روایتی از تلاش رئیس موساد برای دیدار با بشار اسد
روزنامه یدیعوت احارونوت در گزارشی به تلاش‌های اسرائیل و آمریکا برای دور کردن بشار اسد از ایران و حزب‌الله پرداخت.
واحد «موسی» در سازمان «امان» همان گروهی است که سال‌ها تلاش کرد تا بشار اسد را برای دوری از حزب‌الله مجاب کند، حتی قصد بر این بود تا رئیس موساد با بشار اسد در مسکو دیدار کند، اما رهبری سابق سوریه این تلاش‌ها را ناکام گذاشت.
«موسی» در این مورد، یک شخص نیست، بلکه گروهی از افراد در یکی از واحد‌های بخش اطلاعات نظامی اسرائیل (آمان) هستند که سال‌ها تلاش کردند با مقامات سوری در دولت بشار اسد ارتباط برقرار کرده و از طریق گروهی در واتس‌اپ، آنها را از تحولات آگاه سازند. این گروه از تهدید و تطمیع نیز استفاده می‌کرد و برای مذاکره‌ای محرمانه بین اسد و یوسی کوهن، رئیس سابق موساد، در مسکو، برنامه‌ریزی کرده بود؛ اما اسد در آخرین لحظه این دیدار را لغو کرد.
روزنامه «یدیعوت احارونوت» که روز گذشته (جمعه) این اطلاعات را در گزارشی مفصل منتشر کرده، به فعالیت‌های سری اسرائیل برای ایجاد کانال ارتباطی با بشاراسد و اطرافیانش اشاره می‌کند و می‌گوید پیام‌های «موسی» به فرماندهی دمشق رسیده است. هدف از این عملیات، رسیدن به توافقی محرمانه بود که در آن بشاراسد انتقال سلاح به حزب‌الله در لبنان را متوقف کند و در عوض، تحریم‌ها علیه سوریه برداشته شوند. قرار بود این دیدار در کاخ کرملین برگزار شود، اما همه چیز در سوریه شکست خورد.
متن یکی از پیام‌های «موسی»: به گزارش این روزنامه عبری، در تاریخ 29/5/2023، دفتر وزیر دفاع سوریه از طریق واتس‌اپ پیامی از سوی فردی با نام مستعار «موسی» دریافت کرد که در آن آمده بود:
«سلام علیکم، جناب آقای … این موسی است.
چندی پیش، ما اهداف ذخیره‌سازی متعلق به فرماندهی منطقه جنوبی در دمشق را مورد حمله قرار دادیم. علاوه بر این، تاسیسات آموزشی در ضمیر را که اعضای یگان جولان به رهبری ابوحسین از آن برای آموزش و تقویت توانایی‌های خود برای حمله به کشور ما استفاده می‌کنند، هدف قرار دادیم. تاکید می‌کنیم که ما به حضور حاج هاشم و افرادش در جنوب سوریه رضایت نخواهیم داد. همکاری با حزب‌الله به ارتش سوریه و نیروهایش آسیب می‌رساند و شما بهای آن را خواهید پرداخت. هرگونه حمایتی از سوی شما از محور [مقاومت]و حزب‌الله که ممکن است به کشور ما آسیب برساند، با واکنشی شدید مواجه خواهد شد».
به گفته این روزنامه عبری، «موسی» نیازی به معرفی خود نداشت؛ زیرا علی محمود عباس، وزیر دفاع سوریه که این پیام واتس‌اپ برای او ارسال شده بود، فرستنده را به خوبی می‌شناخت، حتی اگر نام نویسنده را نمی‌دانست. این اولین پیام واتس‌اپ نبود که این گروه اسرائیلی برای او می‌فرستاد.
این روزنامه به نقل از منابع خود می‌نویسد که تقریباً پس از هر حمله اسرائیل به سوریه، «گروه موسی» شرح دقیق و مفصلی از حمله ارتش اسرائیل را از طریق واتس‌اپ برای وزیر سوری می‌فرستاد. این ارتباط به «رابطه‌ای طولانی‌مدت» تبدیل شده بود. موسی پیام‌ها را می‌فرستاد و اطلاعات نظامی سوریه آنها را از واتس‌اپ دریافت کرده، به پیامی فوق‌العاده محرمانه و فوری تبدیل و برای چند مقام ارشد، از جمله «علی مملوک»، مشاور امنیت ملی و معاون رئیس جمهور سوریه در امور امنیتی، توزیع می‌کرد.
