۲۰۲۴؛ تغییر چهره سیاسی جهان از دل صندوق‌های رای یا جنگ؟

در خاورمیانه هرآن‌ چیزی که در بیش از 40 سال گذشته مانند یک کابوس به آن نگریسته می‌شود در یک بازه زمانی کوتاه در جلوی چشمانمان به وقوع پیوست. درگیری مستقیم ایران و اسرائیل و در ماه پایانی 2024 سقوط اسد و به قدرت رسیدن گروهی در یکی از مهم‌ترین کشورهای منطقه یعنی سوریه.

در آفریقا نیز وضع به همین منوال بود برخی کشورهای بزرگ مانند مالی، نیجر، بورکینافاسو با تحولاتی عظیم روبرو شدند و توانستند بر استعمار قدیمی فرانسه فائق آیند و نظامیان این کشور را از سرزمین‌های خود اخراج کنند.

اروپا نیز در سال جاری میلادی با فرازو نشیب‌های بسیاری روبرو شد. در این سال اروپا به سمت احزاب راست افراطی حرکت کرد که تا حدودی گفتمان اتحادیه اروپا را با چالش مواجه ساخت. از سوی دیگر جنگ اوکراین همچنان تبعات سنگین خود را بر این اتحادیه تحمیل کرد به صورتی که تبعات آن در انتخابات انگلستان، فرانسه و آلمان در آرای مردمی خود را نمایان کرد.

در آمریکا چرخشی بزرگ در عرصه سیاسی رخ داد و مردم این کشور انتخابی را خلاف میل سیاست‌مداران اروپایی انجام دادند و برای بار دوم دونالد ترامپ را به کاخ سفید برگرداندند.

یکی از نکات مهم‌ و برجسته سیاسی در سال 2024 میلادی که باید به آن اشاره کرد حضور بیش از 3 میلیارد از مردم جهان در پای صندوق‌های رای در 74 انتخاباتی بود که در سطوح گوناگون در کشورهای مختلف برگزار گردید.

روند تغییرات در سال جاری میلادی به شکلی است که حتی در واپسین روزها و ساعات آن، انتظار تغییرات تداوم تغییرات همچنان دور از انتظار نیست.

رکورد بیشترین انتخابات در یک سال

سال 2024 رکورد بیشترین تعداد آرای اخذ شده در صندوق‌های انتخاباتی در یک سال به خود اختصاص داده است. 6 کشور بزرگ جهان از جمله: ایران، روسیه، هند، اندونزی، ایالات متحده و پاکستان، و 27 کشور عضو اتحادیه اروپا که پارلمان جدید اروپا را انتخاب کردند، همگی به پای صندوق‌های رای رفتند. یک حساب سرانگشتی نشان می‌دهد که امسال در بیش از 70 کشور جهان که نیمی از جمعیت کره زمین در آن‌ها زندگی می‌کنند، انتخابات برگزار شده است. نتیجه برخی از این انتخابات بر روندهای سیاسی منطقه‌ای و بین‌المللی اثرگذار بوده و برخی دیگر تنها نمایشی از دموکراسی را به اجرا درآورده‌اند.

یک حساب سرانگشتی نشان می‌دهد که امسال در بیش از 70 کشور جهان که نیمی از جمعیت کره زمین در آن‌ها زندگی می‌کنند، انتخابات برگزار شده است

با نگاهی به خروجی انتخابات متوجه می‌شویم که نتایج به دست آمده برای دولت‌های مستقر به طرز چشمگیری ضعیف بوده است. شکست‌ «کامالا هریس» در ایالات‌متحده و محافظه‌کاران در بریتانیا از مهم‌ترین شکست‌های دولت‌های مستقر بوده است. اما مواردی مانند «نارندرا مودی» در هند، «شیگرو ایشیبا» در ژاپن، «سیریل رامافوزا» در آفریقای جنوبی و «امانوئل ماکرون» در فرانسه نیز وجود داشتند که با وجود نتایج ضعیف انتخاباتی، همچنان در قدرت ماندگار شدند.

