کاهش تجارت ایران و اندونزی زیرسایه فرصت‌های بسیار

به گزارش اکوایران؛ بررسی‌ها نشان می‌دهد کل تجارت دوجانبه در این سال با ثبت رقم 825 میلیون دلار، در مقایسه با سال قبل 22 درصد کاهش داشته است، این در حالی که فعالان اقتصادی معتقدند فرصت‌های بسیاری برای توسعه مناسبات تجاری میان دو کشور وجود دارد.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که کاهش 24 درصدی صادرات ایران به اندونزی، عامل اصلی افت 22 درصدی تجارت دوجانبه بین دو کشور در سال گذشته بوده است. ارزش صادرات ایران به اندونزی به 706 میلیون دلار رسیده، درحالی که واردات از اندونزی 120 میلیون دلار ثبت شده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد هرچند ارزش تجارت دو کشور کاهشی بوده با این حال روند تراز تجاری ایران همچنان مثبت بوده، اما شدت تضعیف شده است. این تراز نسبت به سال قبل 28 درصد کاهش داشته که نشان دهنده کاهش سود حاصل از تعامالت تجاری با اندونزی است. با این حال، کاهش صادرات در کنار افت 22 درصدی رشد تجارت کل، نشان دهنده لزوم بازبینی استراتژی های تجاری ایران برای حفظ سهم خود از این بازار مهم جنوب شرق آسیا است.

 در سال 2023 سهم صادرات ایران به اندونزی در مقایسه با سال‌های گذشته کاهش یافته و سود حاصل از تعاملات تجاری دو کشور محدود شد. این وضعیت، فرصت مهمی را برای تنوع بخشی به سبد صادراتی و ایجاد مکانیسم‌های تجاری پایدار برای ایران فراهم می‌کند تا بتواند روند کاهشی تجارت با اندونزی را متوقف کرده و از ظرفیت‌های بالقوه این کشور بهره‌برداری کند.

مهم‌ترین گروه‌های کالایی

بررسی ترکیب کالاهای صادراتی ایران به اندونزی در سال ،2023 ضعف جدی در تنوع صادراتی ایران را آشکار می کند. آمار نشان می دهد که 99 درصد از کل صادرات ایران به اندونزی تنها به پنج محصول نخست محدود می شود. در صدر این فهرست، چدن، آهن و فوالد با ارزشی معادل 654 میلیون دلار قرار دارد که به تنهایی 93 درصد از کل صادرات ایران را تشکیل می دهد.

 پس از آن، سوخت‌های معدنی، روغن های معدنی و محصولات حاصل از تقطیر آنها با 30 میلیون دلار (4 درصد) و محصولات شیمیایی معدنی با 8 میلیون دلار (یک درصد) قرار گرفته اند. این تمرکز شدید بر چند محصول مشخص، نه تنها ریسک صادراتی ایران را بالا می برد بلکه فرصت های بالقوه برای تنوع بخشی به صادرات را به حاشیه می برد. در مقابل، وضعیت واردات ایران از اندونزی اندکی متنوع تر به نظر می رسد، اما باز هم پنج کالای نخست وارداتی سهم قابل توجهی از کل واردات را به خود اختصاص داده اند.

از سوی دیگر بررسی روند واردات ایران نشان می‌دهد 71 درصد از کل ارزش واردات ایران از اندونزی به این پنج محصول تعلق دارد. در صدر این فهرست، چوب و اشیاء چوبی و زغال چوب با ارزش 31 میلیون دلار (26 درصد) قرار گرفته است. پس از آن، محصولات گوناگون صنایع شیمیایی با 20 میلیون دلار (16 درصد) و کاغذ و مواد؛ اشیاء ساخته شده از خمیر کاغذ، از کاغذ یا ازمقوا با 18 میلیون دلار (15 درصد) در رتبه‌های بعدی جای دارند.

