بهانه‌‌گیری بیمه‌ها در بحران مسکن

به همین خاطر تصمیم گرفت قید بیمه را بزند. با خودش گفت اگر ملکش را تمام طول سال آبیاری کند با توجه به موقعیت مکانی‌‌‌اش، احتمالا خطری تهدیدش نخواهد کرد. اما اشتباه می‌‌‌کرد. خانه‌‌‌ای که تقریبا تمام عمرش را در آن گذرانده بود، روز سه‌‌‌شنبه هفته گذشته همراه با بیش از 10‌هزار خانه و سازه دیگر در آتشی سوخت که بدترین سانحه آتش‌‌‌سوزی تاریخ کالیفرنیا بوده. برخی از خانه‌‌‌ها آسیب دیدند و برخی به کلی نابود شدند. فرانسیس می‌‌‌گوید: «باورنکردنی بود. من تقریبا 50 سال اینجا زندگی کرده‌‌‌ام و هرگز چنین چیزی را تجربه نکرده بودم.» شرکت بیمه فارمرز از اظهارنظر خودداری کرد و گفت درباره بیمه‌‌‌های شخصی صحبت نمی‌‌‌کند. فرانسیس تنها ساکن منطقه پالیسیدز نیست که برای ادامه بیمه خود با مشکل مواجه بوده. بسیاری از شرکت‌های بیمه برای آنکه کمتر درگیر خسارت‌‌‌های فاجعه‌‌‌بار آتش‌‌‌سوزی شوند، از مدتی قبل تصمیم به افزایش هزینه‌‌‌ها یا عدم‌تمدید بیمه‌‌‌ها، حتی در مورد مشتریان قدیمی، گرفته بودند. بسیاری از ساکنان آلتادنا و سایر محله‌‌‌های مستعد آتش‌‌‌سوزی می‌‌‌گویند شرکت‌های بیمه، سال گذشته بیمه‌‌‌هایشان را قطع کرده‌‌‌اند.

این آتش‌‌‌سوزی که احتمالا یکی از پرخسارت‌‌‌ترین بلایای طبیعی تاریخ آمریکاست، به بحران بازار بیمه مسکن در ایالت کالیفرنیا دامن زده؛ بحرانی که حتی پیش از شعله‌‌‌ور شدن آتش، در خانه‌‌‌ها رخنه کرده بود.

شرکت «استیت فارم جنرال» که بزرگ‌ترین پوشش‌‌‌دهنده بیمه ملک در کالیفرنیاست، مارس سال گذشته اعلام کرد 30‌هزار بیمه برای خانه‌‌‌ها و مجتمع‌‌‌های مسکونی را تمدید نخواهد کرد. شرکت «چاب» و شرکت‌های تابعه آن در سال 2021، ارائه بیمه‌‌‌نامه برای خانه‌‌‌های گران‌قیمت را که بیشتر در معرض خطر آتش‌‌‌سوزی بودند متوقف کردند. شرکت‌های «آل‌‌‌استیت» و «توکیو مارین آمریکا» نیز به ترتیب، سال 2022 و 2024 از ارائه بیمه‌‌‌نامه به خانه‌‌‌ها انصراف دادند.

ماه پیش، ماریا بادین از ساکنان منطقه، از شرکت «لیبرتی میوچوال» شکایت کرد، چرا که به گفته او، این شرکت به بهانه واهی «جلبک زدن سقف خانه» از تمدید بیمه او سر باز زده. او یک کارشناس استخدام کرد و مشخص شد که هیچ اثری از جلبک روی سقف خانه نیست. ماریا از سال 1993 مشتری این شرکت بیمه بود.

در متن شکایت او که در دادگاه عالی سن‌دیگو ثبت شده، آمده: «شرکت‌های بیمه خسارت اموال با هدف افزایش سود، وارد یک جریان نگران‌‌‌کننده شده‌‌‌اند و یکی پس از دیگری، بیمه مالکان کالیفرنیایی را لغو می‌کنند.» سخنگوی لیبرتی میوچوال از اظهارنظر در این‌باره خودداری کرد.

ناامیدی مردم از شرکت‌های بیمه خصوصی، آنها را به سمت «فر پلن» سوق داده که یک برنامه بیمه دولتی است و مزایای کمتر و ابتدایی‌‌‌تری ارائه می‌کند. آمارها نشان می‌دهد که تعداد بیمه‌‌‌نامه‌‌‌های ثبت‌شده در این طرح به 452‌هزار رسیده که در مقایسه با سال 2020، بیش از دوبرابر شده است.

