نجات خودروهای وارداتی از قیمت گذاری دستوری با عرضه در بورس کالا
با اعلام رئیس سازمان بورس، گزینه عرضه خودرو در بورس کالا بار دیگر روی میز قرار گرفته تا شاید پس از حدودا دو سال، خودروسازان مجوز عرضه محصولات خود در این بستر را دریافت کنند.
البته با توجه به اظهارات سکاندار بورس، احتمال فروش خودروهای وارداتی نیز در بورس کالا وجود دارد. در صورت موافقت سیاستگزار با عرضه خودرو در بورس کالا، «قیمت سوم» یا همان قیمت بین نرخ دستوری و بازار آزاد که در شرایط فعلی قیمت‌گذاری دستوری و ارتفاع بلند قیمت در بازار آزاد گزینه مطلوب تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان خودرو است، باز خواهد گشت.
آن‌طور که حجت‌الله صیدی عنوان کرده، سازمان بورس پیگیر عرضه خودروهای صفرکیلومتر داخلی و وارداتی در بورس کالاست. وی توضیح بیشتری در مورد این ماجرا و این‌که چه زمانی تصمیم نهایی درباره عرضه دوباره خودروهای سواری در بورس کالا گرفته خواهد شد، نداده؛ اما تاکید کرده است که بورس کالا می‌تواند میزبان محصولات مختلف در حوزه‌هایی مانند صنعت باشد و در این صورت، کل اقتصاد ایران از منافع این اتفاق بهره‌مند خواهد شد. رئیس سازمان بورس درحالی از پیگیری بازگشت خودرو به‌بورس کالا صحبت به‌میان آورده که نخستین‌بار در سال 1401 عرضه نسبتا گسترده اما کم‌حجم خودرو در بورس رسمیت یافت و با وجود رضایت نسبی تولیدکننده و مصرف‌کننده از این مدل، به‌دستور شورای‌رقابت متوقف شد.
این شورا در دی‌ماه 1401 دستورالعمل تنظیم بازار خودرو سواری را ابلاغ کرد که طبق آن، عرضه خودرو به‌سامانه یکپارچه محدود شد؛ بنابراین خودروسازان دیگر امکان عرضه محصولات سواری خود به‌بورس کالا را نداشتند. در این مدت، همواره زمزمه بازگشت خودرو به‌بورس کالا مطرح بوده؛ بااین حال سیاستگزار مجوز این کار را به‌خودروسازان نداده است. حالا اما رئیس سازمان بورس می‌گوید درحال پیگیری بازگشت خودروهای سواری به‌بورس کالاست؛ آن هم نه فقط مدل‌های داخلی بلکه احتمال عرضه خارجی‌ها نیز در این بستر وجود دارد.
در سال 1401 مانند مقطع فعلی، قیمت کارخانه‌ای خودروهای داخلی فریز شده بود و سیاستگزار تمایلی به‌اصلاح نداشت. از طرفی، خودروسازان ضمن این‌که با رشد زیان انباشته مواجه بودند، در تامین نقدینگی تولید نیز مشکل داشتند. در این شرایط ناگهان گزینه عرضه خودرو در بورس کالا مطرح شد. خودروسازان ابتدا تمایلی به‌این مدل عرضه نداشتند، چراکه می‌دانستند با اجرای آن، آزادسازی و حتی اصلاح قیمت به‌تاخیر خواهد افتاد. بااین حال پس از چند عرضه محدود که سبب فاصله گرفتن آن‌ها از قیمت‌گذاری دستوری و حتی رسیدن به‌سود شد، خودرو بورسی خوشایند شد. البته دلیل دیگر تغییر موضع خودروسازان این بود که متوجه شدند سیاستگزار تمایلی به آزادسازی قیمت و حتی اصلاح قیمت مستمر ندارد.
مدل کار به‌این شکل بود که وزارت صمت هرچند وقت یک‌بار، مجوز محدودی به‌خودروسازان بابت عرضه برخی محصولاتشان در بورس کالا می‌داد. این خودروها با قیمت پایه دستوری (همان که نهاد تنظیم‌گر تعیین می‌کرد) در بورس کالا عرضه می‌شدند و معمولا قیمت کشف‌شده، بالاتر از نرخ دستوری و حتی سودده بود.
