بازار جهانی در سال 2021 دستخوش چه تحولاتی است؟
وضعیت اقتصادی کشورها در 2021
فیچ در جدیدترین گزارش اختصاصی خود که برای رویترز ارسال کرده، نوشته است: «ما تنها برای دو اقتصاد (ساحل عاج و نیوزیلند) چشم‌انداز مثبت پیش‌بینی می‌کنیم. بنابراین هرگونه ارتقای رتبه برای اقتصادهای عمده جهان در سال ۲۰۲۱ نامحتمل است.»
تونی استرینگر، مدیر عملیاتی ارشد بخش جهانی فیچ در ایمیلی که در پاسخ به پرسش رویترز ارسال کرده ضمن تایید این موضوع نوشته است: « دو منطقه‌ای که تاکنون بیشترین افت رتبه را داشته‌اند (آمریکای لاتین و خاورمیانه و آفریقا) بالاترین سطح آسیب‌پذیری را در برابر عملکردهای بد بعدی از خود نشان می‌دهند و چشم‌انداز آنها به ترتیب منفی ۹ و منفی ۱۲ ارزیابی شده است.»
برایان کولتون، اقتصاددان ارشد فیچ نیز در این رابطه به رویترز گفت: «کشورهایی که ضربه شدیدی از ویروس کرونا خورده‌اند، با توزیع یک واکسن موثر که در نیمه نخست سال آینده عرضه خواهد شد، شاهد حداکثر رونق اقتصادی ناشی از این پیشرفت خواهند شد و واضح است که همه کشورهای توسعه یافته از واکسن منفعت خواهند برد، اما انگلستان، اسپانیا، فرانسه و ایتالیا جزو اقتصادهایی بودند که بیشترین ضربه را در نیمه نخست سال ۲۰۲۰ متحمل شدند و انگلستان و اتحادیه اروپا سفارش‌های بزرگی برای دریافت واکسن از شرکت‌های فایزر، مدرنا و آسترازنکای دانشگاه آکسفورد ثبت کرده‌اند.»
با وجود این اما کولتون تاکید کرده است که آغاز سال ۲۰۲۱ آغازی ضعیف برای اروپا و آمریکا خواهد بود که دلیل آن هم به محدودیت‌های سختگیرانه اخیر مربوط به کرونا بر می‌گردد و واضح‌ترین منفعتی که اقتصادها از توزیع واکسن نصیبشان می‌شود و در نرخ رشد آنها منعکس خواهد شد، در ۲۰۲۲ رخ خواهند نمود.
چالش صنعت نفت در ۲۰۲۱
قیمت نفت خام در ابتدای سال حدود ۷۰ دلار در هر بشکه بود و تا ماه آوریل به کمتر از ۲۰ دلار در هر بشکه کاهش یافت چرا که قفل شدن و محدودیت های کرونایی، تقاضای سوخت در سراسر جهان را کاهش داد و قیمت ها در ایالات متحده برای مدت کوتاهی حتی منفی شدند. پس از یک جنگ کوتاه اما بسیار مخرب قیمتی، اوپک و روسیه برای ایجاد ثبات در بازار، سیاست کاهش عرضه را اعمال کردند.
تقاضای نفت
متوسط تقاضای نفت احتمالا در سال ۲۰۲۱ افزایش چشمگیری نسبت به ۲۰۲۰ خواهد داشت اما این افزایش هم شاید تنها خبر خوب در حوزه مصرف برای شرکت های نفتی باشد، چرا که انتظار می رود تقاضا بسیار کمتر از سطوح پیش از همه گیری باشد و این به معنای نزدیک شدن به پایان روزهای خوش برای نفت است.
