنادار بودن و اقتصاد یک پروژه توجه شود.