چالش‌های انرژی در ۲۰۲۵
دنیای اقتصاد -حمید ملازاده :
سال۲۰۲۵ به‌عنوان یک سال‌کلیدی در تاریخ صنعت انرژی جهان شناخته خواهدشد. در این سال، با استناد به‌نظر تحلیلگران، رخدادهای قابل‌تاملی در زمینه‌‌‌‌‌‌‌‌‌های سیاسی، اقتصادی و زیست‌محیطی رخ خواهند داد که تاثیرات بلندمدت آنها نه‌تنها بر روند تولید، مصرف و مدیریت منابع انرژی اثر خواهند داشت، بلکه جهت‌‌‌‌‌‌‌‌‌گیری‌‌‌‌‌‌‌‌‌های استراتژیک شرکت‌های بزرگ انرژی را نیز دگرگون خواهند کرد.
به‌نظر می‌رسد که سال2025، ترکیبی از چالش‌ها و فرصت‌های جدید، نقشی تعیین‌‌‌‌‌‌‌‌‌کننده در شکل‌دهی به آینده‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای پایدارتر و مبتنی بر تحولات سریع در صنعت انرژی ایفا کند.
از ممنوعیت حفاری‌‌‌‌‌‌‌‌‌های دریایی در ایالات‌متحده تا کاهش قیمت جهانی نفت، از افزایش بی‌سابقه مصرف گاز طبیعی به دلیل رشد مراکز داده تا چالش‌های ژئوپلیتیک و اقلیمی، هرکدام تاثیرات عمیقی بر بازارهای انرژی و تلاش‌های جهانی برای دستیابی به توسعه پایدار خواهند داشت. این تحولات نه‌تنها برای سیاستگذاران، بلکه برای شرکت‌های فعال در حوزه انرژی و شهروندانی که به منابع پایدار نیاز دارند، پرسش‌های مهمی را ایجاد می‌کند: آیا کشورهای جهان می‌توانند بر چالش‌های کاهش تقاضای نفت غلبه کنند؟ گاز طبیعی تا چه اندازه می‌تواند به‌عنوان منبعی پایدار در عصر هوش‌مصنوعی عمل کند؟ آیا چالش‌های ژئوپلیتیک به‌همراه بحران‌های داخلی، تلاش‌های چندجانبه برای مقابله با تغییرات اقلیمی را ناکام خواهند گذاشت؟
این نوشته با بررسی این موضوعات تلاش می‌کند چشم‌‌‌‌‌‌‌‌‌انداز روشن‌‌‌‌‌‌‌‌‌تری از وضعیت انرژی در سال‌جاری میلادی ارائه دهد.
ممنوعیت حفاری در آمریکا؟
جو بایدن، رئیسجمهور ایالات‌متحده، با ممنوعیت حفاری‌‌‌‌‌‌‌‌‌های دریایی در بیشتر خطوط ساحلی آمریکا، تصمیمی سرنوشت‌‌‌‌‌‌‌‌‌ساز در حوزه انرژی اتخاذ کرد. این تصمیم که با هدف حفاظت از محیط‌زیست و کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی گرفته‌شده، گامی در جهت گذار به انرژی‌های پاک محسوب می‌شود، اما این اقدام جنبه دیگری نیز دارد؛ ایجاد مانع در‌برابر برنامه‌های دونالد ترامپ، رئیسجمهور منتخب که افزایش تولید نفت و گاز داخلی را در اولویت قرارداده‌است. این سیاست‌ها، هرچند با مخالفت‌هایی مواجه خواهند شد، اما می‌توانند زمینه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ساز تغییرات بلندمدت در بازار انرژی ایالات‌متحده و حتی جهان باشند.
شکنندگی زیرساخت‌های انرژی
توفان زمستانی شدیدی که اخیرا بخش‌های وسیعی از آمریکا را دربرگرفت، به‌‌‌‌‌‌‌‌‌طور مستقیم نشان‌دهنده شکنندگی زیرساخت‌های انرژی در این کشور بود. قطعی برق گسترده که 250هزار خانوار را تحت‌تاثیر قرارداد، به افزایش قیمت گاز طبیعی در بازارهای جهانی نیز منجر شد. افزایش 10درصدی قیمت گاز در شاخص هنری هاب، تنها یک نمونه از تاثیرات این بحران بود. این شرایط نشان می‌دهد؛ زیرساخت‌های کنونی برای مقابله با تغییرات شدید اقلیمی کافی نیستند و سرمایه‌گذاری‌های گسترده‌‌‌‌‌‌‌‌‌تری در حوزه زیرساخت‌های مقاوم و انرژی پایدار موردنیاز است.
