عبور از دروازه تاریخ با انحلال سومین دوره مجلس شورای ملی

به گزارش ایسنا، امروز 23 آبان 1403 خورشیدی به اهم مناسبت‌ها و اتفاقات تاریخیِ این روز می‌پردازیم.

انحلال سومین دوره مجلس شورای ملی- 1294

با آغاز جنگ جهانی اول، دولت‌های استعمارگر روسیه و انگلستان کوشیدند ایران را در جنگ بر ضد آلمان وارد کنند. از این رو ارتش خود را به سوی ایران حرکت دادند. روس در شمال و انگلیس در جنوب، نیروهای خود را پیاده کرد. پس از حرکت نیروهای روسیه به طرف تهران، شماری از نمایندگان مجلس به نشانه اعتراض به تجاوز قوای بیگانه به کشور و نادیده گرفتن استقلال و تمامیت ارضی ایران، به سمت قم حرکت کردند و عملا مجلس سوم به پایان رسید.

با این حال، به مدت 4 سال مجلس تعطیل و مطبوعات توقیف شد. این عده، بعدا کمیته دفاع ملی را تاسیس کردند که آنان نیز کاری از پیش نبردند. در این میان، احمدشاه نیز تصمیم به تغییر پایتخت گرفت و طی تلگرافی به دولتین روس و انگلیس اطلاع داد. خبر تصمیم‌گیری احمدشاه برای خروج از تهران، سفرای روس وانگلیس را به تکاپو واداشت تا شاه را از این تصمیم بازدارند.

در نهایت احمدشاه را تهدید کردند که اگر از تهران خارج شود، پدرش را به جای وی به سلطنت خواهند نشاند. احمدشاه که اوضاع را چنین دید، به شرط انصراف روس‌ها از ورود به تهران، از رفتن به اصفهان خودداری کرد. در این زمان حاکمیت ایران نیز به علت بی‌لیاقتی سران کشور، شدیداً ضعیف شده بود.

در تقویم هجری شمسی مناسبت‌های دیگری همچون: دیدار وزیران مختار روس و انگلیس با احمدشاه و منصرف کردن او از انتقال پایتخت از تهران به اصفهان در سال 1294، احضار دکتر محمد مصدق به دربار شاه و امتناع از پذیرش منصب نخست‌وزیری در سال 1323، رحلت حکیم و دانشمند مسلمان میرزا مهدی غروی اصفهانی صاحب مکتب تفکیک در سال 1325، بارش برف سنگین در استان تهران و قطع عبور و مرور در شهر تهران در سال 1331، رسیدن جمعیت تهران به 1 میلیون و 531 هزار نفر و سرشماری جمعیت تهران توسط اداره کل آمار در سال1335، درگذشت سعید نفیسی، استاد و محقق پرکار ایران در سن 73 سالگی در تهران در سال 1345، ورود وزیر صنایع فرانسه در راس یک هیات بلندپایه به تهران در سال 1353، برگزاری نخستین جشنواره سیما و برگزاری نخستین جشنواره تئاتر بانوان در سال 1374 درج شده است.

در تقویم هجری قمری نیز مناسبت‌هایی چون:

فتح شهر بغداد توسط معزالدوله آل بویه- 334

در زمان آل بویه، بغداد در دست غلامان ترک بود و آشفتگی اوضاع آن شهر به آل بویه فرصت داد که به بغداد حمله کند؛ بنابراین معزالدوله در سال 334 بغداد را محاصره کرد و به زودی بر آن شهر دست یافت و المستکفی باللَّه خلیفه‌ عباسی را برکنار کرد و پس از کور کردن وی، المطیع‌الله را به خلافت نشاند. از این پس احمد معزالدوله از طرف خلیفه به لقب امیرالامراء ملقب گردید.

