نفس‌تنگی قانون هوای پاک
دنیای اقتصاد – شيرين جمشيديان :
آلودگی هوا معضلی است که هر ساله با کاهش دما میهمان کلان‌شهرها از جمله تهران است. در همین راستا روز گذشته مجمع نمایندگان تهران جلسه‌ای را در سازمان محیط‌زیست با رئیس و مدیران این سازمان با محوریت آلودگی هوا برگزار کردند و قرار است امروز نیز کمیسیون کشاورزی نشستی را با حضور رئیس و معاونین سازمان محیط‌زیست برگزار کند. اگرچه در برنامه هفتم توسعه احکامی برای کاهش آلاینده‌ها آمده و قانونی از جمله قانون هوای پاک موجود است، اما تاکنون اقدام اساسی برای کاهش آلودگی هوا انجام نشده است. آن‌طور که نایب‌رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس به «دنیای اقتصاد» گفت از ۵۶ ماده موجود در قانون هوای پاک و آیین‌نامه فنی آن، ۲۲ ماده به صورت ضعیف، ۱۷ ماده به صورت متوسط و ۱۷ ماده نیز خوب اجرا شده است. از سوی دیگر برای رسیدن به اهداف برنامه هفتم باید احکامی در بودجه ۱۴۰۴ می‌آمد و بر اساس گفته‌های فلسفی احکام خوبی در بودجه ۱۴۰۴ به تصویب رسیده است و دولت برای اجرای قانون برنامه هفتم بهانه‌ای ندارد.
پیمان فلسفی، نایب‌رئیس کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد»، با اشاره به جلسه روز گذشته هیات رئیسه مجمع نمایندگان تهران با رئیس و معاونان سازمان حفاظت از محیط‌زیست، گفت: بیشتر تمرکز این جلسه روی آلودگی هوا بود و در این جلسه ابتدا گزارشی از سوی سازمان محیط‌زیست در مورد آلودگی هوا ارائه شد و بعد از آن هر کدام از نمایندگان نظراتشان را مطرح کردند و تاکید نمایندگان بر اجرای هوای پاک در کشور و به ویژه در تهران بود.
او نسبت به اجرای قانون هوای پاک انتقاد کرد و افزود: از 56 ماده موجود در قانون هوای پاک و آیین‌نامه فنی آن، 22 ماده به صورت ضعیف، 17 ماده به صورت متوسط و 17 ماده نیز خوب اجرا شده است. این موضوع نشان می‌دهد که ضعف در اجرای قانون و تاثیر آن بر کیفیت هوای کشور وجود دارد. سازمان حفاظت از محیط‌زیست نیز به عنوان دبیر در شورای عالی محیط‌زیست تلقی می‌شود و اظهار می‌کند که من بازوی اجرایی ندارم و اجرا در اختیار دستگاه دیگری است.
او تاکید کرد: 21 دستگاه اجرایی که موظفند وظایفشان را در قانون هوای پاک انجام دهند باید نسبت به کاستی‌ها و نقاط ضعفی که وجود دارد، پاسخگو باشند. بنابراین ارزیابی‌ها نشان می‌دهد که این قانون ضعیف اجرا شده و باید در مجموع راهی پیدا کنیم. چالش‌های اجرای این قانون، عدم هماهنگی میان دستگاهی، عدم جمع‌آوری خودروهای فرسوده و اسقاط خودروی‌های فرسوده، مشکلات زیر‌ساختی و عدم استفاده از سامانه‌های هوشمند و فناوری‌های روز است.
نایب‌رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس یادآور شد: خودروهایی که در داخل کشور تولید می‌شوند باید فیلتراسیون مناسب برای اگزوزها و سیستم‌های سوخت استفاده کنند که فناوری آن در کشور موجود است. همچنین یکسری ابتکار و اختراع جدید را در نمایشگاه‌ها دیده‌ام و سراغ دارم که مخترعان آن ادعا می‌کنند می‌توانند مشکل آلودگی هوا را برطرف کنند. حداقل دستگاه‌های متولی این اختراعات را مورد حمایت و آزمون قرار دهند. بر این اساس معتقدم مشکل محیط‌زیست و آلودگی هوا قابل حل است.
فلسفی به مواد مربوط به کاهش آلودگی هوا در بودجه اشاره کرد و گفت: در بودجه 1404 یکسری پیشنهاد‌های نسبتا خوبی از سوی سازمان محیط‌زیست در حوزه محیط‌زیست داده شده است و 4 مورد تبصره‌های الحاقی هم از سوی نمایندگان پیشنهاد و به تصویب رسید. البته سازمان محیط‌زیست اعلام می‌کنند که 3 مورد از تبصره‌های پیشنهادی مطرح نشده و به تصویب نرسیده است. اما در مجموع در حوزه محیط‌زیست مصوبه‌های خوبی در بودجه 1404 داشتیم.