در این پیام واتس‌اپ، «موسی» وزیر سوری را از این موضوع که اسرائیل به حضور حاج هاشم در جنوب سوریه رضایت نخواهد داد، هشدار می‌دهد. حاج هاشم نام مستعار «منیر علی نعیم»، فرمانده حزب‌الله است که شهید حسن نصرالله، دبیرکل فقید حزب‌الله، او را مسئول جبهه جولان سوریه تعیین کرده بود. بر اساس برآورد‌های اسرائیل، قرار بود او فرمانده‌ای جبهه سوری را در جنگی که حزب‌الله علیه اسرائیل برنامه‌ریزی کرده بود، بر عهده داشته باشد.
چند روز بعد و پس از حمله دیگری از سوی ارتش اسرائیل، «موسی» دوباره پیامی می‌فرستد و می‌گوید که دلیل حمله، شلیک دو موشک از منطقه بلندی‌های جولان به سمت اسرائیل به دستور حماس بوده است: «به تازگی، به دلیل روز قدس و راهپیمایی پرچم‌ها، شاهد فعالیت‌هایی از سوی عناصر فلسطینی در سرزمین شما هستیم … اگرچه مشخص نیست که فرمانده کیست، اما این عناصر به دستور خالد مشعل و صلاح العاروری به نمایندگی از حماس عمل می‌کنند … ما شما را از هرگونه فعالیت احتمالی این عناصر برحذر می‌داریم و از شما می‌خواهیم که کلیه آمادگی‌ها برای استفاده از زور در سرزمین خود را متوقف کنید (..) توصیه می‌کنیم حرف‌های ما را جدی بگیرید. در نظر داشته باشید که حمله بعدی ما بسیار قوی‌تر از آنچه تاکنون انجام داده‌ایم خواهد بود و شما بهای بسیار سنگین و بی‌سابقه‌ای را خواهید پرداخت».
در هشتم ژوئن 2023، «موسی» بار دیگر پیامی از طریق واتس‌اپ ارسال کرد که نشان‌دهنده آگاهی کامل اسرائیل از وقایع سوریه است: «در دو هفته گذشته، هشت هواپیما را مشاهده کردیم که از ایران به پایگاه هوایی حمیمیم وارد شدند».
سپس شماره‌های هواپیما‌ها و اطلاعات اضافی در مورد آنها را ذکر می‌کند و می‌افزاید: «می‌خواهم تاکید کنم که در چارچوب تلاش‌ها برای تقویت محور ایرانی، ما درک کردیم که سلاح‌هایی نیز به نیرو‌های سپاه قدس و حزب‌الله منتقل شده است… این حمل‌ونقل‌ها با همکاری شما و ایرانی‌ها و با استفاده از پایگاه هوایی حمیمیم که تحت کنترل روس‌هاست، انجام می‌شود. ما قصد نداریم به ارتش سوریه آسیب برسانیم… با این حال، اگر به اجازه دادن به انتقال این سلاح‌ها که به حزب‌الله و ایرانی‌ها در تقویت قدرتشان کمک می‌کند، ادامه دهید، ما بی‌کار نخواهیم نشست و مجبور به اقدام خواهیم شد».
چاپلوسی‌های «موسی» برای وزیر دفاع بشار اسد
«موسی» حتی در مواقع لازم، اینکه چطور چاپلوسی کند را نیز می‌دانست: «ما متوجه شدیم که از ششم ژوئیه، فرود هواپیما‌های ایلیوشین 36 متعلق به تیپ 29 نیروی هوایی سوریه در پایگاه هوایی حمیمیم متوقف شده است. همان‌طور که چندین بار به شما توضیح دادیم، این هواپیما‌ها با کمک نیرو‌های امنیتی سوریه از شهر لاذقیه، سلاح‌هایی را برای نیرو‌های سپاه قدس و حزب‌الله حمل می‌کردند. شما که در توقف این پرواز‌ها نقش داشتید، باید بدانید که از رویارویی ناخواسته دو طرف جلوگیری کرده‌اید… با وجود همه اینها، بدانید که ما در حال نظارت هستیم و به نظارت بر فعالیت‌هایی که در زمین انجام می‌شود، ادامه خواهیم داد.»