به عبارتی دیگر نتایج انتخابات 2024 به «قبرستانی برای مقامات رسمی» شباهت داشت. برخی از احزاب سیاسی که در چهار سال گذشته زمام امور را در دست داشته‌اند جایگاه خود در قدرت را به طرز فاجعه باری از دست داده‌اند. کاهش 7/3 درصدی آرا حزب دموکرات ایالات‌متحده در مقایسه با حزب محافظه کار بریتانیا که تقریباً 20 درصد از آراء خود را نسبت به سال 2019 از دست داده، نسبتاً خفیف بوده. در برخی کشورها آراء مردمی به سمت راست حرکت کرده اند (مانند ایالات متحده) در برخی به چپ (مانند بریتانیا و کره جنوبی) و در برخی دیگر به طور همزمان در هر دو جهت (فرانسه).

برخی از دولت‌ها که به شاخص‌های دموکراتیک کمی نزدیک بوده‌اند همانند الجزایر، آذربایجان یا رواندا، شاهد بهبود میزان رای نمایندگان سیاسی خود در یک انتخابات مدیریت شده بودند که البته با استثنائاتی هم روبرو بود. «شیخ حسینه»، نخست وزیر بنگلادش، در ماه ژانویه در فرآیندی ناقص، اما با اختلاف کمتری نسبت به گذشته، دوباره در انتخابات این کشور به پیروزی دست یافت اما چند ماه بعد، در موجی از اعتراضات مردمی برکنار شد.

در ایران، زمانی که «سید ابراهیم رئیسی » رئیس جمهور فقید کشور در سانحه سقوط هلیکوپتر به شهادت رسید، کشور در چرخشی کامل، «مسعود پزشکیان» نامزد اصلاح طلب را به جای او انتخاب کرد.

برخی از تحلیلگران مولفه‌های اقتصادی و پیامدهای جهانی مهاجرت را از مهم‌ترین شاخص‌های اثرگذار بر نتایج انتخابات در سراسر جهان می‌دانند تا از این طریق نتایج ضعیف بدست آمده برای دولت‌های مستقر در سراسر جهان را توضیح دهند.

برخی از تحلیلگران مولفه‌های اقتصادی و پیامدهای جهانی مهاجرت را از مهم‌ترین شاخص‌های اثرگذار بر نتایج انتخابات در سراسر جهان می‌دانند

این دست از کارشناسان پیامدهای دنباله‌دار ناشی از جنگ اوکراین را که بر افزایش قیمت مواد غذایی و برخی کالاهای اساسی اثرگذار بوده و همچنین تنش‌های موجود در غرب آسیا که از سال 2023 آغاز و اثرات مخربی بر حمل‌ونقل دریایی و زنجیره تامین گذاشته را مهم‌ترین دلایل تغییر سیاست‌مداران در سال 2024 در برخی از کشورها می‌دانند.

از سوی دیگر مهاجرت، بیشتر به عنوان حوزه ای ذکر می شود که دولت ها نتوانستند انتظارات رای دهندگان خود را برآورده کنند. اما مطمئنا شاخص‌های اقتصاد و موضوع مهاجرت به تنهایی نمی‌تواند تمام داستان باشد و این حجم از تغییرات را توضیح دهد.

به همین بهانه نگاهی کوتاه خواهیم انداخت به برخی از مهم‌ترین انتخابات برگزار شده در سال 2024 که در اقصی نقاط جهان برگزار شد. انتخاباتی که در برخی موارد نتایجی کاملا شکفت‌انگیز به همراه داشت و در برخی با اعتراضات و آشوب‌های خونین به نتایج آن همراه بود.