چالش‌های پیش‌روی اوپک
سال 2025 برای اوپک سالی چالش‌‌‌‌‌‌‌‌‌برانگیز خواهد بود. پیش‌بینی‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها نشان می‌دهند که قیمت نفت‌برنت به‌‌‌‌‌‌‌‌‌طور متوسط به 73 دلار در هر بشکه کاهش خواهد یافت که در مقایسه با سال‌گذشته رقم پایین‌تری است.
این کاهش به دلیل کاهش تقاضا، به‌ویژه در چین و همچنین افزایش تولید کشورهای غیراوپک است. این موضوع نه‌تنها درآمد اوپک را کاهش می‌دهد، بلکه بر استراتژی‌های بلندمدت این سازمان نیز تاثیر خواهد گذاشت.
پیشرفت‌های فناوری در خودروهای برقی و افزایش بهره‌‌‌‌‌‌‌‌‌وری سوخت در خودروهای سنتی، نقش کلیدی در این روند ایفا می‌کنند و به کاهش بیشتر تقاضای نفت منجر خواهند شد. بنا به گزارش رویترز و تا لحظه تنظیم این گزارش، روز جمعه 10ژانویه قیمت شاخص برنت با 24سنت افزایش (0.4درصد)، به 78.69 دلار در هر بشکه رسید، همچنین نفت‌خام وست‌تگزاس اینترمیدیت(WTI) آمریکا با 26سنت افزایش(0.4درصد)، 75.67دلار در هر بشکه فروخته شد.
گاز طبیعی در عصر هوش مصنوعی
رشد فناوری‌های هوش‌مصنوعی و افزایش تقاضای برق برای مراکز داده، اهمیت گاز طبیعی به‌عنوان یک منبع انرژی پایدار را افزایش داده‌است. این روند نه‌تنها فرصت‌های اقتصادی جدیدی ایجاد‌کرده، بلکه به رشد زیرساخت‌های مرتبط با گاز طبیعی نیز منجر شده‌است. پیش‌بینی‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها نشان می‌دهد؛ مصرف برق مراکز داده تا سال2026 دو‌برابر خواهدشد و نقش گاز طبیعی در تامین این نیاز افزایش خواهد یافت.
سرمایه‌گذاری در فناوری‌های مرتبط با این حوزه، به‌ویژه در ترکیب با انرژی‌های تجدیدپذیر، می‌تواند زمینه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ساز تغییرات گسترده‌ای در بازار انرژی شود. چالش‌های ژئوپلیتیک و اختلافات میان کشورها، روند همکاری‌های اقلیمی را با مشکلات جدی مواجه کرده‌است.
ناکامی در اجلاس بین‌المللی از جمله COP29، نمونه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای از این چالش‌هاست. پیش‌بینی‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها حاکی از آن است که با روی کار آمدن ترامپ و خروج احتمالی آمریکا از توافق پاریس، تلاش‌های جهانی برای مقابله با تغییرات اقلیمی بیش از پیش تضعیف خواهدشد. این موضوع ضرورت همکاری‌های بین‌المللی و تقویت چندجانبه‌‌‌‌‌‌‌‌‌گرایی را دوچندان می‌کند.
سرنوشت قانون کاهش تورم
قانون کاهش تورم که به‌عنوان یکی از مهم‌ترین دستاوردهای بایدن در حوزه انرژی‌های پاک شناخته می‌شود، در دولت ترامپ با خطر تغییر مواجه است.
ترامپ این قانون را «کلاهبرداری سبز» توصیف و وعده داده که آن را لغو کند، اما کارشناسان معتقدند؛ لغو کامل این قانون دشوار خواهد بود، زیرا بسیاری از پروژه‌های اقتصادی و صنعتی ایالات‌متحده از این قانون بهره‌مند شده‌اند.
سال2025 برای بازارهای انرژی، سالی حیاتی خواهد بود. از تغییرات اقلیمی گرفته تا بحران‌های اقتصادی و ژئوپلیتیک، هریک از این مسائل بر سیاستگذاری‌های ملی و بین‌المللی تاثیر خواهند گذاشت، اما آنچه اهمیت دارد، اتخاذ رویکردهای جامع و تقویت همکاری‌های بین‌المللی است.
این همکاری‌ها می‌توانند راه را برای دستیابی به انرژی پایدار، کاهش تاثیرات زیست‌محیطی و تضمین توسعه اقتصادی هموار کنند.
در نهایت، مسیر پیش‌روی جهان به تصمیماتی بستگی دارد که امروز گرفته می‌شوند؛ تصمیماتی که نه‌تنها زمان حال، بلکه آینده را نیز متحول خواهند ساخت.
منبع: دنیای اقتصاد