این وضعیت نشان می دهد که صادرات ایران به اندونزی به شدت وابسته به مواد اولیه و معدنی است و برخلاف اندونزی که محصولات نسبتا متنوع‌تری را به بازار ایران صادر می کند، ایران نتوانسته سهم خود را از بازار این کشور به کالاهای صنعتی و با ارزش افزوده بالا گسترش دهد. این خلا در تنوع صادراتی، نه تنها فرصت‌های رشد تجارت با اندونزی را محدود کرده بلکه ایران را در مقابل نوسانات قیمتی و تقاضای جهانی آسیب‌پذیر می کند. برای بهبود این شرایط، ضروری است که ایران با ایجاد تنوع در سبد صادراتی خود و تمرکز بر کالاهای تکنولوژیک، صنعتی و فرآوری شده، سهم بیشتری از بازار اندونزی را به خود اختصاص دهد. اندونزی با اقتصادی پویا و بازاری رو به رشد می تواند مقصدی مناسب برای توسعه صادرات غیرنفتی ایران باشد، مشروط بر آن که استراتژی‌های صادراتی ایران از محصولات خام و سنتی فراتر رفته و به سمت کالاهای رقابتی و با ارزش افزوده بالا حرکت کند.

پتانسیل های صادراتی

بررسی پتانسیل های صادراتی ایران به اندونزی نشان می‌دهد که فرصت‌های متنوع و گسترده‌ای برای تنوع بخشی به سبد صادراتی ایران در این بازار وجود دارد. این محصولات شامل گروه‌های متنوعی از کودهای شیمیایی، محصولات کشاورزی، فرآورده های غذایی و مواد اولیه صنعتی هستند که تاکنون کمتر مورد توجه قرار گرفته اند.

 در صدر این فهرست، کلرید پتاسیم به عنوان کود شیمیایی قرار دارد که به دلیل نیاز بالای اندونزی به این محصول و ظرفیت تولید ایران، می تواند سهم قابل توجهی از بازار اندونزی را به خود اختصاص دهد. پس از آن، پنبه خام و کودهای شیمیایی فسفاته و نیتروژنه جزو محصولاتی هستند که دارای تقاضای بالا و ظرفیت صادراتی قابل توجهی برای ایران به این کشور محسوب می شوند.

در بخش محصولات کشاورزی و غذایی، محصولاتی مانند لوبیا (گونه های مختلف)، عدس، سویا و برنج شکسته از دیگر فرصت‌های صادراتی ایران به اندونزی هستند. این محصولات، به دلیل نیاز بالای بازار اندونزی و وابستگی این کشور به واردات در این حوزه، می توانند به‌ عنوان گزینه‌های جذاب برای صادرات ایران مطرح شوند.

همچنین، در بخش فرآورده های صنعتی، محصولاتی نظیر کیسه‌ها و بسته بندی های کاغذی، فرآورده های نفتی، روغن زیتون و کود دی آمونیوم فسفات فرصت قابل توجهی برای صادرات به اندونزی فراهم می کنند. این گروه از کالاها، با توجه به زیرساخت های تولیدی موجود در ایران، می توانند جایگاه کشور را در زنجیره تامین بازار اندونزی تقویت کنند.

نکته قابل توجه این است که تاکنون صادرات ایران به اندونزی به شدت محدود و متمرکز بر چند محصول سنتی بوده است؛ این درحالی که بررسی نشان می دهد ظرفیت های بالاستفاده متعددی در حوزه های متنوع وجود دارد. بهره برداری از این فرصت‌ها نه تنها می تواند به تنوع صادرات ایران کمک کند، بلکه وابستگی اندونزی به واردکنندگان دیگر را کاهش داده و جایگاه ایران را در بازار رو به رشد اندونزی تثبیت خواهد کرد. برای تحقق این هدف، ضروری است که سیاست‌های تجاری ایران با تمرکز بر بازارهای هدف و محصولات با ارزش افزوده بالا بازطراحی شود تا از پتانسیل های موجود به بهترین شکل استفاده شود.

منبع: اکو ایران