چین در مسیر اشباع نفتی
دنیای اقتصاد -حمید ملازاده :
کاهش تقاضای نفت در چین که به‌عـنــوان یکی از بـزرگ‌تـرین مصرف‌کنندگان نفت در جهان شناخته می‌شود، تاثیرات عمیقی بر بازار جهانی انرژی خواهدداشت.
با نزدیک‌شدن چین به نقطه اوج تقاضای خود و رشد سریع استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر، پیش‌بینی می‌شود که این کشور بهتدریج به سمت کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی حرکت کند. تحولات در بخش حمل‌ونقل، به‌ویژه رشد فروش خودروهای الکتریکی و افزایش کارآیی انرژی در شهرها، به کاهش تقاضا برای نفت منجر خواهدشد، همچنین این تغییرات نه‌تنها به کاهش قیمت‌های جهانی نفت کمک می‌کند، بلکه باعث می‌شود تولیدکنندگان نفت، به‌ویژه اعضای اوپک، استراتژی‌های جدیدی برای مقابله با این چالش‌ها اتخاذ کنند، با این حال چشمانداز آینده نشان می‌دهد که این غول اقتصادی ممکن است تا سال2030 به اوج تقاضای نفت خود برسد و این روند نیاز به نوآوری و همکاری بین‌المللی را برای مواجهه با چالش‌های آینده در بازار انرژی اجتناب‌ناپذیر می‌سازد. چین، به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان نفت در جهان، نقشی حیاتی در بازار جهانی انرژی ایفا می‌کند. با مصرف حدود 17میلیون بشکه نفت در روز در سال2023، چین نزدیک به 16درصد از کل تقاضای جهانی نفت را به خود اختصاص داده‌است، با این‌حال تحلیل‌های اخیر نشان می‌دهد که این کشور ممکن است به نقطه اوج تقاضای نفت خود نزدیک شده‌باشد که این موضوع می‌تواند پیامدهای جدی برای اقتصاد جهانی و صنعت نفت به‌دنبال داشته‌باشد.
به گزارش تارنمای spglobal.com یکی از دلایل عمده کاهش احتمالی تقاضای نفت در چین، رشد سریع استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر است. این کشور در سال‌های اخیر سرمایه‌گذاری‌های گسترده‌ای در تولید انرژی‌های پاک مانند انرژی خورشیدی و بادی انجام داده‌است. بر اساس گزارش‌ها، ظرفیت نصب‌‌‌‌‌‌‌شده انرژی خورشیدی چین تا سال2025 به بیش از هزار گیگاوات خواهد رسید و این کشور به‌دنبال کاهش انتشار کربن و توسعه پایدار است. همزمان، برنامه‌های دولتی برای کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی و تقویت انرژی‌های تجدیدپذیر منجر به کاهش تقاضای نفت در بخش‌های مختلف اقتصادی شده‌است، به‌ویژه در بخش حمل‌ونقل، رشد سریع خودروهای الکتریکی و وسایل نقلیه انرژی نو (NEV) در حال تغییر الگوی مصرف سوخت است. در سال2023، فروش خودروهای الکتریکی در چین به بیش از 7میلیون دستگاه رسید‌و این روند ادامه خواهدداشت، همچنین دولت چین در راستای سیاست‌های کاهش آلودگی هوا و ترویج حمل‌ونقل پاک، برنامه‌هایی برای کاهش استفاده از خودروهای سوخت فسیلی دارد. این تغییرات به کاهش تقاضای بنزین و گازوئیل منجر خواهدشد و نشان‌دهنده حرکت جدی چین به‌‌‌‌‌‌‌سوی کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی است.
رشد شهرنشینی و تقاضا برای انرژی
توسعه شهرنشینی در چین یکی دیگر از عوامل موثر بر الگوی تقاضای انرژی است. با وجود کاهش تدریجی در تقاضای سوخت‌های فسیلی در حمل‌ونقل و صنعت، نیاز به برق و انرژی برای زیرساخت‌های شهری همچنان روند صعودی دارد. شهرهای چین به‌طور فزاینده‌ای به مصرف‌کنندگان بزرگ انرژی تبدیل شده‌اند و نیاز به برق، آب و دیگر خدمات زیربنایی با سرعتی قابل‌توجه در حال اوج‌گیری است، با این حال به دلیل افزایش کارآیی‌‌‌‌‌‌‌های انرژی و استفاده گسترده از فناوری‌های نوین، رشد مصرف انرژی در شهرها بهتدریج کاهش خواهد یافت و تاثیرات آن بر تقاضای نفت نیز محسوس خواهد بود.