بنگلادش

نخست‌وزیر «شیخ حسینه» در انتخاباتی که تحت الشعاع سرکوب بی‌رحمانه مخالفان و مشارکت 40 درصدی رای‌دهندگان قرار داشت، برای پنجمین دوره توانست به ریاست جمهوری این کشور دست پیدا کند. در ماه‌های منتهی به انتخابات، ده‌ها هزار تن از رهبران اپوزیسیون و اعضای رده بالای حزب به‌طور دسته جمعی دستگیر شدند و حداقل 9 نفر در سه ماه قبل از انتخابات در زندان جان باختند. در ماه اوت، پس از تظاهرات گسترده‌ای که به رهبری دانشجویان و به بهانه سیستم سهمیه مشاغل دولتی آغاز شد، حسینه مجبور شد استعفا دهد و از کشور فرار کند.

تایوان

در تایوان مردم این جزیره «لای چینگ-ته» را به‌عنوان رئیس جمهور بعدی خود انتخاب کردند به این ترتیب برای سومین دوره متوالی حزب ترقی خواه دموکراتیک همچنان توانست قدرت را در این جزیره بدست بگیرد. نتیجه این انتخابات خشم پکن را به همراه داشت به شکلی که تنها دو روز پس از انتخابات، چین توانست با اقدامات دیپلماتیک خود تعداد متحدان رسمی تایوان را به تنها 12 کشور کاهش دهد و همچنین با ورود هواپیماهای جنگی به حریم هوایی تایوان، تهدیدات نظامی خود را افزایش داد.

جمهوری آذربایجان:

«الهام علی‌اف» با کسب بیش از 90 درصد آرا در انتخابات این کشور برای پنجمین دوره متوالی در این پست ماندگار شد. بسیاری از ناظران بین‌المللی در گزارشات خود به این نکته اشاره کردند که انتخابات برگزار شده نه در فضای آزاد و نه در شرابطی عادلانه برگزار شده است. علی‌اف پس از بازپس گیری منطقه قره باغ کوهستانی از ارمنستان در سال گذشته انتخابات این کشور را که برای سال 2025 برنامه‌ریزی شده بود، با تغییراتی در اوایل سال 2024 برگزار کرد.

روسیه:

«ولادیمیر پوتین» برای پنجمین بار پیروز قاطع انتخابات ریاست‌جمهوری این کشور شد. انتخاباتی که در بحبوحه جنگ این کشور با اوکراین برگزار شد و به طور گسترده توسط کشورهای غربی محکوم شد. پوتین در این انتخابات توانست 87.28 درصد آرا را به دست آورد و با 74 درصد مشارکت رکوردی تاریخی از میزان حضور مردم در پای صندوق‌های رای را به ثبت برساند.
تنها یک ماه قبل از انتخابات بود که «الکسی ناوالنی»، برجسته‌ترین رهبر اپوزیسیون روسیه، در شرایطی مرموز در زندان سیبری درگذشت. این انتخابات همچنین به‌عنوان تلاشی درجهت به دست آوردن حمایت مردمی برای ادامه برنامه‌های کرملین در جنگ اوکراین تلقی شد.

اوکراین:

قرار بود که انتخابات ریاست جمهوری اوکراین در بهار 2024 برگزار شود. این درحالی بود که دوره پنج ساله ولدیمیر زلنسکی به پایان رسیده بود. اما مجلس و ریاست‌جمهوری این کشور با استفاده از قانون شرایط جنگی، انتخابات به حالت تعلیق درآورده و به زمان نامعلومی موکول کردند. ناظران می‌گویند رای‌گیری که به‌عنوان یک سوپاپ اطمینان برای رهایی از تنش‌های داخلی و نارضایتی‌های مردمی در شرایط کنونی اوکراین می‌تواند سازنده باشد حتی اگر پوتین بخواهد در زمان رای‌گیری آن را بمباران کند.

