پیام راهبردی سفر پزشکیان به تاجیکستان و روسیه
سفیر پیشین ایران در تاجیکستان گفت که تهران و دوشنبه از منظر راهبردی و تحولات اخیر در منطقه، تحلیل مشترکی درباره امنیت و ثبات در آسیای مرکزی، افغانستان و موضوع مبارزه با تروریسم و افراط‌گرایی دارند که در سفر رئیس‌جمهور به این کشور حتما مورد توجه قرار می‌گیرد.
«سید رسول موسوی» در گفت‌وگو با ایسنا، سفر رئیس‌جمهور به تاجیکستان و بعد از آن به روسیه را در مقطع کنونی از تحولات منطقه و ایران حائز اهمیت دانست و گفت: ایران از مسیر آسیای مرکزی یعنی تاجیکستان به روسیه می‌رود؛ این درحالی است که قبلا می‌گفتند ایران از دریچه مسکو به منطقه نگاه می‌کند از این رو این سفر و تنظیم آن به هر شکلی قابل توجه است.
وی با اشاره به واقعیت صحنه تحولات امروز به ویژه آنچه امروز در آسیای غربی شاهد هستیم، اظهار کرد: به نظر می‌آید کشورهای ایران و تاجیکستان نسبت به جریانات و تهدیدات ژئوپلتیکی تحلیل‌های مشابهی داشته باشند. از جمله این تهدیدات نگاه ترکیه به تحولات این منطقه است. نگاهی که ترکیه نسبت به تحولات آسیای مرکزی دارد و اخیرا آن را «ترکستان» نام‌گذاری می‌کند، در چارچوب ژئوپلتیک کشورهای ترک زبان به منطقه آسیای مرکزی است ، که این نگاه برای تهران و دوشنبه که به لحاظ فرهنگی و زبان مشابهت خاص و نزدیکی به هم دارند می‌تواند مهم باشد.
نگاه راهبردی ایران و تاجیکستان به امنیت در منطقه
این دیپلمات باسابقه کشورمان در ادامه به اهمیت مقابله 2 کشور ایران و تاجیکستان با افراط گرایی در منطقه به ویژه با توجه به تحولات منطقه و سوریه اظهار کرد: افراط گرایی که در منطقه ما، آسیای غربی و ناشی از اثرگذاری افراط‌گرایی در سایر مناطق وجود دارد شرایطی را ایجاب می‌کند که 2 کشور همکاری بیشتری با یکدیگر داشته باشند. اگر دقت کنیم، حضور اتباع کشورهای مختلف در بین جریانات افراطی که به اسامی مختلف در منطقه آسیای غربی بودند و الان شاهد هستیم که به عنوان مثال کسی به اسم «سیف‌الدین تاجی‌بایف» از طرف حکمران جدید سوریه به عنوان فرمانده عملیات ویژه وزارت دفاع سوریه منصوب می‌شود که شهروندی تاجیک است؛ بنابراین این‌ها نشان می‌دهد به جهت راهبردی بین ایران و تاجیکستان می‌توان به مسائل امنیت منطقه و کشورهای منطقه توجه ویژه کرد.
وی با اشاره به تحولات در افغانستان و اهمیت آن برای ایران و تاجیکستان اظهار کرد: افغانستان، همسایه مشترک ایران و تاجیکستان است، بنابراین امنیت و ثبات در افغانستان برای هر 2 کشور مهم است و بین ایران و تاجیکستان تحلیل و رویکرد مشابهی وجود دارد.
سفر پزشکیان به تاجیکستان بعد راهبردی خاصی دارد
موسوی گفت: سفر رئیس‌جمهور به تاجیکستان سفر به حوزه تمدنی مشترک است و عمدتا همه سفرها بعد فرهنگی خاصی به آن داده می‌شود، اما از نظر من این بار، این سفر بعد راهبردی خاصی دارد که بعد از تحولات در منطقه از منظر تحلیل مشترک ایران و تاجیکستان به امنیت و ثبات در آسیای مرکزی و افغانستان و مبارزه با تروریسم و افراط‌گرایی حائز اهمیت است.
سفیر پیشین ایران در تاجیکستان با اشاره به اهمیت اقتصادی سفر رئیس‌جمهور کشورمان به تاجیکستان از منظر اقتصادی گفت: آمار موجود نشان می دهد که حجم روابط تجاری ایران و تاجیکستان در سه سال گذشته پنج برابر شده و بین 2 کشور همیشه تلاش بوده که همکاری اقتصادی صورت گیرد. به علاوه ایران در پروژه‌های بزرگی مثل پروژه «سنگ توده» و «تونل انزاب» و غیره حضور داشته است و همکاری‌های خاصی در بخش‌هایی از صنایع تاجیکستان با جنبه راهبردی وجود داشته است.
