سیکل فروش جذاب اوراق

وضعیت حراج اوراق

بررسی‌ها نشان می‌دهد فروش اغلب اوراق در حراج‌های اخیر ازجمله حراج هفدهم در بازار سرمایه صورت گرفته است. علت بروز این وضعیت را می‌توان به‌دلیل وضعیت بد نقدینگی بانک‌ها دانست که دیگر مشتری مهم این اوراق هستند. بانک مرکزی نیز در بازار اوراق به‌دلیل نیاز دولت به فروش اوراق برای تامین مالی کسری بودجه خود انعطاف بیشتری نشان داده است و با تعدیل نرخ‌ها اوراق خود را برای مشتریان خود جذاب‌تر می‌کند. به‌صورت میانگین حجم فروش اوراق در 16حراج اول 4.04هزار میلیارد تومان بوده؛ اما میزان فروش اوراق در حراج آخر 7.16هزار میلیارد تومان بوده است. بالا بودن میزان فروش اوراق در اواخر و اوایل ماه نشانگر سیکلی است که در صندوق‌های سرمایه‌گذاری و دولت شکل‌ گرفته است. صندوق‌های سرمایه‌گذاری در اواخر ماه با توجه به رسیدن سررسید اوراق خود تمایل بیشتری به خرید اوراق جدید برای جایگزین کردن اوراق قبلی پیدا می‌کنند.

دولت نیز با توجه به رسیدن زمان پرداخت حقوق‌ها نیاز مبرم‌تری برای تامین مالی خود در روزهای پایانی ماه دارد. خرید بیشتر اوراق در اواخر و اوایل ماه زمانی جالب توجه‌تر می‌شود که دقت کنیم بیشتر این اوراق تحت تملک شرکت‌های دولتی یا تحت نفوذ دولتی قرار دارند. این سیکل در خرید و فروش اوراق دولتی در ماه‌های دیگر نیز تکرار شده است. بررسی‌های «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد حدود 54درصد اوراق دولتی فروخته‌شده به جز اوراقی که تحت تملک وزارت اقتصاد هستند یا توسط بانک مرکزی ریپو شده‌اند، در تملک شرکت‌های دولتی یا تحت نفوذ دولت است. بررسی دقیق‌تر مالکان بزرگ چهار ورقه اوراق عرضه‌شده در این حراج نشان می‌دهد که دست کم 59.615درصد از این سه نوع ورقه تحت تملک شرکت‌های دولتی یا تحت نفوذ دولت قرار دارند.

عملکرد بانک مرکزی

به گزارش بانک‌ مرکزی، در راستای عرضه تدریجی «اوراق مالی اسلامی دولتی» توسط وزارت امور اقتصادی و دارایی (دولت) در تواترهای هفتگی، مرحله هفدهم حراج این اوراق در سال1402 در روز سه‌شنبه 30آبان‌ماه اجرا شد. بانک‌ مرکزی در حراج‌‌‌‌‌‌‌های مزبور خدمات کار‌‌‌گزاری مورد ‌نیاز را به وزارت امور اقتصادی و دارایی، بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی ارائه می‌دهد. بانک مرکزی پیشنهادهای دریافت‌شده از بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی را برای تصمیم‌گیری به وزارت امور اقتصادی و دارایی ارسال و این وزارتخانه نسبت به تعیین سفارش‌های برنده اقدام می‌کند. طبق گزارش بانک‌ مرکزی، نرخ سود اسمی سالانه در این حراج 20.5درصد اعلام ‌شده است. قیمت هر ورقه اوراق مالی در این حراج‌‌‌‌‌‌‌ها 100هزار ‌تومان است. مهلت ارسال سفارش برای این حراج از ساعت 8:00 یکشنبه 28آبان‌1402 تا ساعت 12:00 همان روز بود. در این حراج حداقل حجم سفارش 500هزار ورقه بوده است.

نگاهی به وضعیت فروش اوراق از آغاز سال تا امروز نشان می‌دهد درصورتی‌که دولت مشابه سال گذشته 43حراج برگزار کند تاکنون با گذشت حدود 7ماه از آغاز سال دولت 17حراج را تا به اینجای کار برگزار کرده است. همچنین طبق آمار اعلامی وزارت اقتصاد تا به حال دولت 41.6درصد اوراقی که برای تامین مالی بودجه نیاز داشت، فروخته است. با این حال به گفته یک کارشناس اقتصادی با توجه به عملکرد دولت در هفت‌ماه نخست سال و کسری 30درصدی بودجه حجم اوراق مورد نیاز دولت حداقل 250هزار میلیارد تومان خواهد بود. همچنین دولت در زمان سررسید اوراق پیشین خود اوراق بیشتری منتشر می‌کند و به فروش می‌رساند.

حراج بازار باز

همچنین بانک مرکزی گزارش عملیات سیاست پولی و آمار جدید نرخ بهره بین‌بانکی را منتشر کرد. طبق آمار اعلامی بانک مرکزی در حراج سی‌وششم عملیات بازار باز 135.28میلیارد تومان اوراق در قالب عملیات بازار باز فروخته شد. تعد‌اد‌ بانک‌ها و موسسات شرکت‌کنند‌ه د‌ر این حراج 20موسسه بود‌ه. علاوه بر این بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی می‌توانند‌ د‌ر روزهای شنبه تا چهارشنبه از اعتبارگیری قاعد‌ه‌مند‌ (د‌ریافت اعتبار با وثیقه از بانک مرکزی) مشروط به د‌ر اختیار د‌اشتن اوراق مالی اسلامی د‌ولتی و د‌ر قالب توافق بازخرید‌ با نرخ سقف د‌الان نرخ سود‌ (24د‌رصد‌) استفاد‌ه کنند‌. در این حراج یک بانک یا موسسه اعتباری غیر بانکی از این امکان اعتبارگیری استفاده کردند. میزان ارزش اعتبارگیری قاعده مند در این حراج 1.03هزار میلیارد تومان بوده است. نرخ بهره بین‌بانکی نیز از 23.63درصد به 23.60رسید. نرخ بهره بین بانکی در اوج خود در امسال در 5مهر ماه به 23.8درصد رسید؛ اما با گذشت زمان بانک مرکزی با تغییر سیاست خود و افزایش عرضه ذخایر در عملیات بازار باز، نرخ بهره را کاهش داد.