درگذشت علی بن عیسی رُمانی از علمای معتزله- 382

ابوالحسن علی‌ بن عیسی‌ بن علی رمانی، فقیه، ادیب، نحوی، معتزلی، در اصل از سامراء و متولد بغداد، نزد ابن اخشید، زجاج، ابوبکربن درید و ابوبکر بن سراج تلمّذ نمود. ابوالقاسم تنوخی و ابومحمد جوهری از شاگردان وی به حساب می‌آیند.

حدود 100 تالیف برای او شمرده‌اند. می‌توان وی را در ردیف ابوسعید سیرافی و ابوعلی فارسی دانست. اکوان المعلوم و المجهول، شرح سیبویه و الاشتقاق الصغیر از جمله آثار اوست.

تولد خواجه نصیرالدین طوسی- 597

محمد ابوجعفر مشهور به خواجه نصیرالدین طوسی معروف به محقق طوسی و استاد البشر در طوس زاده شد. پس از آن که عطش علمی وی در زادگاهش برطرف نگردید راهی نیشابور گردید و از اساتید آن سامان بهره گرفت. بعدها به ری، اصفهان و قم و سرانجام به عراق عزیمت نمود و خوشه چین معارف آنان گردید. محقق طوسی پس از حمله‌ وحشیانه‌ مغول به ایران، به دعوت یکی از حکام فرقه‌ اسماعیلیه راهی قُهِستان شد و در مدت 26 سالی که در این قلعه‌ها به سر برد، کتاب‌های متعددی را به رشته‌ تحریر درآورد.

پس از حمله‌ مغول، هلاکوخان وی را در شمار بزرگان خود قرار داد و خواجه با استفاده از این موقعیت از قتل عام مردم، علما و نیز ویران ساختن اماکن علمی و فرهنگی جلوگیری می‌نمود. خدمات گسترده‌ خواجه بسیار وسیع و در سطوح مختلف انجام گرفته است.

سرانجام این عالم نستوه در 18 ذی قعده 673 در بغداد وفات یافت و در جوار مرقد مطهر حضرت امام موسی کاظم(ع) در خاک آرمید.

شهادت حسن بن محمد سکاکینی” به جرم شیعه بودن- 744

حسن بن محمد بن ابوبکر بن ابوالقاسم دمشقی همدانی معروف به سکاکینی، از اکابر علمای امامیه در قرن هشتم هجری می‌باشد. سکاکینی در چندین علم متبحّر و استاد بود. موافق آنچه از ریاض العلماء نقل شده است. به واسطه تهمت و مفتریات مشهودی که به وی نسبت دادند، قاضی شرف‌الدین مالکی، به واجب القتل بودن او حکم داد.

سرانجام وی را در سوق الخیل دمشق به شهادت رساندند.

در تقویم میلادی نیز رویدادهای مهمی چون:

 استقلال کامل لوکزامبورگ از هلند- 1890

کشور مِهین‌دوک‌نشینِ لوکزامبورگ با کمی بیشتر از 2 هزار کیلومتر مربع مساحت در غرب اروپا به دور از دریای آزاد و در همسایگی کشورهای آلمان، فرانسه و بلژیک واقع شده است. جمعیت آن در حدود 431 هزار نفر است که اکثریت مسیحی‌اند.

زبان رسمی مردم لوکزامبورْگْ فرانسوی و زبان ملی آن‌ها لوکزامبورگی است. پایتخت این کشور، لوکزامبورگ و واحد پول آن یورو می‌باشد، که جای‌گزین فرانک شده است. پیش‌بینی می‌شود جمعیت لوکزامبورگ تا سال 2025 در حدود 463 هزار نفر خواهد بود. اش سورآلزت، دیفر دانژ و دودلانژ از شهرهای مهم این کشور می‌باشند.