هدف از از این پیام‌ها چه بود؟
به گزارش «یدیعوت احارونوت»، پیام‌های واتس‌اپ «موسی» کاملاً محرمانه می‌ماند، اما حدود دو هفته پیششورشیان سوری، مقر اطلاعاتی را که نسخه‌هایی از این پیام‌ها در آنجا نگهداری می‌شد، تصرف کردند.
به گفته اسرائیلی‌ها، آنها این پیام‌ها را در اینترنت منتشر و به اشتباه، آنها را به عنوان همکاری روسیه و اسرائیل علیه اسد تفسیر کردند. این روزنامه ادعا می‌کند که این موضوع صحت ندارد، زیرا «موسی»، همان‌طور که گفته شد، نام مستعار تیمی در بخش اطلاعات نظامی اسرائیل (آمان) است و پیام‌های واتس‌آپ با هدف مشخصی فرستاده می‌شدند.
یک مقام ارشد امنیتی که این روزنامه نامی از او نمی‌برد و از این عملیات مطلع است، می‌گوید: «انگیزه ارسال این پیام‌ها که بسیاری از آنها برای چندین نهاد ارسال شده بود، چندین هدف را در بر می‌گرفت. اولاً، می‌خواستیم به مقامات ارشد رژیم اسد نشان دهیم که ما مشکلی در دسترسی به تلفن‌های همراه آنها و نوشتن متن‌های ساده و روشن، و در صورت لزوم، حتی متن‌های سختگیرانه برای آنها نداریم. ثانیاً و مهم‌تر از همه، می‌خواستیم میزان آسیب‌پذیری آنها را نشان دهیم و این موضوع را تفهیم کنیم که بدون توجه به تعداد ترفند‌هایی که به کار می‌برند، هیچ شانسی برای پنهان کردن هیچ چیزی از ما ندارند… ثالثاً، می‌خواستیم به آنها توضیح دهیم که عملیات‌هایی که شب قبل انجام دادیم، تصادفی نبود، بلکه دقیق و حساب‌شده بود؛ و رابعاً، برای تهدید آنها که اگر این روند ادامه یابد، ما به حمله به محموله‌ها و افرادی که در کنار آنها هستند، ادامه خواهیم داد».
او در ادامه می‌گوید: «در نهایت، هدف این بود که به رژیم اسد و رئیس آن نشان دهیم که رابطه با ایران و حزب‌الله، حتی اگر در گذشته برای او مفید بوده باشد، از یک مزیت به یک مشکل تبدیل شده است و اگر او به سود و زیان خود فکر کند؛ به این نتیجه خواهد رسید که با گذشت زمان، کمتر سود می‌برد و بیشتر آسیب می‌بیند».
بشار اسد، موسی را ناامید کرد
مقام اسرائیلی در مورد اینکه «آیا دولت بشار اسد پیام‌ها را درک کرده بود یا نه»، می‌گوید: «اولاً، ما به وضوح دیدیم که پیام‌ها درک و منتقل شده‌اند. علاوه بر این، مجموعه‌ای از رویداد‌های تاکتیکی وجود داشت که از طریق آنها می‌توانیم اثرگذاری آنها را ببینیم. به عنوان مثال، پس از هشدار، انبار خاصی بسته شد یا پرواز‌هایی در یک مسیر خاص متوقف شد.»
