تبعات بی‌توجهی به ظرفیت‌های CNG در افزایش واردات بنزین
عدم توجه به توسعه صنعت سی‌ان‌جی در سال‌های اخیر موجب افزایش واردات بنزین شده، موضوعی که اگر دولت فعلی به آن توجه کند می‌تواند راه فراری برای واردات بنزین باشد.
به گزارش ایسنا، اوایل دهه 80 شمسی توسعه صنعت CNG با هدف متنوع‌سازی به سبد سوخت بخش حمل‌و نقل کشور به عنوان یک طرح ملی در دستور کار وزارت نفت قرار گرفت و طی دو دهه، با افت و خیرهای فراوان، حدود 21 تا 24 میلیون لیتر بنزین در روز با مصرف CNG جایگزین شد.
حاصل دو دهه توسعه این صنعت به ایجاد 2500 جایگاه عرضه و بیش از 4 میلیون خودروی دوگانه سوز CNG منجر شد اما عدم ثبات در سیاست‌گذاری توسعه CNG موجب شده که در برخی سال‌ها، فعالان این صنعت مهم به ورشکستگی رسیده و توسعه آن با رکود مواجه شود.
بیست و چهارم اردیبهشت ماه سال 1399 با رونمایی رسمی از سامانه‌ای طرح تبدیل خودروها از حالت بنزین سوز به دوگانه سوز با اولویت خودروهای عمومی اعم از تاکسی ها و وانت بارها در فاز نخست آغاز شد. در واقع این طرح در پی مصوبه آذرماه سال 98 شورای عالی اقتصاد مبنی بر حمایت از تولید و تبدیل کارخانه ای و کارگاهی یک میلیون و 460 هزار دستگاه خودروی تاکسی، ون (تاکسی)، وانت و مسافربر شخصی بنزینی به CNG سوز، کلید خورد.
فاز دوم اجرای طرح تبدیل خودروهای بنزین سوز به دوگانه سوز که مربوط به ثبت‌نام و تبدیل خودروهای شخصی فعال در ناوگان حمل و نقل عمومی است که از ابتدای اسفندماه سال 1399 آغاز شد و حتی هدف‌گذاری شده بود تا به موازات امکان ثبت نام مالکان خودروهای عمومی، امکان ثبت نام خودروهای شخصی فعال در چرخه حمل و نقل عمومی نیز فراهم شود.
تبدیل بیش از یکصدهزار دستگاه خودرو و در نوبت تبدیل قرار گرفتن چند ده هزار دستگاه خودروی عمومی و شخصی و همچنین فعال شدن دوباره کارخانجات تولید مخازن و کارگاه‌های مجاز تبدیل خودروها از دستاوردهای این طرح در یک سال اول اجرای آن بود.
بررسی آمار تبدیل خودروها در این سامانه و با استفاده از مصوبه سال 98 شورای عالی اقتصاد که بستر مناسبی برای توسعه CNG و افزایش سهم آن در سبد سوخت بخش حمل و نقل کشور فراهم کرده بود، نشان می‌دهد که در سال 1399 در مجموع 80 هزار تبدیل، در سال 1400، بالغ بر 103 هزار تبدیل، در سال 1402 بالغ بر 60 هزار تبدیل و در سال 1403 بالغ بر 3000 تبدیل صورت گرفته است.
روند نزولی اجرای این طرح و تبدیل آمار 103 هزار تبدیل در سال 1400 به 3000 تبدیل در سال 1403 ناشی از عدم توجه مسئولان وزارت نفت و به‌خصوص شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی به ضرورت توسعه CNG در شرایط ناترازی بنزین در سال‌های اخیر دارد.
مسعود پزشکیان، رئیس جمهوری دولت چهاردهم در بخشی از نخستین نشست خبری خود در خصوص میزان واردات بنزین گفت: ” 5 میلیارد دلار پول به بنزین می‌دهیم و از خارج وارد می‌کنیم و مصرف می‌کنند، اگر این پول را نمی‌دادیم، می‌توانستیم پول بازنشسته را بدهیم، حقوق‌ها را همسان کنیم، پول معلم، پول دارو، پول گندم و پول نهاده را بدهیم. “
واردات 5 میلیارد دلاری بنزین که مورد انتقاد رئیس جمهور قرار گرفته و به گفته وی، موجب شده دولت در دیگر بخش‌های مهم از جمله پرداخت پول معلم‌ها و بازنشسته‌ها و پرداخت پول دارو و نهاده و گندم، با مشکل مواجه شود؛ ناشی از سیاست‌گذاری‌ها و عملکردهای اشتباه گذشته است که در این بخش عدم توجه به ضرورت توسعه CNG و اهمال و ترک‌فعل در اجرای مصوبات قانونی در این زمینه، یکی از مسائلی است که به افزایش ناترازی بنزین و افزایش حجم واردات آن منجر شده است.
به اعتقاد تحلیلگران، درحالی که پیش‌بینی می‌شد در دولتهای گذشته، با اولویت دادن به توسعه CNG به عنوان یکی از مهمترین ابزارهای غیرقیمتی رفع ناترازی بنزین، شاهد توسعه بیش از پیش آن باشیم و ظرفیت خالی آن با بالفعل شدن، به رفع ناترازی بنزین و جلوگیری از تبدیل دوباره ایران به واردکننده بنزین کمک کند، اما توسعه این صنعت بعضا با بی‌مهری و بی‌توجهی همراه شد و درحالی که در سال 1399 به‌طور متوسط روزانه بین 22 تا 24 میلیون مترمکعب CNG جایگزین مصرف بنزین می‌شد، در سال 1403 به‌جای رسیدن این عدد به بیش از 35 میلیون مترمکعب، شاهد مصرف روزانه 20 تا 21 میلیون مترمکعب CNG هستیم.
منبع: ایسنا