چین؛ قهرمان انرژی‌های پاک یا بزرگترین تهدید اقلیمی؟

بحران تغییرات اقلیمی در دهه‌های اخیر به یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های قرن بیست‌ویکم تبدیل شده است. این بحران، ناشی از فعالیت‌های انسان‌محور مانند سوزاندن سوخت‌های فسیلی و تخریب محیط‌زیست، تاثیرات گسترده‌ای بر وضعیت آب‌وهوای جهانی داشته است. در این میان، اختلاف‌نظرها بر سر مسئولیت تاریخی کشورها در تولید گازهای گلخانه‌ای و تامین مالی برای مقابله با این بحران، به یکی از موضوعات کلیدی مذاکرات جهانی تبدیل شده است.

چین، به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان گازهای گلخانه‌ای، نقشی مهم و البته بحث‌برانگیز در این زمینه دارد. این مقاله به بررسی رشد اقتصادی چین، اثرات زیست‌محیطی آن، تلاش‌های این کشور برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای، و اختلافات بر سر عدالت اقلیمی می‌پردازد.

رشد اقتصادی چین و تاثیرات زیست‌محیطی

در سه دهه گذشته، چین شاهد رشد اقتصادی بی‌سابقه‌ای بوده است. اقتصاد این کشور بیش از 40 برابر افزایش یافته و به دومین اقتصاد بزرگ جهان تبدیل شده است. این رشد سریع با توسعه صنعتی و ساخت زیرساخت‌های عظیم، از جمله بیش از 1000 نیروگاه زغال‌سنگ، همراه بوده است. استفاده گسترده از زغال‌سنگ به‌عنوان منبع انرژی اصلی، چین را به بزرگ‌ترین تولیدکننده سالانه گازهای گلخانه‌ای در جهان تبدیل کرده است.

اما مسئله مهم‌تر، انتشار تاریخی گازهای گلخانه‌ای است. آمریکا، با سابقه طولانی در سوزاندن زغال‌سنگ، نفت و گاز طبیعی از قرن نوزدهم، همچنان بزرگ‌ترین سهم تاریخی را در گرمایش جهانی دارد. با این حال، طبق گزارش جدیدی از Carbon Brief، چین از نظر مجموع انتشار گازهای گلخانه‌ای تاریخی، از اروپا عبور کرده و به سرعت در حال نزدیک شدن به آمریکا است. این آمار، اهمیت چین را در سیاست‌های جهانی تغییرات اقلیمی برجسته می‌کند.

تعهدات و تلاش‌های چین برای کاهش انتشار

چین اعلام کرده است که قصد دارد تا پایان دهه جاری، انتشار گازهای گلخانه‌ای خود را به اوج برساند و سپس به تدریج آن را کاهش دهد. این کشور در تلاش است تا از انرژی‌های تجدیدپذیر مانند باد و خورشید بهره بیشتری ببرد. چین اکنون پیشتاز نصب توربین‌های بادی و پنل‌های خورشیدی در جهان است و نقش کلیدی در بازار جهانی خودروهای الکتریکی ایفا می‌کند.

با این وجود، گزارش‌ها نشان می‌دهد که انتشار گازهای گلخانه‌ای تاریخی چین همچنان در حال افزایش است. این مسئله باعث نگرانی در میان فعالان محیط‌زیست و برخی کشورها شده است. آنها معتقدند که چین، به‌عنوان دومین تولیدکننده بزرگ گازهای گلخانه‌ای تاریخی، باید مسئولیت بیشتری در قبال تغییرات اقلیمی بپذیرد.

مسئولیت‌های مالی در مقابله با تغییرات اقلیمی

یکی از موضوعات مهم در مذاکرات بین‌المللی اقلیمی، تامین مالی برای مقابله با اثرات تغییرات آب‌وهوایی است. کشورهای آسیب‌پذیر، به‌ویژه کشورهای فقیر، برای روی آوردن به انرژی‌های پاک و مقابله با پدیده‌هایی مانند خشکسالی، سیل و موج گرما، نیازمند تریلیون‌ها دلار کمک مالی هستند.

