توقف ثبت سفارش خودرو؛ مدیریت بازار یا محدودیت منابع؟

به گزارش خبرنگار گروه آنلاین روزنامه دنیای اقتصاد، ثبت سفارش واردات خودرو همچنان متوقف مانده است. «دنیای اقتصاد» چندی پیش به نقل از برخی وارد کنندگان، از توقف ثبت‌سفارش خودرو خبر داد؛ با این حال این خبر با تایید و تکذیب‌های مقامات صنعتی روبه‌رو شد.

حالا برخی از دست‌اندرکاران ورود خودروهای خارجی ضمن اظهار گلایه از توقف واردات، پیش‌بینی می‌کنند که سامانه ثبت‌سفارش تا پایان سال همچنان بسته بماند.

به گفته برخی از واردکنندگان قدیمی کشور، در سال های قبل از توقف واردات خودرو ، سامانه ثبت سفارش به ندرت بسته می‌شد، مگر در شرایط خاص مانند تغییرات ناگهانی در سیاست‌های اقتصادی یا تجاری کشور.

آن ها تاکید دارند که پیش از این، حجم واردات خودرو متناسب با تقاضای بازار مدیریت می‌شد و کمبود منابع ارزی یا ثبت سفارش‌های انباشته به شکل فعلی وجود نداشت.

یک واردکننده خودرو ضمن انتقاد به سیاست‌های کنونی وارداتی عنوان می‌کند که در بسیاری از دوره‌ها، سیاست‌های محدودکننده واردات کمتر به شکل ناگهانی اعمال می‌شد این امر به ثبات بیشتر در عملکرد سامانه ثبت سفارش کمک می‌کرد؛ حالا اما در سال‌های اخیر، با توجه به تغییرات اقتصادی و محدودیت‌های ارزی، سیاست‌های تجاری سخت‌گیرانه‌تر شده‌اند و سیاستگذار به دلیل کمبود منابع ارزی و به منظور مدیریت این منابع و حمایت بیشتر از تولید داخلی خودرو و همچنین کنترل تقاضا و جلوگیری از ثبت سفارش‌های بیش از حد، با بستن و باز کردن سامانه ثبت سفارش در پی مدیریت این بازار است.

بدین ترتیب اگر چه عنوان می‌شود که ثبت سفارش در شرایط کنونی به ابزاری برای ساماندهی بازار تبدیل شده؛ با این حال ورود بی رویه محصولات چینی را نیز باید به دلیلی پنهان در این زمینه اضافه کرد.

در حال حاضر شاهد منوی متنوعی از ورود محصولات به کشور هستیم؛ از خودروهای ژاپنی و کره ای و اروپایی گرفته تا خودروهای چینی؛ اما با این حال متقاضیان در چند نوبت ثبت‌نام وارداتی‌ها نشان دادند که علاقه ای به خرید محصولات چینی ندارند و ظاهرا همین مساله تعادل در ثبت سفارش و عرضه محصولات خودرویی را با مشکلاتی همراه کرده است.

بر همین اساس عنوان می‌شود یکی دیگر از دلایل توقف ثبت‌سفارش‌ها، نگرانی سیاست‌گذاران از فروش نرفتن خودروهای ثبت سفارش شده یا وارداتی قبلی، به‌ویژه خودروهای چینی است. به همین دلیل، سازمان توسعه تجارت تا تعیین تکلیف این خودروها، اجازه ثبت سفارش محصولات جدید را نمی‌دهد.

علاوه بر این، برخی از دست اندرکاران، به کمبود منابع ارزی به‌عنوان دلیل دیگری برای توقف ثبت‌سفارش اشاره کرده‌اند. با وجود اعلام بانک مرکزی مبنی بر تخصیص یک میلیارد دلار ارز به واردات خودرو در سال جاری، واردکنندگان همچنان به ارز دسترسی ندارند.

با این حال، مدیر طرح واردات خودرو تاکید کرده است که این توقف به معنای اختلال در روند واردات یا کمبود منابع ارزی نیست، بلکه به مدیریت تخصیص و تعیین تکلیف ثبت‌سفارش‌های سال گذشته ارتباط دارد. وی همچنین اعلام کرده که از ابتدای سال تاکنون حدود 900 میلیون دلار ارز تخصیص داده شده است.

از سوی دیگر، واردات خودرو در آبان ماه به کندی صورت گرفته است که یکی از دلایل اصلی آن، توقف موقت ثبت سفارش‌های جدید به منظور تعیین تکلیف سفارش‌های قبلی و تخصیص ارز به آنها بوده؛ به نحوی که تا آبان‌ماه بیش از 800 میلیون یورو ارز برای واردات خودرو تخصیص یافته است.

علاوه بر این، تغییرات در تعرفه‌های واردات خودرو بر روند واردات تاثیرگذار بوده است. در آبان 1403، کمیسیون تلفیق لایحه بودجه سال 1404، سقف واردات خودرو را از 2 به 3 میلیارد و 300 میلیون یورو افزایش داده و تعرفه پیشنهادی دولت را 60 درصد کاهش داده است.

بنابراین، کاهش رشد واردات خودرو در آبان 1403 می‌تواند ناشی از توقف موقت ثبت سفارش‌های جدید، تخصیص ارز به سفارش‌های قبلی و تغییرات در تعرفه‌های واردات باشد.