زندگی بسیاری از مردم منطقه تحت‌تاثیر آتش‌‌‌سوزی دگرگون شده. یکی از آنها «پگی هولتر» 83 ساله است که پارسال بازنشسته شد و می‌‌‌گوید شرکت «استیت فارم»، بیمه خانه‌‌‌اش در یک مجتمع مسکونی را تمدید نکرده بوده. تمام اسناد و مدارکش در آتش سوخته و او مطمئن نیست در چه تاریخی، بیمه‌‌‌اش تمدید نشده. شرکت‌های بیمه معمولا دارایی‌‌‌های شخصی و فضای داخلی واحد را پوشش می‌دهند و اگر واحد، غیر‌قابل استفاده باشد، مزایای دیگری مثل هزینه زندگی را هم تقبل می‌کنند.

البته مدیریت مجتمع، کل واحدها را بیمه فر‌پلن کرده بود، اما اگر مجتمع بازسازی نشود، مبلغی که این نهاد بابت کل مجموعه پرداخت می‌کند، فقط 20 میلیون دلار است، یعنی هر واحد 550 دلار. در حالی که قیمت هر واحد این مجموعه حداقل یک میلیون دلار است. ممکن است زمین مجتمع به یک شرکت ساختمانی فروخته شود.

شرکت استیت‌فارم نیز از اظهارنظر درباره عدم‌تمدید بیمه‌‌‌ها خودداری کرده و در بیانیه‌‌‌ای گفته: «در حال حاضر، اولویت اصلی ما امنیت مشتریان، نماینده‌‌‌ها و کارکنانمان است که تحت‌تاثیر آتش‌‌‌سوزی قرار گرفته‌اند.»

در این میان، «مت نایت» که معلم ابتدایی است تا حدی خوش‌‌‌شانس بوده. او که خانه‌‌‌اش را بیمه کرده بود پارسال اخطاری از شرکت «سیف‌‌‌کو» دریافت کرد که در آن نوشته شده بود به علت آنکه «شاخه‌‌‌های درخت، جلوی گاراژ را گرفته» بیمه تمدید نخواهد شد. او درخت را هرس کرد، اما شرکت بیمه یک بهانه دیگر آورد: «یک پیچک روی دیوارهای گاراژ روییده.» او پیچک را از ریشه کند و دیوارها را تمیز کرد و بهانه بعدی شرکت: «باید دیوارهای خانه را تعمیر کنی.» او مجبور شد خانه را نقاشی کند و وسط این پروسه، سقف خانه را نیز عوض کرد. همه اینها 30‌هزار دلار برایش آب خورد و در نهایت، بیمه‌‌‌اش تمدید نشد که نشد.

او ناامید نشد و از شرکتی به شرکت دیگر رفت. بعضی‌‌‌ها می‌‌‌گفتند «ما هیچ چیزی را در کالیفرنیا پوشش نمی‌‌‌دهیم.» بعضی دیگر می‌‌‌گفتند «ما بیمه‌‌‌نامه جدید صادر نمی‌‌‌کنیم» یا «ما این منطقه را بیمه نمی‌‌‌کنیم چون آتش‌‌‌خیز است.» او با خودش گفت: «این دیوانگی است.» او درست یک روز قبل از پایان اعتبار بیمه‌‌‌اش، بالاخره موفق شد خانه‌‌‌اش را توسط شرکت «ایجس اینشورنس» بیمه کند. اما چون عجله داشت دقت نکرد که این شرکت، تنها کمتر از 300‌هزار دلار خسارت را پرداخت می‌کند؛ رقمی که برای بازسازی کافی نیست. برخی از ساکنان که پس از وقوع آتش‌‌‌سوزی، خانه‌‌‌های خود را ترک کرده بودند، حالا به محل زندگی خود برگشته و می‌‌‌بینند خانه‌‌‌ها با خاک یکسان شده. قرار است دولت کمک‌‌‌هزینه پاک‌سازی ملک را به ساکنان پرداخت کند.