در حدود 65 درصد مردم لوکزامبورگ ملیت لوکزامبورگی دارند. لوکزامبورگ در اواخر قرن 18 به دنبال پیروزی انقلابیون در فرانسه، به تصرف آن کشور درآمد ولی با شکست ناپلئون بُناپارت، به همراه هلند تحت اداره آلمان قرار گرفت. لوکزامبورگ در سال 1830 تحت کنترل هلند و سپس بلژیک واقع شد. در سال 1867، در جریان کنفرانس لندن، استقلال لوکزامبورگ به تصویب رسید، اما این امر در 13 نوامبر سال 1890 عملی شد. در این سال به دنبال مرگ پادشاه هلند و روی کار آمدن دوک اعظم جدید در لوکزامبورگ، اتحاد این کشور با پادشاهی هلند ملغی اعلام گردید. نظام سیاسی در لوکزامبورگ مشروطه سلطنتی با دو مجلس قانون‌گذاری است.

آغاز کنفرانس محدود کردن تسلیحات بین ‌المللی- 1921

کنفرانس محدود کردن تسلیحات بین‌المللی از 13 نوامبر 1921 در واشنگتن پایتخت امریکا آغاز به کار کرد. این کنفرانس در 6 فوریه 1922 با امضای قراردادی به نام قرارداد پنج جانبه توسط پنج کشور از کشورهای شرکت کننده به کار خود پایان داد.

به موجب این قرارداد که به امضای امریکا، انگلیس، فرانسه، ایتالیا و ژاپن رسید، استفاده از هر گونه گاز سمّی و شیمیاییِ کشنده یا بی‌حس‌کننده در جنگ‌ها ممنوع شد. چند سال بعد در ژوئن 1925 منع به کارگیری گازهای کشنده در جنگ‌ها از سوی تعداد بیشتری از کشورها مورد توجه قرار گرفت و طی پروتکلی در ژنو به امضای اکثر آن کشورها رسید. با این حال، همین کشورها در موارد متعدد از این سلاح ‌های ممنوعه استفاده کرده‌اند.

کودتای نظامی در سوریه به رهبری حافظ اسد- 1970

پس از جنگ اعراب و اسرائیل در سال 1967 و اشغال بلندی‌های جولان توسط ارتش اسرائیل، اختلافات درون حزبی بعث میان دو جناح به رهبری رئیس جمهور وقت سوریه و حافظ اسد که وزیر دفاع و فرمانده نیروی هوایی سوریه بود، شدت گرفت.

در 12 نوامبر 1970 کنگره حزب بعث سوریه رای به برکناری وزیر دفاع و رئیس ستاد ارتش داد. اما در فردای آن روز در 13 نوامبر 1970 کودتایی علیه رژیم غیرنظامی حاکم به وقوع پیوست و حافظ اسد قدرت را در دست گرفت. چند روز بعد از کودتا اعلام شد که حکومت کودتایی یک قانون اساسی جدید تنظیم و تدوین خواهد کرد و برای وارد شدن به فدراسیون طرح‌ریزی شده مرکب از لیبی، سودان و سوریه گام برخواهد داشت. حافظ اسد در مارس 1971 با انتخاب شدن به ریاست جمهوری، قدرت را به طور کامل در دست گرفت و تا پایان عمر در سال 2000 م در این سمت باقی ماند.

در تقویم میلادی مناسبت‌های دیگری چون؛ مرگ وارن ارْپه معروف به ارپنوس مؤسس نهضت خاورشناسی هلند در سال 1624، تولد رابرت استیونسون شاعر و رمان‌نویس انگلیسی در سال 1850، مرگ ایگناس گولْدْزیهِر خاورشناس برجسته اروپایی در سال 1921، وقوع توفان عظیم و گردباد وحشتناک در بنگلادش در سال 1970، انفجار، تیراندازی و گروگان‌گیری‌های مرگبار در پاریس در سال 2015 و تسلیم شدن شهر وین پایتخت امپراتوری اتریش در سال 1805 به ناپلئون بناپارت نیز درج شده است.

منبع: ایسنا