میلیون‌ها آواره، میلیاردها دلار خسارت؛ هزینه واقعی تغییرات اقلیمی
امروزه تغییرات اقلیمی تاثیر گسترده‌ای بر زندگی انسان‌ها و محیط زیست گذاشته است. یکی از حوزه‌هایی که به‌شدت تحت‌الشعاع این بحران قرار گرفته، چرخه آب زمین است.
تغییرات اقلیمی یکی از چالش‌های بزرگ قرن حاضر به شمار می‌رود که ابعاد مختلفی از زندگی انسان‌ها و محیط زیست را تحت تاثیر قرار داده است. یکی از مهم‌ترین پیامدهای این بحران، اختلال گسترده در چرخه آب زمین است. افزایش دما و گرمایش جهانی، الگوهای بارندگی، طوفان‌ها، سیلاب‌ها و خشکسالی‌ها را به شکل بی‌سابقه‌ای تغییر داده است.
این تغییرات، که ناشی از افزایش انتشار گازهای گلخانه‌ای و استفاده بی‌رویه از منابع طبیعی هستند، نه‌تنها میلیاردها نفر را تحت تاثیر قرار داده بلکه زیان‌های اقتصادی و محیط‌زیستی گسترده‌ای نیز به بار آورده است. گزارش جهانی بلایای آبی در سال 2024 به عنوان گرم‌ترین سال ثبت‌شده، تصویری شفاف از این بحران به دست می‌دهد.
تغییرات گسترده در چرخه آب زمین
گرمایش جهانی نحوه حرکت آب در اطراف سیاره را به‌شدت مختل کرده است. هوای گرم‌تر بخار آب بیشتری را در خود نگه می‌دارد، که این اتفاق باعث بارش‌های سنگین‌تر و سیلاب‌های مخرب‌تر می‌شود. از سوی دیگر، افزایش دمای دریاها انرژی بیشتری به طوفان‌ها می‌دهد و باعث تقویت قدرت تخریب آنها می‌شود. همچنین، گرمایش جهانی با افزایش تبخیر و تغییر الگوهای بارندگی، خشکسالی‌های شدیدتری را رقم می‌زند.
1. تاثیر سیلاب‌ها و طوفان‌ها در سال 2024
در سال 2024، سیلاب‌ها و طوفان‌های شدید در نقاط مختلف جهان به وقوع پیوست:
سیلاب‌های آسیای جنوبی: سیل‌های ناگهانی در نپال و بنگلادش باعث آوارگی میلیون‌ها نفر و نابودی صدها هزار تن محصول کشاورزی شد.
طغیان رودخانه‌ها در چین و اروپا: رودخانه‌های یانگ‌تسه و پرل در چین ده‌ها هزار نفر را آواره و میلیون‌ها دلار خسارت وارد کردند. در اروپا، طوفان بوریس باعث جاری شدن سیلاب‌های مرگبار شد.
بارش‌های غیرمنتظره در اسپانیا و برزیل: در اسپانیا، تنها در هشت ساعت بیش از 500 میلی‌متر باران بارید و سیلاب‌های ناگهانی جان ده‌ها نفر را گرفت. در برزیل، بارش دوماهه تنها در سه روز، جاده‌ها را به رودخانه تبدیل و خسارات گسترده‌ای به زیرساخت‌ها وارد کرد.
2. خشکسالی‌های فلج‌کننده
خشکسالی‌های شدید در سال 2024 نیز به اندازه سیلاب‌ها ویرانگر بودند:
آفریقا: در جنوب آفریقا، تولید محصولات زراعی به نصف کاهش یافت و بیش از 30 میلیون نفر دچار کمبود مواد غذایی شدند. کاهش منابع آبی باعث کاهش تولید برق‌آبی شد که به خاموشی‌های گسترده انجامید.