آفریقای جنوبی:

حزب کنگره ملی آفریقا اکثریت خود را برای اولین بار در 30 سال گذشته به صورت کامل از دست داد، زیرا رای دهندگان به حزب نلسون ماندلا ، این حزب را پس از سال‌ها فساد، رسوایی‌های در سطح رهبری، قطع برق‌های مکرر و نرخ بالای جنایت و بیکاری مجازات کردند. با این حال، حزب کنگره ملی همچنان با 40 درصد آرا به‌عنوان بزرگترین حزب مجلس این کشور ظاهر شده و اکنون مذاکراتی برای ایجاد دولت ائتلافی را آغاز کرده است.

هند:

حزب حاکم «بهاراتیا جاناتا» به رهبری «نارندرا مودی» اکثریت پارلمانی خود را از دست داد و ضربه غیرمنتظره‌ای به نخست وزیر مودی وارد کرد. رای‌دهندگان به سیاست‌های ملی‌گرایانه و هندوی مودی در بخش‌هایی از کشور مخالفت کردند. با این وجود حزب حاکم همراه با متحد سیاسی خود، موسوم به حزب اتحاد ملی دموکراتیک، توانست در یک ائتلاف 292 کرسی را بدست آورد که برای تشکیل دولت در پنج سال آینده و بازگرداندن مودی برای سومین بار به قدرت کافی بود.

انگلستان:

«کیر استارمر» رهبر حزب کارگر، با پیروزی قاطعانه‌ای به قدرت رسید که پایانی بر 14 سال حکومت محافظه‌کاران بر سپهر سیاسی انگلستان بود، 14 سالی که نیمه آخر آن تحت سلطه پیامدهای اقتصادی و سیاسی برگزیت و تغییر چرخشی نخست‌وزیران محافظه‌کار به پایان رسید. با این حال، پیروزی استارمر بیشتر به دلیل عدم محبوبیت شدید محافظه کاران بود تا اشتیاق رای‌دهندگان به استرامر و حزب کارگر. استارمر اکنون در انگلستان با مشکلات درونی فزاینده‌ای مواجه است و انگلیس با بحران‌هایی در زمینه‌های مختلف از جمله مهاجرت، محیط زیست، زندان‌ها، خدمات بهداشتی و مسکن روبرو است.

اتحادیه اروپا:

احزاب راست پوپولیست در انتخابات پارلمانی اروپا در سراسر 27 کشور این اتحادیه دستاوردهای خیره کننده‌ای را کسب کردند.

محدود شدن اکثریت کلی برای احزاب جریان اصلی طرفدار اروپا می‌تواند به معنای مسدود کردن یا کند شدن برنامه های توسعه اروپای باشد

در فرانسه، «امانوئل ماکرون» پس از شکست سنگین متحدانش از تجمع ملی راست افراطی «مارین لوپن»، انتخابات پارلمانی زودهنگام را برگزار کرد. در حالی که در آلمان، ائتلاف صدراعظم «اولاف شولتز» شب بدی را سپری کرد، زیرا حزب راست افراطی «آلترناتیو برای آلمان» توانست دستاورهای قابل توجهی را کسب کند. راست افراطی همچنین در ایتالیا، اتریش، مجارستان و هلند توانست سهم زیادی از آرا را به دست آورد.

اما حزب راست میانه مردم اروپا که در صدر نظرسنجی ها در اسپانیا و لهستان قرار گرفت، بیشترین تعداد کرسی‌ها را تصاحب و نامزد اصلی آن، «اورسولا فون در لاین»، برای دومین بار به‌عنوان رئیس کمیسیون اروپا انتخاب شد. با این وجود، محدود شدن اکثریت کلی برای احزاب جریان اصلی طرفدار اروپا می‌تواند به معنای مسدود کردن یا کند شدن قوانین در مورد توافق سبز اروپا و اتخاذ موضع سخت‌تری در مورد سایر حوزه‌های حاکمیت اتحادیه اروپا از جمله مهاجرت، گسترش و حمایت از جنگ اوکراین باشد.