جنگ با شرکت‌های بیمه

طبق آمارها خسارت آتش‌‌‌سوزی کالیفرنیای جنوبی ممکن است به 150 میلیارد دلار برسد. ساکنان خانه‌‌‌ها حالا باید با شرکت‌های بیمه بجنگند تا بتوانند خسارتشان را از بیمه بگیرند، البته اگر به قدری خوش‌‌‌شانس بوده باشند که بیمه داشته باشند. آنها ممکن است هفته‌‌‌ها و ماه‌‌‌ها درگیر کاغذبازی شوند تا بتوانند اثبات کنند که چه خسارت‌‌‌هایی دیده‌‌‌اند و به دلیل فشارها از سوی تنظیم‌‌‌کنندگان بیمه و کارشناسان بلایای طبیعی برای تسویه فوری، ممکن است مبلغی بسیار کمتر از مبلغ مقرر نصیبشان شود.

تغییرات آب و هوایی و بلایای طبیعی ناشی از آن، صنعت بیمه را دچار آشفتگی کرده است. «ایمی باخ» از شرکت «یونایتد پالسی‌‌‌هولدرز» می‌‌‌گوید شرکت‌های بیمه با انبوهی از «سورپرایزهای غم‌‌‌انگیز» مواجهند. این شرکت‌ها به جای اینکه به مشتری‌‌‌ها کمک کنند، با استخدام کارشناسان خسارت فریلنس یا استفاده از نرم‌افزارهایی برای کاهش هزینه‌‌‌ها، بیشتر نمک به این زخم سوخته پاشیده‌‌‌اند. ایمی می‌‌‌گوید: «ما با ادبیاتی مواجه هستیم که قبلا به آن عادت نداشتیم.»

بسیاری از شرکت‌های بیمه با اشاره به اثرات بی‌‌‌ثبات‌‌‌کننده آب و هوایی از ارائه بیمه به مالکان مناطق مستعد خودداری می‌کنند؛ مناطقی که بیشترین خسارت را از آتش‌‌‌سوزی اخیر متحمل شده‌‌‌اند.

مجلس سنا درباره بازار بیمه هشدار داده که بلایای ناشی از تغییرات آب و هوایی، بیشتر و خشن‌‌‌تر خواهند شد و این منجر به کمیابی بیمه و افزایش قیمت بیمه‌‌‌ها خواهد شد. شرکت‌های بیمه می‌‌‌گویند چاره‌‌‌ای جز افزایش قیمت‌ها ندارند چون هم هزینه‌‌‌های ساخت‌وساز و هم تعداد خانه‌‌‌هایی که در معرض خطر هستند، افزایش یافته، مخصوصا در کالیفرنیا که موانع نظارتی نیز وجود دارد. یکی از نمونه‌‌‌ها استیت‌فارم است که به دنبال این فشارها، رتبه اعتبارش در سال گذشته کاهش یافته. اما حامیان حقوق مشتری، شرکت‌های بیمه را به «فرصت‌‌‌طلبی آب و هوایی» متهم می‌کنند و می‌‌‌گویند هزینه سوانح مرگباری مثل آتش‌‌‌سوزی هفته اخیر از مدت‌‌‌ها قبل در حق بیمه‌‌‌هایی که این شرکت‌ها دریافت می‌‌‌کرده‌‌‌اند لحاظ شده.

سودی که از بخش دارایی‌‌‌ها و خسارات خانه‌‌‌ها عاید شرکت‌های بیمه آمریکا می‌شود بسیار قابل‌توجه است. طبق آمارها در سال 2023، این سود به رقم تاریخی 87.6 میلیارد دلار رسیده. برخی معتقدند شرکت‌های بیمه آن‌قدری پول دارند که از عهده پرداخت خسارات فاجعه‌‌‌باری مثل آتش‌‌‌سوزی اخیر بربیایند.

برخی برای برون‌‌‌رفت از این شرایط، راه‌حل‌‌‌هایی ارائه کرده‌‌‌اند که عمدتا به افزایش قابل‌توجه حق بیمه منجر خواهد شد؛ مثل ارائه بیمه به ساکنان مناطق مستعد، منتها با نرخ 85‌درصد بیشتر از سایر مناطق. در صورت اجرای هر کدام از این مقررات، شرکت‌های بیمه اجازه پیدا می‌کنند پول بیشتری از مردم بگیرند که این باعث می‌شود بحران «عدم‌دسترسی» به بحران «عدم‌استطاعت» تبدیل شود و این عملا پاک کردن صورت مساله است و هرگز به نفع ساکنان نیست.