تصویر آژانس بین المللی انرژی (IEA) در سال ۲۰۲۱ از مصرف نشانگر افزایشی تقریبا برابر با ۶ میلیون بشکه در روز است. اما نکته آنجاست که به رغم این افزایش، متوسط مصرف روزانه فقط ۹/ ۹۶ میلیون بشکه در روز خواهد بود که هنوز خیلی کمتر از رکورد مصرف ۱۰۰ میلیون بشکه در روز است که پیش از شیوع همه گیری کرونا در سال ۲۰۱۹ وجود داشت. پیش بینی ها قبل از بحران کرونا از رشد روزانه یک میلیون بشکه در بخش تقاضا طی سال های ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ خبر می داد. این بدان معناست که میزان مصرف در سال ۲۰۲۱ طبق قواعد جدید بازار حدود ۵میلیون بشکه در روز کمتر از میزان پیش بینی شده برای این سال پیش از شیوع کرونا است.
افت و خیز اونس طلا
در ابتدای سال 2020 با افزایش تنش‌ها در خاورمیانه، قیمت طلا در ماه ژانویه بیش از ۸/ ۴ درصد افزایش داشته است. پس از آن طلا با مکثی دو ماهه مواجه شد و سپس با شیوع ویروس کرونا در سرتاسر جهان و به وجود آمدن سلسله‌ای از عوامل مطلوب برای فلز زرد، طلا یکی از پرسرعت‌ترین رالی‌های صعودی خود در طول تاریخ را آغاز کرد. پاندمی کرونا با کاهش فعالیت‌های اقتصادی و به رکود کشاندن اکثریت اقتصادهای جهان و اختلال در چشم‌انداز اقتصادی سبب شد تا دولت‌ها با کمک بانک‌های مرکزی برای حمایت از اقتصاد ضربه خورده از کرونا دست به اقدامات حمایتی بی‌سابقه‌ای بزنند.
کاهش نرخ‌های بهره هدف به سطوح بی‌سابقه، افزایش حجم خرید دارایی‌ها برای حمایت از بازارهای مالی و در نهایت اقداماتی که منجر به تزریق بیشتر نقدینگی به بازارها می‌شد عواملی بودند که بستر را برای صعود طلا که همواره به‌عنوان پوشش‌دهنده ریسک‌های مختلف در نظر گرفته می‌شود، آماده کرده بود.
در نهایت سیطره فضای انبساطی بر بازارها توانست در ماه آگوست طلا را به بالاترین قیمت خود در طول تاریخ یعنی قیمت ۲۰۷۳ دلاری برساند. اما پس از آن طلا که به پشتیبانی اقدامات انبساطی عادت کرده بود و همچنین به دلیل انتشار اخبار امیدوارکننده کشف واکسن با کاهش نا اطمینانی‌های اقتصادی مواجه شده بود، چهار ماه متوالی با کاهش ارزش مواجه شد. اما این کاهش قیمت‌ها در نهایت نتوانست مانع از ثبت بهترین سال طلا در دهه اخیر شود.
برای سال 2021 با توجه به افت ارزش دلار و همزمانی آن با ادامه وضعیت بحرانی کرونا در اکثر کشورهای جهان نمیتوان حداقل تا نیمه اول سال 2021 به افت شدید قیمت اونس امیدوار بود و انتظار میرود قیمت ها با اندکی نوسان در سطح کنونی حفظ گردند.
پرسود ترین و زیانده ترین بازارهای جهانی
سال ۲۰۲۰ برای بازارهای مختلف جهانی را میتوان سال رکوردشکنی‌های بی‌سابقه دانست. طلا در سالی که گذشت بالاترین قیمت خود در طول تاریخ را به ثبت رساند و همچنین در انتهای سال بهترین بازدهی سالانه در یک دهه اخیر را رقم زد. بیت‌کوین در رالی پرشتاب صعودی خود، قله‌های قیمتی را یکی پس از دیگری فتح می‌کرد و برای اولین بار از مرز ۲۰ هزار دلاری عبور کرد و سال را در نزدیکی مرز ۳۰ هزار دلاری به پایان برد. بازارهای سهام آمریکا نیز به‌‌رغم فاصله زیاد واقعیت اقتصادی با سطح قبل از کرونا و به کمک بهبود چشم‌انداز اقتصادی پس از کشف واکسن و بسته‌های محرک مالی برای دومین سال متوالی بازدهی مثبت را به ثبت رساندند.