مکزیک:

«کلودیا شینبام» با پیروزی قاطع به اولین رئیس جمهور زن و یهودی مکزیک تبدیل شد. دانشمند چپگرای و شهردار سابق مکزیکوسیتی توانست با وعده‌ تغییرات گسترده اجتماعی برنده انتخابات خونین مکزیک باشد. این دور از انتخابات مکریک خشونت‌آمیزترین انتخابات در تاریخ معاصر این کشور بود که با کشته شدن بیش از 30 نامزد و انصراف صدها نفر دیگر به دلیل رقابت گروه‌های جنایتکار در تاریخ این کشور ماندگار شد.
یکی از بزرگترین وظایف شینباوم، تلاش برای جلوگیری از افزایش خشونت های مربوط به این باندها در سال های اخیر است. رئیس جمهور جدید همچنین با مذاکرات پرتنش با کاخ سفید در مورد جمعیت عظیم مهاجران مکزیکی مقیم آمریکا و همچنین سیل روبه افزایش مهاجران غیر قانونی که از مکزیک به سمت ایالات‌متحده می‌روند روبرو خواهد بود.

فرانسه:

فرانسه کشوری که سابقه دولت‌های ائتلافی ندارد و در دوران معاصر همیشه یک حزب مسلط در پارلمان داشته است، اکنون با دوره ای از نااطمینانی در عرصه سیاست داخلی مواجه است

برعکس نتایج انتخابات اتحادیه اروپا ائتلاف چپ بیشترین کرسی های پارلمان را در یک نتیجه غافلگیرکننده به دست آورد که مانع از قدرت گرفتن حزب راست افراطی مارین لوپن شد.

این نتایج در انتخابات فرانسه به این معناست که هیچ حزبی نتوانست اکثریت مطلق را به دست بیاورد.

کشوری که سابقه دولت های ائتلافی ندارد و در دوران معاصر همیشه یک حزب مسلط در پارلمان داشته است، اکنون با دوره ای از عدم اطمینان در عرصه سیاست داخلی مواجه است.

امانوئل ماکرون اکنون سه سال باقی مانده از دوره ریاست جمهوری خود را با پارلمانی چند حزبی روبرو است که موقعیت او را چه در داخل و چه در خارج از کشور تضعیف می‌کند.

بورکینافاسو:

در بورکینافاسو انتخابات برای سال 2024 برنامه ریزی شده بود اما این انتخابات توسط دولت نظامی که از دو سال پیش بر روی کارآمده به مدت پنج سال دیگر به تعویق افتاد. دلایل زیادی برای این موضوع ذکر شده است از جمله درگیری‌های دولت نظامی وقت که از حمایت‌های مردمی زیادی برخوردار است با گروهای تندرو اسلامگرا از یک سو و از سوی دیگر مبارزه با قدرت‌های خارجی از جمله برخی همسایگان خود.

گرجستان:

در واقعیت، گرجی‌ها می‌ترسند که روسیه با همکاری دولت این کشور مجدد بر ساختارهای سیاسی این کشور مسلط شود.

رویای گرجستان، به رهبری نخست وزیر ایراکلی کوباخیدزه، در یک انتخابات مهم که بلافاصله توسط مخالفان مورد مناقشه و اعتراض قرار گرفت، توانست قدرت را برای چهار سال دیگر حفظ کند. سالومه زورابیشویلی، رئیس جمهور غربگرای گرجستان، اعلام کرد که نتایج انتخابات را به رسمیت نمی‌شناسد و تاکید کرد که این کشور قربانی «عملیات ویژه روسیه» شده است.

از نظر نهادهای اروپای روی کاغذ، حزب حاکم می‌خواهد به غرب نزدیک‌تر شود و عضویت در اتحادیه اروپا و ناتو را با حمایت جمعیت اکثراً طرفدار غرب خود دنبال می‌کند. با این حال، در واقعیت، گرجی‌ها می‌ترسند که روسیه با همکاری دولت این کشور مجدد بر ساختارهای سیاسی این کشور مسلط شود.

