سقوط نرخ بهره به دره 5 ماهه
اکوایران :
بر اساس داده‌های منتشرشده از بانک مرکزی، نرخ بهره بین بانکی با حرکت نزولی از ابتدای پاییز تاکنون، در ۱۵آذر به کمترین میزان خود در ۵ماه اخیر رسیده است. برخی از کارشناسان این موضوع را در ادامه سیاست ضدتورمی بانک مرکزی ارتباط می‌دهند. این موضوع در اقتصاد وجود دارد که در صورت رشد نرخ بهره، سرمایه‌گذاران منابع مالی خود را به درون بانک‌ها هدایت می‌کنند و منابع مالی موجود در اقتصاد منقبض می‌شود. بنابراین افزایش نرخ بهره یک سیاست ضدتورمی به حساب می‌آید. در مقابل زمانی که نرخ بهره کاهش یابد، انگیزه سرمایه‌گذاری در بانک‌ها کمرنگ‌تر شده و افراد به سمت بازارهای دیگر یا افزایش مصرف زمان حال روی می‌آورند. البته افزایش و کاهش نرخ بهره می‌تواند در شرایط متفاوت نتایجی متفاوت با تحلیل فوق داشته باشد؛ چراکه به عقیده برخی اقتصاددانان افزایش یا کاهش ناگهانی نرخ بهره اتفاقا شاید به‌شدت تورم یا رکود دامن بزند.
حفظ تعادل در بازارها؛ هدف اصلی در اقتصاد
یک اصل مهم در سیاستگذاری‌های پولی بانک مرکزی، حفظ تعادل در اقتصاد در عین داشتن یک سیاست بلندمدت مشخص است. به عبارت دیگر بانک مرکزی تلاش می‌کند با ایجاد تغییرات تدریجی، اقتصاد را به سمت مسیر مورد نظر خود هدایت کند. این درحالی است که بر اساس آمارهای منتشرشده از نرخ بهره بین بانکی، مشاهده می‌شود از ابتدای پاییز1402 نرخ بهره درحال طی یک روند نزولی بوده است. نرخ بهره در 5آبان1402 احتمالا تحت تاثیر کاهش تزریق پول در بازار باز، به بالاترین نقطه خود در سال جاری یعنی 23.8درصد رسید. نرخ بهره بین بانکی از تعادل عرضه و تقاضای منابع مالی در بازار بین بانکی به‌دست می‌آید و مهم‌ترین نرخ بهره در اقتصاد تلقی می‌شود. این نرخ می‌تواند به نمایندگی از سایر نرخ‌های بهره، روند حرکت سایر نرخ بهره‌ها را تعیین کند؛ به همین ترتیب سیاستگذاران پولی با هدف‌گذاری این نرخ، سعی در کنترل نرخ‌های بهره و در نتیجه رکود و تورم دارند.
کاهش فشار تقاضا در بازار بین بانکی
با افزایش حجم منابع مالی تزریق‌شده درون بازار باز پس از 5مهر، به تدریج نرخ بهره بین بانکی نیز روند نزولی خود را آغاز کرد. زمانی که منابع مالی در بازار باز بیشتر شود، بانک‌هایی که دچار کسری منابع نقد هستند، می‌توانند بخشی از نیاز خود را در بازار باز تامین کنند و به همین ترتیب فشار تقاضا در بازار بین بانکی کاهش می‌یابد. کاهش فشار تقاضا در بازار بین بانکی نیز به معنای کمرنگ شدن نیروی افزایش‌دهنده نرخ بهره بین بانکی است. به همین ترتیب مشاهده می‌شود نرخ بهره در آبان‌ماه به کانال 23.6درصد نیز قدم نهاد. این نرخ با ادامه روند نزولی خود در آذرماه به کانال 23.5درصد نیز رسید و نهایتا بر اساس آخرین داده‌ها، در 15آذر نرخ 23.43درصد را به ثبت رساند.
مساله بانک مرکزی؛ُ مقابله با رکود یا تورم؟
به عبارت دیگر، بانک مرکزی از ابتدای پاییز، تمرکز خود را روی کاهش نرخ بهره بین بانکی نهاده و تلاش کرده است آن را در روند نزولی هدایت کند. عموما این سیاست با عنوان یک سیاست ضد رکودی شناخته شده و زمانی که بنگاه‌های تولیدی با مشکل در تامین اعتبار و نقدینگی مورد نیاز خود روبه‌رو باشند، اجرا می‌شود. به همین ترتیب نیز مشاهده می‌شود در پی سیاستگذاری‌های پولی بانک مرکزی، نرخ بهره بین بانکی در کمتر از 3ماه، از 23.8 به 23.43درصد رسیده و تقریبا 0.4واحد درصد افت کرده است. بر اساس داده‌های بانک مرکزی، نرخ بهره ثبت‌شده در 15آذر1402، کمترین نرخ به ثبت رسیده پس از 14تیر ماه سال جاری به شمار می‌آید.
مرجع: دنیای اقتصاد