او تاکید کرد: ما هیچ بهانه‌ای را برای اینکه وظایف قانونی دستگاه‌ها اجرا نشود نمی‌پذیریم. تکالیف قانونی هر دستگاه باید مشخص شود و عدول از قانون، عدم تمکین از قانون و عدم اجرای قانون مورد سوال قرار می‌گیرد و دستگاه‌ها باید پاسخگو باشند. محیط‌زیست با زندگی انسان‌ها سر و کار دارد و سلامتی مردم را به‌شدت تحت تاثیر قرار داده است و خسارت‌های جانی و درمانی بالایی را شامل می‌شود و باید هر چه زودتر برای جبران آن چاره‌ای اندیشید.
این نماینده مجلس با اشاره به هزینه‌های آلودگی هوا در کشور تصریح کرد: در سال 1400، میانگین مرگ‌ومیرهای منتسب به مواجهه طولانی با ذرات آلاینده در بزرگسالان در ایران بیش از 20 هزار نفر بوده که هزینه مرتبط با این مرگ‌ومیرها حدود 11.3 میلیارد دلار برآورد می‌شود. باید راهکارهای سریع و کوتاه‌مدتی را تجویز کرد. از سوی دیگر در میان‌مدت و بلندمدت هم باید به فکر راهکارهای پایدار و اساسی باشیم.
فلسفی با اشاره به احکام موجود برای کاهش آلودگی هوا گفت: بحث آلودگی هوا در کلان‌شهرها یکی از چالش‌های جدی است که ما با آن مواجه هستیم. البته در برنامه هفتم توسعه و بودجه 1404 پیش‌بینی‌هایی در این خصوص به عمل آمده است.
او ادامه داد: در فصل‌های سرد غلظت آلاینده‌های مربوط به نیتروژن دی اکساید و ازن در روزهای آلوده بالا می‌رود. بر اساس آمار در سال 1402 تهران بیش از 100 روز آلوده را تجربه کرد. در سال 1403 نیز شاهد بودیم که تعداد روزهای آلوده در هوای شهر بالا است و منجر به تعطیلی‌های مکرر شده است. تعطیلی‌های مکرر هزینه‌هایی را برای اقتصاد کشور، مراکز دولتی و دستگاه‌های اجرایی و هم برای مردم ایجاد کرده است. بر این اساس باید پیش‌بینی‌های لازم به عمل بیاید.
نایب‌رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس تصریح کرد: بر اساس برنامه هفتم پیشرفت اهداف کمی مناسبی پیش‌بینی شده است و قرار شده که آلاینده‌های هوا در پایان برنامه هفتم به میزان 30 درصد کاهش پیدا کنند. البته سرمایه‌گذاری در پروژه‌های حمل‌ونقل عمومی و بهبود کیفیت سوخت نیز در دستور کار قرار دارد که در برنامه هفتم توسعه مورد تاکید قرار گرفته است. باید اعتباراتی نیز برای این موضوع پیش‌بینی شود که در برخی از مباحث بودجه 1404 شاهد تصویب برخی مصوبات راجع به محیط‌زیست و آلودگی هوا بودیم.
فلسفی با تاکید بر لزوم اجرای قانون هوای پاک، خاطرنشان کرد: در عین حال ما قانون هوای پاک را داریم که باید اجرایی شود. در قانون هوای پاک 21 دستگاه از نظر قانونی وظیفه‌مند هستند و باید نقش خود را ایفا کنند. ما نیز در کمیسیون کشاورزی امروز سه‌شنبه برای بررسی دقیق و جامع نحوه اجرای قانون هوای پاک از سازمان حفاظت از محیط‌زیست دعوت کردیم تا ببینیم دستگاه‌ها و متولیان امر حفاظت از محیط‌زیست و مقابله با آلودگی هوا چگونه به وظیفه قانونی خود عمل کردند و در چه مواردی ایراد وجود دارد و نقاط قوت و ضعف چیست. امیدواریم که شاهد بهبود وضعیت آلودگی هوا در کشور باشیم. در جلسه روز گذشته نیز اعلام کردم که سازمان محیط‌زیست با برنامه در کمیسیون کشاورزی حضور پیدا کند و سازمان محیط‌زیست باید برای حل مشکلات راهکار ارائه کند.
او در خصوص اینکه به چه میزان اهداف برنامه هفتم در خصوص کاهش آلودگی هوا در بودجه 1404 آمده است، گفت: تکالیف قانونی در قانون برنامه هفتم پیش‌بینی شده است و از سوی دیگر بودجه سال 1404 باید این مساله را محقق کند. یکسری پیش‌بینی‌هایی در لایحه بودجه به عمل آمده است و بر اساس برنامه هفتم باید در پایان اجرای این قانون 30 درصد آلاینده‌ها کاهش پیدا کند.
منبع: دنیای اقتصاد