آمازون: خشکسالی‌های بی‌سابقه در آمازون به آتش‌سوزی‌های جنگلی گسترده‌ای منجر شد که در ماه سپتامبر بالغ بر 52 هزار کیلومتر مربع از جنگل‌های بارانی را نابود کرد. این آتش‌سوزی‌ها حجم زیادی از گازهای گلخانه‌ای را وارد جو کردند و به وخامت بیشتر بحران اقلیمی دامن زدند.
یافته‌های کلیدی گزارش
گزارش پایش جهانی آب 2024، که تیمی بین‌المللی از محققان دانشگاه‌های مختلف جهان تهیه کرده‌اند، به تحلیل این رویدادها پرداخته است. این گزارش بر اساس داده‌های هزاران ایستگاه زمینی و ماهواره‌ای، تاثیر گرمایش جهانی بر چرخه آب را نشان می‌دهد. یافته‌های کلیدی عبارت‌اند از:
رکوردشکنی در بارش: بارندگی‌های ماهانه و روزانه به‌ترتیب 27 و 52 درصد بیشتر از سال 2000 ثبت شده است. این ارقام نشان‌دهنده شدت گرفتن تغییرات در چرخه آب هستند.
شدت خشکسالی: کمبود بارش و افزایش دما باعث شده است مناطق خشک‌تر جهان دچار بحران‌های شدیدتری شوند.
پیامدهای اقتصادی و اجتماعی
بحران آب‌وهوایی پیامدهای گسترده‌ای برای جوامع انسانی و اقتصاد جهانی داشته است.
تلفات انسانی: در سال 2024، بیش از 8700 نفر به دلیل بلایای آبی جان خود را از دست دادند.
آوارگی: بیش از 40 میلیون نفر مجبور به ترک خانه‌های خود شدند، که این موضوع بحران‌های مهاجرتی جدیدی ایجاد کرده است.
خسارت اقتصادی: خسارات ناشی از سیلاب‌ها، خشکسالی‌ها و طوفان‌ها بیش از 550 میلیارد دلار برآورد شده است.
چشم‌انداز سال 2025 و اقدامات پیشنهادی
پیش‌بینی‌های اقلیمی نشان می‌دهند سال 2025 ممکن است بلایای شدیدتری گریبانگیر دنیا شود:
خشکسالی در آفریقا، آسیا و آمریکای جنوبی: مناطق خشک‌تر با کاهش بیشتر منابع آبی و افزایش تنش‌های اجتماعی مواجه خواهند شد.
افزایش سیلاب‌ها در اروپا و ساحل آفریقا: مناطق مرطوب‌تر به دلیل تغییرات شدید در الگوهای بارندگی با خطرات سیل بیشتری روبه‌رو خواهند شد.
برای کاهش تاثیرات بحران آب‌وهوایی، اقدامات زیر ضروری است:
- تقویت زیرساخت‌های مقاوم در برابر سیلاب‌ها، مانند دیواره‌های محافظ و سیستم‌های زهکشی
- توسعه کشاورزی مقاوم در برابر خشکسالی و بهبود سیستم‌های تامین آب
- افزایش سرمایه‌گذاری در سیستم‌های هشدار سریع برای مدیریت بلایای طبیعی.
به نقل از گاردین، بحران آب‌وهوایی یکی از جدی‌ترین تهدیدات برای آینده بشریت است. تغییرات در چرخه آب زمین، از سیلاب‌های ویرانگر تا خشکسالی‌های فلج‌کننده، پیامدهای گسترده‌ای برای زندگی، معیشت و محیط زیست داشته است. مقابله با این بحران نیازمند اقدام فوری، همکاری جهانی و تغییرات اساسی در سیاست‌های انرژی و استفاده از منابع طبیعی است. تنها با اتخاذ رویکردی پایدار می‌توانیم از عواقب ویرانگر تغییرات اقلیمی بکاهیم و آینده امن‌تری را برای نسل‌های آینده تضمین کنیم.
اخبار حوزه محیط‌زیست و تغییرات اقلیمی را در صفحه اقتصاد سبز تجارت‌نیوز بخوانید.
منبع: تجارت نیوز