ایالات‌متحده آمریکا:

«دونالد ترامپ» در یک رستاخیز سیاسی خیره کننده در آمریکا به‌ عنوان چهل‌وهفتمین رئیس‌جمهور ایالات‌متحده انتخاب شد که موجی از شوک را در آمریکا و سراسر جهان به همراه داشت. این جمهوری‌خواه که کامالا هریس نامزد دموکرات‌ها را شکست داد، اولین مجرمی است که برنده کاخ سفید شده است و همچنین مسن‌ترین فردی است که تا کنون به مقام ریاست‌جمهوری آمریکا انتخاب شده است. پیروزی ترامپ باعث ایجاد ترس و نگرانی در میان بیشتر سیاست‌مداران غربی شده است زیرا وی مخالفت خود را با کمک به اوکراین، اتخاذ مواضع شدیداً طرفدار اسرائیل، برنامه اخراج دسته جمعی مهاجران، خروج از برنامه‌های آب و هوای، حمایت از حقوق مالکیت اسلحه و بسیاری از موارد دیگر اعلام کرده است.

نگاهی متفاوت به انتخابات 2024

انتخابات انجام شده در سال 2024 را می‌توان فارغ از نتایج به دست امده آن و اینکه چه کسانی و یا چه احزابی در هر کشور توانستند قدرت را به دست بگیرند و یا به فعالیت خود ادامه دهند می‌توان از چند جهت دیگر نیز مورد تحلیل و بررسی قرار داد. در سال 2024 مردم بالغ‌بر 70 کشور جهان به منظور انتخاب رئیس‌جمهور و یا نمایندگان خود در مجالس قانون‌گذاری به پای صندوق‌های رای رفتند.
سرنوشت سیاسی نزدیک به 3 میلیارد نفر از مردم کرده زمین به نتایج انتخاباتی در این سال گره خورده بود. برخی از این انتخاب‌ها با چالش‌های بسیاری در روند برگزاری و یا پس از اعلام نتایج روبرو شدند و التهابات برخی از آنان همانند انتخابات ایالات‌متحده بر آینده سیاسی و اقتصادی نقاط دیگر جهان نیز سایه افکنده بود. در ایران مردم پس از شوک از دست دادن رئیس‌جمهور خود در یک انتخابات برنامه‌ریزی نشده حضور پیدا کردند و در کشوری مانند اوکراین دولت به بهانه شرایط جنگی انتخابات را تا زمانی نامعلوم به تعویق انداخت.

با این حال در سال 2024 میلادی نزدیک به یک میلیارد ششصد میلیون نفر از 70 کشور جهان به پای صندوق‌های رای رفتند تا سرنوشت سیاسی و اقتصادی خود را برای چهار سال آینده مشخص کنند.

کاهش حضور زنان در انتخابات
نکته‌ای که باید به آن توجه کرد این است انتخابات تنها به چرخه انتخاب نامزدها و احزاب شرکت کننده محدود نمی‌شود اساسا فرایند انتخابات ارتباط مستقیم با مردمی دارد در آن شرکت می‌کنند و برندگان این مسابقه سیاسی و اعضای جامعه سیاسی نمایندگان این افراد هستند.

یکی از مهم‌تریم بخش ‌های هر جامعه در میان رای دهندگان و انتخاب شوندگان زنان آن جامعه هستند. به همین دلیل میزان حضور و اثرگذاری زنان در فرایندهای تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری می‌تواند از اهمیت بسزایی برخوردار باشد.