طبق چارچوب سازمان ملل که در سال 1992 تدوین شد، کشورهای توسعه‌یافته مانند آمریکا، اروپا، ژاپن، و استرالیا ملزم به ارائه کمک‌های مالی برای حمایت از کشورهای در حال توسعه هستند. این الزام بر اساس مسئولیت تاریخی این کشورها در انتشار گازهای گلخانه‌ای تعریف شده است. اما امروز، بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته معتقدند که این چارچوب دیگر مناسب نیست و کشورهایی مانند چین، هند و عربستان سعودی نیز باید سهم بیشتری در تامین مالی اقدامات اقلیمی ایفا کنند.

چین، در واکنش به این انتقادات، اعلام کرده است که از سال 2016 تاکنون 24.5 میلیارد دلار کمک مالی به کشورهای در حال توسعه ارائه کرده است. اما کشورهای اروپایی خواستار شفافیت بیشتر در این کمک‌ها و ادغام آن در چارچوب توافقات سازمان ملل هستند. این اختلاف‌نظر، یکی از موانع بزرگ در دستیابی به توافقات جدید مالی در نشست‌های اقلیمی است.

اختلافات درباره عدالت اقلیمی

بحث عدالت اقلیمی یکی از پیچیده‌ترین موضوعات در مذاکرات بین‌المللی تغییرات اقلیمی است. یکی از معیارهای اصلی در این زمینه، میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای سرانه است.

چین با جمعیت 1.4 میلیارد نفری خود، از سرانه انتشار کمتری نسبت به کشورهای توسعه‌یافته مانند آمریکا، اتحادیه اروپا، ژاپن، و کانادا برخوردار است. هند نیز، با جمعیتی بیشتر از چین و اقتصادی در حال توسعه، هنوز از نظر سرانه انتشار گازهای گلخانه‌ای در رتبه‌های پایین‌تر قرار دارد. این کشور خواستار زمان بیشتر برای سوزاندن سوخت‌های فسیلی و دستیابی به توسعه اقتصادی است.

در مقابل، برخی از کشورهای ثروتمند تولیدکننده نفت و گاز مانند عربستان سعودی و قطر، سرانه انتشار بسیار بالایی دارند. کشورهای توسعه‌یافته معتقدند که این کشورها نیز باید مسئولیت بیشتری در تامین مالی اقدامات اقلیمی بپذیرند.

مسئله تغییرات اقلیمی، یک بحران جهانی است که نیازمند همکاری همه کشورها برای یافتن راه‌حل‌های پایدار است. اختلافات بر سر مسئولیت تاریخی، انتشار سرانه، و تامین مالی، نشان‌دهنده پیچیدگی این بحران است.

به گزارش نیویورک‌تایمز، چین، به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده سالانه گازهای گلخانه‌ای و دومین تولیدکننده تاریخی، نقشی کلیدی در آینده سیاست‌های جهانی اقلیمی ایفا می‌کند. در عین حال، کشورهای توسعه‌یافته باید به تعهدات تاریخی خود پایبند باشند و برای ایجاد یک توافق جامع، نقش پیشرو ایفا کنند.

برای مقابله با تغییرات اقلیمی، جهان نیازمند همبستگی بیشتر، شفافیت در تعهدات مالی، و تغییرات ساختاری در الگوهای مصرف انرژی است. دستیابی به توافقات بین‌المللی کار آسانی نیست، اما تنها راه برای حفاظت از آینده‌ای پایدار برای نسل‌های بعدی خواهد بود.

اخبار حوزه محیط‌زیست و تغییرات اقلیمی را در صفحه اقتصاد سبز تجارت‌نیوز بخوانید.

منبع: تجارت نیوز