تحولات در بخش پالایش و پتروشیمی
در بخش پالایش، چین بهتدریج به نقطه اوج تقاضای خود نزدیک شده‌است. طبق گزارش‌های منتشرشده، تقاضای پالایشی چین در سال2023 به حدود 15.5میلیون بشکه در روز رسید و انتظار می‌رود این رقم تا سال2027 به 16.4میلیون بشکه در روز برسد، با این حال رشد تقاضا در این بخش بهتدریج متوقف خواهدشد، زیرا استفاده از خودروهای الکتریکی و دیگر منابع انرژی جایگزین رشد بیشتری را تجربه می‌کنند. این غول اقتصادی همچنین در حال حرکت به‌‌‌‌‌‌‌سوی تولید محصولات پتروشیمی است که به‌عنوان یکی از جایگزین‌‌‌‌‌‌‌های مهم برای فرآورده‌های پالایشی سنتی مطرح شده‌است. این محصولات که شامل مواد شیمیایی مورد‌استفاده در صنایع مختلف مانند پلی‌‌‌‌‌‌‌اتیلن و پلی‌‌‌‌‌‌‌پروپیلن هستند، به دلیل تقاضای بالا از سوی صنایع گوناگون، رشد سریعی را تجربه می‌کنند، با این‌حال صنعت پتروشیمی نیز با چالش‌هایی همچون بحران اقتصادی و رکود در بازار مسکن روبه‌رو است که ممکن است بر رشد تقاضای این بخش تاثیرگذار باشد.
بازار جهانی نفت
کاهش تقاضای نفت در چین نه‌تنها بر اقتصاد داخلی این کشور تاثیرگذار است، بلکه می‌تواند پیامدهای گسترده‌ای بر بازار جهانی نفت داشته‌باشد. تحلیلگران بازار نفت معتقدند کاهش تقاضای چین ممکن است منجر به کاهش قیمت‌های جهانی نفت شود، به‌ویژه اگر دیگر کشورهای بزرگ مصرف‌کننده نیز الگوی مشابهی را دنبال کنند. در صورت ادامه این روند، کشورهای تولیدکننده نفت، به‌ویژه اعضای اوپک، باید استراتژی‌های جدیدی برای مواجهه با کاهش تقاضای جهانی نفت و یافتن بازارهای جدید برای صادرات خود اتخاذ کنند، با این حال این تحولات ممکن است منجر به افزایش تلاش‌ها برای کاهش وابستگی به نفت و ترویج انرژی‌های تجدیدپذیر شود.
چشمانداز تقاضای نفت چین
بر اساس برآوردها، چین ممکن است تا سال2030 به نقطه اوج تقاضای نفت خود برسد. این به‌معنای آن است که پس از این سال، تقاضای نفت این کشور بهتدریج کاهش خواهد یافت، به‌ویژه در بخش‌هایی مانند حمل‌ونقل و صنعت، در نتیجه بازار جهانی نفت باید خود را برای این تغییرات آماده کند و به‌دنبال راهکارهایی برای تطبیق با کاهش تقاضا و افزایش استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر باشد. این تحولات، همراه با تلاش‌های چین برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌‌‌‌‌‌‌ای و ترویج توسعه پایدار، نه‌تنها بر بازار نفت بلکه بر دیگر صنایع جهانی نیز تاثیر خواهد گذاشت. به‌عنوان مثال صنایع خودروسازی، حمل‌ونقل و تولید انرژی باید استراتژی‌های خود را بازبینی کنند تا بتوانند با این تغییرات مواجه شوند.
حرکت چین به‌‌‌‌‌‌‌سوی اوج تقاضای نفت، به‌ویژه در سایه رشد استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر و کاهش تدریجی مصرف سوخت‌های فسیلی، پیامدهای عمیقی بر بازار جهانی نفت خواهدداشت. این تغییرات نه‌تنها به کاهش قیمت‌های جهانی نفت منجر می‌شود، بلکه باعث تغییرات اساسی در ساختار بازار و رفتارهای اقتصادی تولیدکنندگان بزرگ نفت خواهدشد. برای کشورهای تولیدکننده نفت، این به‌معنای نیاز به تنوع‌‌‌‌‌‌‌بخشی به منابع درآمدی و کاهش وابستگی به تقاضای نفت چین است، همچنین تلاش برای کاهش انتشار کربن و استفاده از فناوری‌های جدید، بخش مهمی از استراتژی‌های آینده خواهد بود. در نهایت، تغییرات ساختاری در اقتصاد چین و کاهش تدریجی تقاضای جهانی برای سوخت‌های فسیلی نشان‌دهنده آغاز دوره‌‌‌‌‌‌‌ای جدید در بازار جهانی انرژی است که نیاز به نوآوری و همکاری بین‌المللی برای مواجهه با چالش‌های آینده دارد.
منبع: دنیای اقتصاد