اما زیانده ترین بازارهای مالی در سال 2021 ابتدا نفت بود که با کاهش تقاضا دراثر وقوع کرونا مواجه شد و حتی قراردادهای آتی نفت با نرخ های منفی در برهه ای از زمان قرار داشت. دیگر بازارهای مالی زیان ده سهام های شرکت های توریستی و گردشگری در آمریکا و اروپا بودند که به رغم تلاش های دولت ها نتوانستد به سود دهی برسند و عملکرد منفی را در سال 2020 نشان دادند و انتظار نمیرود حداقل در 6 ماهه اول 2021 میزان درآمدسازی خود را به سطح قبل از کرونا برگردانند. در کنار این موارد یکی دیگر از بازارهای مالی زیانده شرکت های حمل و نقل مسافر و شرکت های هواپیمایی بودند که ضررهای سنگینی را از این حوزه متحمل شدند و از جمله آنها میتوان به امریکن ایرلاین، هواپیمایی دلتا، یونایتد سوث وست و شرکت مادر تخصصی بوئینگ اشاره کرد.
در زیر جدول پرسود ترین و زیان ده ترین بازارها آورده شده است.
چالش افت ارزش دلار و افزایش قیمت کامودیتی ها
ارزش دلار در برابر یورو طی نیمه نخست 2020 افزایش یافت که علت آن قوی‌تر بودن بنیان‌های اقتصادی آمریکا نسبت به منطقه یورو بوده است. همچنین بروز بحران اقتصادی در جهان طی این مدت سرمایه‌گذاران را به‌سمت خرید دلار کشاند. اما در نیمه دوم سال شاهد کاهش ارزش دلار در برابر یورو بوده‌ایم. ناکامی دولت آمریکا در مهار ویروس کرونا، کاهش اعتماد سرمایه‌گذاران به اقتصاد این کشور و تشدید تنش‌های سیاسی در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری، از عوامل افت ارزش دلار در نیمه دوم 2020 بوده‌اند.
انتظار میرود در سال 2021، روند کاهش ارزش دلار در برابر یورو ادامه پیدا کند. اقتصاد منطقه یورو در این سال با سرعت بیشتری نسبت به اقتصاد آمریکا احیا می‌شود. در سال‌های 2023 و 2024 نیز با تداوم احیای اقتصاد جهانی و در نتیجه، کاهش تقاضا برای دارایی‌های امن مثل دلار، ارزش پول ملی آمریکا اندکی بیشتر کاهش پیدا خواهد کرد.
در نتیجه ادامه روند کاهش ارزش دلار شاهد شیب ملایم افزایشی نرخ کامودیتی ها از جمله مواد معدنی و کالاهای اساسی کشاورزی در سال 2021 خواهیم بود.
هشدار سازمان جهانی بهداشت در 29 دسامبر 2020
سازمان جهانی بهداشت هشدار داد که در سال 2021، چالش های جدیدی مرتبط با ویروس کرونا در انتظار جهانیان خواهد بود.
به گزارش اسپوتنیک، در جریان کنفرانس مطبوعاتی در ژنو، تدروس ادهانوم، رئیس سازمان جهانی بهداشت هشدار داد که در سال 2021، چالش های جدیدی از جمله مرتبط با ویروس کرونا در انتظار جهانیان خواهد بود.
به گفته وی، مسائل جدید، مانند انواع جدید کووید -19 در انتظار مردم خواهد بود. افزون بر آن، باید به افرادی که از پاندمی خسته شده و دچار استرس شده اند، کمک کرد. در این میان باید اطلاعات و داده‌های اپیدمی بیولوژیکی با سازمان ملل و دیگر کشورها به جهت کشف سریع راههای مقابله با این بیماری به اشتراک گذاشته شود.