در نتیجه انتخابات سال 2024 میلادی میانگین میزان حضور نمایندگان زن در مجالس قانون‌گذاری یا همان قوه مققنه در سال 2024 کمتر از یک درصد با کاهش روبرو بوده و این آمار در میان کشورهای که امسال انتخابات برگزار کردند به 25.5 درصد رسیده است.
کشورهای بوتان و بلاروس از جمله کشورهای بودند که بیشترین کاهش را در کرسی‌های زنان شاهد بودند. اما بیشترین سیر صعودی در این خصوص را می‌توان در نتایج انتخابات مغولستان، اردن، جمهوری دومنیکن و بریتانیا مشاهده کرد.

اما در میان کشورهای که سهمیه‌های جنسیتی قانونی دارند، زنان به طور متوسط 30.47 درصد از کرسی‌های مجالس قانون‌گذاری در سال 2024 را در اختیار خود گرفتند. این در حالی است که این رقم در میان کشورهای که در قوانین خود از سهمیه جنسیتی استفاده نمی‌کنند 19.31 درصد است.
با این حال در کشورهای مانند فنلاند، آفریقای‌جنوبی و بریتانیا زنان توانسته‌اند حداقل 40 درصد از کرسی‌های مجالس را تصاحب کنند. از میان کشورهای که در این سال انتخابات برگزار کردند در مجموع 26 کشور قانون سهمیه جنسیتی را اعمال می‌کنند.

انتخابات پارلمانی مغولستان در 28 ژوئن 2024 توانست رکورد ورود زنان به پارلمان را از آن خود کند به شکلی که سهم ورود زنان به مجلس را 7 درصد افزایش داد. این کشور اصلاحاتی را در قانون انتخابات خود در خصوص سهمیه ورد زنان به مجلس در سال 2023 اعمال کرد و به دنبال آن است که 30 درصد از کل نمایندگان پارلمان این کشور را زنان تشکیل دهند. دولت این کشور قصد دارد این سهمیه را برای انتخابات 2028 به 40 درصد برساند.

نمایندگی زنان و برابری جنسیتی

نمایندگی در قوه مقننه تنها بخشی از معیارهای سازمان ملل برای حرکت برای برابری جنسیتی است. به همین دلیل رواندا با 8 .63 درصد بالاترین نرخ تصاحب کرسی‌های مجلس نمایندگان توسط زنان در سال 2024 را در جهان دارد. بوتان، ایران و مالدیو از جمله کشورهایی هستند که کمترین نرخ حضور زنان در مجالس را تنها با 5 درصد در اختیار دارند.

زنان رئیس‌جمهور یا نخست‌وزیر

اکنون تعداد زنان روسای دولت نسبت به ابتدای سال از آمار بیشتری برخوردار است. در ابتدای امسال تنها 6 کشور توسط زنان اداره می‌شود. در طول سال و در جریان انتخابات سال 2024 این تعداد با انتخاب رئیس‌جمهور کلودیا شینبام در مکزیک، رئیس‌جمهور «هالا توماسدوتیر» در ایسلند و رئیس‌جمهور «گوردانا سیلیانوفسکا-داوکووا» در مقدونیه شمالی به7 کشور افزایش یافت و همچنان سقف شیشه‌ای ایالات متحده شکست ناپذیر باقی‌ ماند. کامالا هریس دومین زنی است که در انتخابات ریاست جمهوری با دونالد ترامپ شکست خورد.

جوان شدن دولت‌ها

در کنار زنان، جوانان در بسیاری از مناطق جهان در نهادهای سیاسی حضور کمتری دارند. بسیاری از نمایندگان و سران دولت‌ها عموماً به لحاظ سنی از رای‌دهنگان خود سن بالاتری دارند و شکاف بین سن رای دهندگان و نمایندگان آنها اغلب زیاد است. با وجود فرصت‌های فراوان برای تغییر در سال 2024، میانگین سنی مدیران منتخب صرفا کمی تغییر کرده است.