این مقام ارشد اسرائیلی همچنین فاش می‌کند که پیام‌های واتس‌اپ «موسی» تنها ارتباطی نبود که اسرائیل سعی در برقراری آن با دمشق داشت: «تلاش‌هایی از طریق کانال‌های مخفی دیگر برای دسترسی به اسد نیز وجود داشت. نه تنها اسرائیل، بلکه ایالات متحده نیز دو مسیر مخفی ایجاد کرده بود: یکی از طریق ابوظبی و رابطه MBZ (اختصار رایج برای نام رئیس امارات، شیخ محمد بن زاید) با اسد، و دیگری از طریق سلطنت عمان. ایده این بود که چه چیزی می‌تواند اسد را ترغیب کند تا از محور مقاومت دست بکشد و دیگر اجازه عبور سلاح از سوریه به لبنان را ندهد. اما در نهایت، حتی تا پایان دوره حکومت اسد، او قانع نشد؛ و شاید بهتر بود که ما روی او حساب نمی‌کردیم».
این مقام اسرائیلی در بخش دیگری از سخنان خود مدعی می‌شود که بشار اسد این اواخر تا حدودی محتاط شده بود. او می‌گوید: «از حمله هفتم اکتبر (عملیات طوفان الاقصی) به اسرائیل و با وخیم‌تر شدن اوضاع منطقه به سمت جنگ منطقه‌ای، اسد بشدت از مشارکت در آن خودداری کرد و مراقب بود که حزب‌الله در بلندی‌های جولان فعالیت نکند. در شش ماه گذشته، او حاضر بود تحمل بیشتری در قبال عملیات‌های بیشتر ما در سرزمینش علیه ایران و حزب‌الله و گاهی اوقات علیه نیرو‌های خودش، از بمباران فزاینده تا فعالیت‌های دیگر در کشورش داشته باشد».
معامله‌ای محرمانه
یدیعوت احارونوت از مجموعه‌ای از تلاش‌های اسرائیل برای ایجاد رابطه و نفوذ بر نظام سابق دمشق، از جمله شخص بشار اسد، پرده برداشته است. علاوه بر پیام‌های واتس‌اپ که احتمالا به دفتر بشار اسد نیز رسیده بود، اسرائیل سعی کرده بود با بشار اسد نیز از طریق روش‌های پیچیده، وارد معامله شود، به طوری که اسد از عبور سلاح از سوریه جلوگیری کند و فعالیت حزب‌الله و ایرانی‌ها را در کشورش محدود کند و در مقابل، تحریم‌ها علیه او کاهش یابد و مشروعیت خود را در نظر کشور‌های جهان باز یابد.
ورود ایران به سوریه، اسرائیل را ناامید کرد
در بخش دیگری از گزارش یدیعوت احارونوت آمده است: وقتی بشار قدرت را در دست گرفت، اسرائیل امید داشت که او و همسرش که در لندن تحصیل کرده بودند و احتمالاً تحت تاثیر فرهنگ غربی قرار داشتند، مسیر حافظ اسد را تغییر دهند. موشک‌های کمتر، دموکراسی بیشتر و پیشرفت بیشتر. این امید‌ها خیلی زود از بین رفت.
ایران وارد صحنه شد و قاسم سلیمانی، فرمانده وقت سپاه قدس، شروع به تحقق دیدگاه خود در مورد حلقه آتش و محاصره اسرائیل با نیرو‌های نظامی وابسته به تهران کرد. سوریه به بخش مرکزی این محور تبدیل شد و اطلاعات اسرائیل بخش بزرگی از تلاش‌های خود را در دمشق متمرکز کرد.»
یک مقام اسرائیلی که در چندین سمت در بخش اطلاعات نظامی و موساد خدمت کرده است، می‌افزاید که روس‌ها که به اسد در سرکوب مخالفان کمک کردند، او را به سیستم‌های دفاع هوایی بسیار پیشرفته نیز مجهز کردند و نیروی هوایی او را با هواپیما‌های میگ و سوخو مدرن تجهیز کردند و حضور آنها در سوریه، «فعالیت هوایی اسرائیل در آسمان سوریه و لبنان را دشوارتر و خطرناک‌تر کرد… سپس ایده استفاده از حیله به جای زور و تلاش برای خارج کردن بشاراسد از این محور از طریق نوعی توافق محرمانه مطرح شد. واضح بود که اگر سوریه از معادله خارج شود، هیچ راهی برای انتقال پشتیبانی یا سلاح، هیچ پایگاهی و هیچ جبهه دیگری با اسرائیل در بلندی‌های جولان وجود ندارد.»
