افزایش نرخ بهره بین بانکی نشانگر کسری منابع بانک‌ها در نیمه دوم سال است

بررسی آمارهای بانک مرکزی از وضعیت بازار بین بانکی و بازار باز، نشان می‌دهد که در هفته‌های اخیر، نه تنها سفارش‌های ارسالی بانک‌ها برای توافق بازخرید در بازار باز رکوردشکنی‌های پی‌درپی را ثبت کرده بلکه نرخ بهره بین بانکی نیز به یک قدمی سقف تاریخی خود رسیده است.

میانگین موزون نرخ سود بین بانکی که نرخ وام‌های کوتاه‌مدت بین بانکی به شمار می‌رود، در هفته پایان آبان‌ماه با ثبت رقم 23.79 به بالاترین حد خود در سال 1403 رسید. همچنین در بازار باز این هفته رقم سفارش ریپو ارسالی بانک‌ها به بانک مرکزی 293 هزار و 370 میلیارد تومان بود که بالاترین میزان ثبت شده در تاریخ این بازار محسوب می‌شود.

حال سوال اینجاست که چه عواملی باعث افزایش نرخ بهره بین بانکی و سفارش‌های ریپو در این مدت شده و این موضوع چه تاثیری در روند کار بانک‌ها می‌گذارد؟ حجت‌الله فرزانی، کارشناس بانکی، در گفت‌وگو با تجارت نیوز به بررسی این سوالات می‌پردازد.

بانک‌هایی که با کسری منابع مواجه هستند، چاره‌ای جز پذیرش نرخ‌های بالا ندارند

فرزانی در ابتدا به تشریح بازار بین بانکی پرداخت و گفت: «بازار بین بانکی بازاری است که در آن، بانک‌هایی که دارای کسری منابع هستند با بانک‌های دارای مازاد منابع، برای سپرده‌گذاری و سپرده‌پذیری به توافق می‌رسند. در بازار بین بانکی، یک کانال برای نرخ بهره تعریف شده و بانک مرکزی بر روی آن نظارت دارد تا این نرخ نوسانات شدیدی نداشته باشد؛ کف و سقف نرخ سود این بازار نیز 17 تا 24 درصد است.»

او سپس در رابطه با افزایش نرخ بهره بین بانکی توضیح داد: «رشدی که نرخ بهره بین بانکی تجربه می‌کند، نشان دهنده آن است که کسری منابع برخی بانک‌ها در نیمه دوم سال، به مرور مشخص می‌شود. از سوی دیگر، برخی از بانک‌ها نیز مازاد منابع دارند و حاضر نیستند این منابع را با نرخ پایین به بقیه بانک‌ها واگذار کنند.»

او افزود: «از آنجایی که نرخ سود سپرده‌های بانکی رقم بالایی است، لازم است که بانک‌ها منابع خود را با نرخی به یکدیگر وام دهند که بتواند این نرخ سود را تامین کند. در نتیجه بانک سعی می‌کند از حداکثر نرخ سود بین بانکی تعریف شده در کریدور بانک مرکزی استفاده می‌کنند. بانک‌هایی که با کسری منابع مواجه هستند نیز چاره‌ای جز پذیرش این نرخ سود ندارند.»

رشد نرخ تامین مالی نتیجه سیاست انقباضی بانک مرکزی است

فرزانی در ادامه اظهارات خود، علل افزایش نرخ بهره بین بانکی را تشریح کرد: «با توجه به تنگناهای اعتباری که در پی سیاست انقباضی بانک مرکزی در این دو سال به وجود آمده است و به نسبت وضعیت اقتصاد ایران، طبیعی است که نرخ تامین مالی رشد کند.»

این کارشناس بانکی به وضعیت بانک‌ها در بازار باز نیز گریزی زد و گفت: «اگر بانک‌ها نتوانند در عملیات بین بانکی نرخ تعیین شده را تامین کنند، باید اوراق داشته باشند تا بتوانند در بازار باز مبلغ مورد نیاز خودشان را به دست آورند که نرخ سود این بازار 23 درصد است. مسیر دیگر برای تامین منابع برای شبکه بانکی، اعتبارگیری قاعده‌مند بانک‌ها از بانک مرکزی است اما به همه بانک‌ها تعلق نمی‌گیرد و دارای شرایط خاص است.»

او در ادامه تببین کرد: «با توجه به موضوعات مطرح شده، ممکن است بانک‌ها از سقف محدودیت‌های خود در خطوط اعتباری استفاده کرده باشند و حالا برای جبران منابع و کسری‌هایشان، باید به ناچار در عملیات بین بانکی با نرخ سود بالا شرکت کنند تا درگیر اضافه برداشت نشوند.»

ممکن است بانک‌ها به سراغ روش‌هایی بروند تا نرخ سود تسهیلات را افزایش دهند

فرزانی درباره تاثیر افزایش نرخ بهره بین بانکی بر عملکرد بانک‌ها به تجارت‌نیوز گفت: «بانک‌ها از طریق بازار بین بانکی تامین مالی کوتاه‌مدت خود را با نرخی بالاتر از نرخ سود سپرده انجام می‌دهد. در نتیجه، با افزایش نرخ بهره بین بانکی، هزینه تامین مالی برای بانک‌ها بالا می‌رود و آنها باید به دنبال راه چاره‌ای برای ایجاد درآمد باشند تا بتوانند هزینه‌های خود را پوشش دهند.»

این کارشناس بانکی ادامه داد: «نتیجه روند پیش آمده این است که امکان دارد بانک‌ها به سراغ روش‌هایی بروند تا نرخ سود تسهیلات را افزایش دهند؛ البته که بانک مرکزی بر نرخ سود تسهیلات نظارت دارد اما همواره بانک‌هایی که در تامین مالی خود دچار مشکل می‌شوند، به جای اعطای تسهیلات به سراغ سرمایه‌گذاری در سایر حوزه‌ها می‌روند تا بتوانند درآمد ایجاد کنند و هزینه‌های تحمیلی را تامین کنند.»

فرزانی در پایان صحبت‌هایش گفت: «با توجه به اینکه سهم بانک‌ها در اقتصاد کشور بسیار بالا است و بیش از 92 درصد از اقتصاد را تامین مالی می‌کنند، تغییر سیاست‌های بانک‌ها، اوضاع اقتصادی کشور را متاثر خواهد کرد.»

برای مطالعه بیشتر صفحه بانک و بیمه را در تجارت‌نیوز دنبال کنید.

منبع: تجارت نیوز