در سراسر جهان، سران دولت‌ها و نمایندگان پارلمانی اندکی جوان‌تر شده‌اند و آفریقا رهبری جنبش جوانان را برعهده دارد. در میان کشورهایی که صاحبان پست در آن‌ها می‌توانستند امسال تغییر کنند، میانگین سنی مدیران از 62.4 به 61.3 کاهش یافته است. در مجموع هشت مدیر اجرایی زیر 50 سال در سال 2024 انتخاب شدند و 26 درصد از کشورها مدیر اجرایی جوان‌تری را برای اداره کشور و نهادهای قاونی خود انتخاب کردند. رئیس جمهور منتخب ایالات متحده، دونالد ترامپ، مسن ترین مدیر اجرایی است که در سال 2024 انتخاب شده است.

با وجود بسیاری از چالش‌ها، انتخابات 2024 سنگال نمونه‌ای دلگرم کننده از رقابت دموکراتیک و تغییر نسل سیاسی در یک کشور بود. در 24 مارس 2024، سنگال «بسیرو دیومای فایه» را به‌عنوان رئیس جمهور جدید خود انتخاب کرد. بسیرو در سن 44 سالگی جوانترین رئیس جمهور منتخب تاریخ قاره آفریقا و یکی از جوانترین روسای جمهور جهان بود که در سال 2024 انتخاب شد.

چرخش احزاب

چرخش احزاب، داستان بزرگی در برخی کشورها در سال 2024 بود. این شاخص مهم سلامت دموکراتیک نشان می‌دهد که انتخابات می‌تواند منجر به تغییر در رهبری سیاسی شود و پاسخگویی سیاسی را افراد و احزاب را ایجاد کند. در سراسر جهان، 16 انتخابات منجر به گردش احزاب (32 درصد) شد.

انتخابات عمومی در بوتسوانا در 30 اکتبر 2024 پایانی بر 58 سال حکومت بی‌وقفه حزب دموکراتیک بوتسوانا بود زیرا ائتلاف اپوزیسیون چتری برای تغییر دموکراتیک توانست اکثریت کرسی‌های پارلمان را تصاحب کند. رئیس جمهور «موکگویتسی ماسیسی» از حزب دمکراتیک با مهربانی شکست را پذیرفت و متعهد به حمایت از انتقال مسالمت آمیز قدرت به دولت جدید به رهبری «دوما بوکو» شد.

انتخابات 2024؛ از تحریم تا اعتراض به نتایج

اعتراضات و اختلافات پس از اعلام نتایج انتخابات نشان دهنده نارضایتی یا عدم اعتماد به فرآیندهای انتخاباتی است. آمارهای پیش رو در خصوص انتخابات سال 2024 میلادی، تحریم انتخابات، فقدان پذیرش عمومی نتایج، اعتراضات خشونت‌آمیزی و اعتراضات مسالمت‌آمیز پس از انتخابات را پوشش می‌دهد.

از 73 انتخاباتی که بین 1 ژانویه تا 5 دسامبر (آذر 1403) 2024 برگزار شد، 13 درصد از انتخابات شاهد تحریم مخالفان بود. اپوزیسیون اصلی بنگلادش انتخابات 2024 را مانند سال 2014 تحریم کرد. این انتخابات بعد با تحولات همراه شد، زیرا اعتراضات دانشجویی در ماه اوت به طور ناگهانی به دوره ریاست حزب حاکم پایان داد و انتخابات جدیدی برای سال‌های آینده مطرح کرد.
به طور کلی، در 15 درصد از انتخابات 2024، یک حزب یا نامزد بازنده به طور علنی نتایج انتخابات را نپذیرفته است. در 28 درصد موارد، انتخابات با اعتراضات همراه شد و 20 درصد از انتخابات با خشونت همراه با مرگ غیرنظامیان مواجه شدند.
برای مثال، در موزامبیک، مخالفان پیشرو نتایج را رد کردند و خود را برنده قانونی اعلام کردند. در گرجستان همچنان اعتراضات به نتایج انتخابات پارلمانی در جریان است.

منبع: ایرنا