وضعیت نقدینگی در پایان 1403؛تیر بانک مرکزی به هدف می‌خورد؟
اکوایران: بررسی‌ها نشان می‌دهد براساس 3 سناریو، حتی در حالت خوشبینانه هم بانک مرکزی به نرخ رشد نقدینگی که برای پایان سال جاری مشخص کرده نخواهد رسید.
به گزارش اکوایران، بانک مرکزی نرخ رشد نقطه به نقطه نقدینگی را 23 درصد با دامنه نوسان مثبت و منفی 2 درصد هدف‌گذاری کرده است. به عبارت دیگر این نهاد تا پایان سال جاری نرخ رشد متغیر تورم‌ساز را بین 21 تا 25 درصد هدف‌گذاری کرده است. محاسبات اکوایران حاکی از آن است براساس سه سناریوی ادامه رشد ماهانه آبان، متوسط هشت ماهه و دوازده ماهه منتهی به آبان نرخ رشد نقدینگی در پایان امسال بالاتر از 25 درصد خواهد بود. بنابراین می‌بایست انتظار داشت که تورم بالاتری نسبت به تورم هدف بانک مرکزی بر اقتصاد ایران سایه خواهد انداخت.
نرخ رشد هدف سکاندار پولی در سال 1401 ، 30 درصد و در سال گذشته 25 درصد تعیین شده بود. مطابق با بررسی‌ها در دو سال گذشته بانک مرکزی تا حدودی به نرخ رشد هدف‌های تعیین شده خود دست پیدا کرده است.
نقدینگی و تورم
نقدینگی به عنوان یکی از متغیرهای تورم‌ساز شناخته می‌شود. به همین دلیل، در چند سال اخیر کنترل رشد نقدینگی از طریق استفاده از مجموعه ابزارهای سیاست پولی از اهداف اصلی بانک مرکزی بوده است. سال 1403 اولین سال اجرای برنامه هفتم توسعه می‌باشد و کنترل نقدینگی از اهداف اصلی آن در خصوص متغیرهای کلان اقتصادی است.
نظریات قدیمی‌تر در علم اقتصاد به این امر اشاره دارند که پول پرقدرت منتشر شده توسط بانک مرکزی که پایه پولی نام دارد به وسیله متغیری به اسم ضریب فزاینده، چند برابر شده و به نقدینگی تبدیل می‌شود. در نتیجه این نقدینگی، اضافه تقاضا در اقتصاد پدید می‌آید و قیمت‌ها صعودی می‌شوند. در واقع جهت علیت در اینجا از پایه پولی به نقدینگی است.
اما براساس نظریات جدید برخی دیگر از کارشناسان اقتصادی، نقدینگی مهم‌ترین متغیر تورم‌ساز و اصلی‌ترین عامل در ایجاد تورم است. مطابق با مبانی علم اقتصاد رشد مستمر و پایدار نقدینگی در طول زمان تنها عامل ایجاد تورم در بلندمدت است. یعنی افزایش نقدینگی موجب می‌شود تا سطح قیمت‌ها در طول زمان صعودی شود. متغیر نقدینگی از مجموع پول و شبه پول به دست می‌آید. اعتباردهی بانک‌ها و همچنین کسری بودجه دولتی نقش زیادی در افزایش نقدینگی ایفا می‌کنند و از همین‌رو نظارت بر شبکه بانکی و هزینه‌های دولت می‌تواند موجب کنترل رشد نقدینگی شود. در اینجا این نقدینگی است که به رشد پایه‌پولی منجر می‌شود.
بر اساس آخرین گزارش بانک مرکزی از متغیرهای پولی، مقدار نقدینگی در آبان امسال برابر با 9 هزار و 392 هزار میلیارد تومان بوده است. نرخ رشد نقطه به نقطه نقدینگی در این ماه معادل 28.1 درصد بوده که بانک مرکزی در تلاش است تا این نرخ را در پایان سال به کانال 21 تا 25 درصد برساند. این گزارش به سه سناریوی احتمالی برای مقدار نقدینگی و نرخ رشد نقطه‌ای آن در پایان سال پرداخته است.
سناریو اول؛ ادامه با نرخ رشد ماهانه آبان‌ماه
نرخ رشد ماهانه نقدینگی در آبان ماه 1.7 درصد بوده است. اگر مقدار نقدینگی از آذر تا اسفند به طور متوسط با نرخ رشد 1.7 درصد رشد کند، در پایان سال حجم نقدینگی به 10 هزار و 55 هزار میلیارد تومان خواهد رسید. بر این اساس، نرخ رشد نقطه به نقطه نقدینگی در پایان سال 1403 به 27.6 درصد خواهد رسید. میان حالت‌های بررسی شده، این سناریو خوش‌بینانه‌ترین حالت است. با همه این‌ها نرخ رشد محاسبه شده 4.6 واحد درصد با نرخ رشد هدف فاصله خواهد داشت.
سناریوی دوم؛ متوسط نرخ رشد ماهانه 8 ماه منتهی به آبان
طبق محاسبات، متوسط نرخ رشد ماهانه نقدینگی در هشت ماه منتهی به آبان برابر با 2.1 درصد بوده است. اگر نقدینگی از آذر تا پایان سال به طور میانگین با این نرخ رشد کند، حجم نقدینگی در پایان سال به 10 هزار و 217 هزار میلیارد تومان خواهد رسید. در این صورت، نرخ رشد نقطه به نقطه نقدینگی در پایان امسال به 29.7 درصد خواهد رسید که با نرخ رشد هدف بانک مرکزی 6.7 واحد درصد فاصله دارد. بنابراین این حالت بد‌بینانه‌ترین سناریو خواهد بود.
سناریو سوم؛ متوسط نرخ رشد ماهانه 12 ماه منتهی به آبان
مقدار نقدینگی در 12 ماه منتهی به آبان ماه به طور متوسط با نرخ رشد ماهانه 1.9 درصد رشد کرده است. اگر حجم نقدینگی تا پایان سال به طور میانگین با نرخ رشد ماهانه 1.9 درصد افزایش یابد، مقدار آن در پایان سال به 10 هزار و 151 هزار میلیارد تومان می‌رسد. از همین‌رو نرخ رشد نقدینگی در پایان امسال برابر با 28.8 درصد خواهد بود که باز هم با نرخ هدف بانک مرکزی 5.8 واحد درصد اختلاف دارد.
منبع: اکو ایران