وی ادامه داد: به طور کلی سفر پیش رو، شروع همکاری‌های ایران و تاجیکستان نیست، بلکه به معنی افزایش و توسعه همکاری‌هاست. همکاری‌های بسیار مهمی میان 2 کشور در گذشته بوده است و این سفر می‌تواند به این همکاری‌ها عمق بیشتری دهد.
موسوی بر بعد راهبردی و تجاری سفر رئیس‌جمهور به تاجیکستان تاکید کرد و گفت: همیشه در سفرهای مقامات ایران به تاجیکستان و بالعکس بخش عمده‌ای از رویکردها مربوط به ابعاد فرهنگی 2 کشور بوده است و در این سفر هم برنامه‌های قابل توجه فرهنگی با حضور نخبگان فرهنگی، شعرا و نویسندگان تاجیکستان وجود دارد و سیمنار بزرگ تجاری هم با حضور 300 نفر از تجار ایرانی و تاجیک در جریان این سفر با حضور رئیس‌جمهور برگزار می‌شود.
معاهده جامع با روسیه روزآمد شده معاهده بین 2 کشور در سال 1378 است
این دیپلمات پیشین کشورمان در ادامه درباره سفر رئیس‌جمهور به روسیه پس از تاجیکستان گفت: به نظر من امضای معاهده مشارکت راهبردی که بر اساس روابط متقابل و اصول همکاری میان جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه است، مهم‌ترین بخش این سفر است و تمام عرصه های روابط 2 کشور را در برمی‌گیرد. البته این معاهده جدید نیست بلکه روزآمد شده معاهده‌ای است که در سال 1378 بین 2 کشور به عنوان مشارکت جامع وجود داشت و از سال 1381 موافقت‌نامه اجرایی شد و این معاهده 10 ساله بود و در سال 1391 برای پنج سال تمدید شد و در سال 1396 مجدد تمدید شد، اما در سال 1397 پیشنهاد شد که این معاهده روزآمد شود و مذاکرات جدید درباره آن شروع شد و به این معاهده ابعاد جدیدی در زمینه‌های راهبردی، دفاعی، تجاری و عرصه‌های جدیدی از علوم و فناوری اضافه شد، مذاکرات جامعی در تهران و مسکو انجام شد و در نهایت آماده امضا شده است که قرار است در سفر رئیس‌جمهور این سند امضا شود.
ماهیت سفر رئیس‌جمهور به روسیه «راهبردی» است
وی امضای این سند در شرایط کنونی به خصوص که یک روز قبل از ورود ترامپ به کاخ سفید امضا می‌شود را پیام راهبردی برای دنیا و منطقه عنوان و تصریح کرد: ماهیت سفر رئیس‌جمهور به روسیه «راهبردی» است و با توجه به تحولات بین‌المللی و منطقه‌ای، انتخاب این سفر در این مقطع فضای جدید سیاسی را در منطقه اوراسیا به نمایش می‌گذارد.
موسوی گفت: البته باید به این نکته توجه کنیم که در سفر رئیس‌جمهور به روسیه به غیر از موضوع امضای این سند، همکاری‌های دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی مطرح است و جمهوری اسلامی ایران انتظار دارد این همکاری‌ها در هر سه سطح گسترش یابد. روسیه همکاری خوبی با دیگر کشورها هم دارد و اگر بخواهیم مقایسه کنیم شتابی که روابط این کشور با برخی کشورهای دیگر دارد بسیار سریع‌تر از شتاب گسترش روابطش با ایران است.
این دیپلمات باسابقه کشورمان در پاسخ به این که با امضای سند مشارکت راهبردی می‌توان گفت که روابط 2 کشور به سطحی از روابط راهبردی و استراتژیک رسیده است، خاطرنشان کرد: بستگی دارد روابط استراتژیک را چه طور معنا کنید! معتقدم همکاری‌های ایران و روسیه در زمینه‌های مختلف استراتژیک است، اما به خاطر ضعف ساختاری که به لحاظ تجاری، اقتصادی و سیاسی داریم، نمی‌توانیم به خوبی از فرصت‌های همکاری استفاده کنیم. این ضعف ساختاری در برخی زمینه‌ها دو جانبه است و صرفا از ناحیه ایران نیست. به عنوان مثال مدتهاست در زمینه کریدور شمال ـ جنوب و خط آهن رشت ـ آستارا یا کشتیرانی در دریای خزر صحبت می‌کنیم، اما متاسفانه ساختارها ضعیف هستند و با تصمیمات همراهی و هماهنگی نیست.
موسوی تصریح کرد: در هر 2 کشور موانعی برای گسترش و تعمیق روابط وجود دارد اگر در ایران ضعف سخت‌افزاری داریم در روسیه ضعف نرم‌افزاری وجود دارد. 2 کشور در تصمیمات کلان خوب عمل می‌کنند اما در اجرای تصمیمات کند هستند.
منبع: ایسنا