تعیین قرار ملاقات بین بشاراسد و رئیس موساد
ایالات متحده آمریکا نیز برای رسیدن به سازش بین اسرائیل و بشار اسد بسیج شد و به گفته منابع روزنامه یدیعوت احارانوت، پیامی که به اسد منتقل شد واضح بود: «از این محور خارج شوید و حتی با وجود جنایات جنگی علیه مردم خود، کاهش قابل‌توجهی در تحریم‌ها و مشروعیت بین‌المللی را به دست خواهید آورد».
روزنامه یدیعوت احارونوت در ادامه می‌افزاید: «اوج این تلاش‌ها در اواخر سال 2019 بود، زمانی که قرار ملاقات شخصی بین یوسی کوهن، رئیس وقت موساد، و بشار اسد در کاخ کرملین مسکو با میانجیگری ولادیمیر پوتین تعیین شد. اسد در آخرین لحظه از حضور خود در این ملاقات خودداری کرد».
بخش پایانی و یک ادعای بزرگ
در بخش پایانی گزارش روزنامه یدیعوت احارانوت آمده است: حدود دو ماه قبل از عملیات «طوفان الاقصی» در هفتم اکتبر 2023، بخش تحقیقات اطلاعات نظامی ارتش اسرائیل، در گزارشی از سران سیاسی و نظامی خواست تا دیدگاه خود را نسبت به سوریه توسعه دهند و حکومت بشار اسد را در چارچوب مشارکت‌های منطقه‌ای، توافقات و … بپذیرند، اما قبل از اینکه این رویکرد توسعه یابد، جنگ [غزه]آغاز شد.
این روزنامه اسرائیلی به نقل از منابع خود می‌گوید که «بشار اسد رسماً به جنگ علیه اسرائیل نپیوست و به جز در موارد معدود، اجازه شلیک از خاک خود به سمت اسرائیل را نیز نداد».
یدیعوت احارونوت نوشت: «اسرائیل حملات خود را در سوریه علیه نیرو‌های ایرانی و نیرو‌های حزب‌الله مستقر در آنجا افزایش داد، اما متوجه شد که حملات از خاک سوریه به سمت اسرائیل محدود است و اگر به عنوان مثال، سربازان روس آسیب ببینند، اوضاع بسیار پیچیده خواهد شد. این زمان برای اسرائیل، زمان بازگشت به ایده سال 2019 و تلاش دوباره برای توافق با بشار اسد بود. این بار واشنگتن و مسکو و همچنین کشور‌های عربی که منافع دوگانه‌ای در جدایی اسد از این محور داشتند، به کار گرفته شدند. میانجیگران بر روی وعده‌های کمک اقتصادی از کشور‌های خلیج فارس، خروج صد‌ها سرباز آمریکایی و کاهش چشم گیر تحریم‌ها تمرکز کردند».
طبق این گزارش، همزمان مجموعه‌ای از جلسات با مقامات ارشد روسیه به سرپرستی «رومان گوفمان»، دبیر نظامی دفتر بنیامین نتانیاهو، برگزار شد، در اسرائیل، طبق گزارش روزنامه، این بار نیز انتظار نمی‌رفت بشاراسد به طور کامل به سمت دیگر برود و تمام روابط خود را با ایران قطع کند و قاچاق سلاح به صفر برسد… «اما اگر این فشار منجر به کاهش مشخصی شود، ارزش این تلاش را خواهد داشت.»
یدیعوت احارونوت مدعی شد قبل از اینکه تلاش‌های اسرائیل برای اغوای دولت بشار اسد با میانجیگری روسیه جهت دوری از ایران و حزب‌الله به ثمر بنشیند، حکومت سوریه فروپاشید، این روزنامه مدعی شد که جتی سازمان اطلاعات اسرائیل نیز از سرعت فروپاشی دولت بشار اسد شگفت زده شد.
منبع: فارس
منبع: باشگاه خبرنگاران جوان