از همین رو، خودروسازان از عرضه محصولاتشان در بورس کالا رضایت نسبی داشتند؛ هرچند معتقد بودند سیاستگزار باید مجوز عرضه خودرو در بورس کالا را گسترده‌تر و در تیراژ بالاتر صادر کند. شاید اگر عرضه خودرو در بورس کالا ادامه می‌یافت، این خواسته خودروسازان نیز عملی می‌شد؛ اما دستورالعمل شورای‌رقابت اجازه تداوم خودرو بورسی را نداد. عرضه خودرو در بورس کالا برای مصرف‌کنندگان نیز رضایت نسبی را به‌همراه داشت؛ چراکه آن‌ها می‌توانستند خودرو مورد نظرشان را با قیمتی بسیار کمتر از بازار آزاد خریداری کنند. درعین حال قیمت‌های کشف‌شده در بستر بورس کالا، حاصل عرضه محدود خودروها بود؛ حال آن‌که اگر میزان عرضه بالا می‌رفت، قیمت پایین‌تر نیز می‌آمد.
از طرفی نسخه خودرو بورسی می‌تواند به‌کار بازار خودروهای وارداتی نیز بیاید و خودروهای خارجی را تا حد زیادی از زیر سایه سنگین سیاست‌های دستوری خارج کند. درحال حاضر واردکنندگان آزادی عمل چندانی در زمینه فروش و قیمت‌گذاری ندارند. این درحالی است که اگر سیاستگزار با عرضه خودروهای وارداتی در بورس کالا موافقت کند، آنجا نیز «قیمت سوم» که هم به‌نفع عرضه‌کننده است، می‌تواند نقدینگی عرضه‌کنندگان را بالا ببرد و درصورت حل چالش ارزی، منجر به‌واردات بیشتر شود و هم مصرف‌کننده را منتفع می‌کند؛ چراکه مصرف‌کننده می‌تواند با قیمتی کمتر از بازار آزاد، خودرو مورد نظر خود را خریداری کند.
کاهش قیمت 100 میلیون‌تومانی فیدلیتی پرستیژ 5 نفره (1403)
خودروهای داخلی در آخرین روز هفته گذشته رشد بهای یک تا 8 میلیون‌تومانی را تجربه کردند. جایی که پژو 206 تیپ 2 (1401) با 8 میلیون‌تومان افزایش 590 میلیون‌تومان، پژو پارس TU5 (دریچه‌برقی) (1403) با 7 میلیون‌تومان افزایش 900 میلیون‌تومان، پژو 207 موتور TU3 (85گانه) (1403) با 4 میلیون‌تومان افزایش 646 میلیون‌تومان، پژو 206 پانوراما (1402) با 4 میلیون‌تومان افزایش 642 میلیون‌تومان، پژو 207 تیپ 5 (1402) با 3 میلیون‌تومان افزایش 659 میلیون‌تومان و سورن پلاس فول (85 گانه) (1403) با 2 میلیون‌تومان افزایش 731 میلیون‌تومان قیمت‌گذاری شدند.
همچنین در میان خودروهای مونتاژی شاهد افت بهای 5 و 100 میلیون‌تومانی بودیم. جایی که قیمت فیدلیتی پرستیژ 5 نفره (1403) با 100 میلیون‌تومان کاهش به 2 میلیارد و 420 میلیون‌تومان، فیدلیتی پرستیژ 7 نفره (1403) با 60 میلیون‌تومان کاهش به 2 میلیارد و 515 میلیون‌تومان، اکستریم VX (2023) با 20 میلیون‌تومان کاهش به 4 میلیارد و 430 میلیون‌تومان، اسکای‌ول ET5 نبکا (1403) با 20 میلیون‌تومان کاهش به 2 میلیارد و 630 میلیون‌تومان و کی‌ام‌سی X5 (1403) با 15 میلیون‌تومان کاهش به‌یک‌میلیارد و 615 میلیون‌تومان رسید.
از طرفی در گروه خودروهای وارداتی شاهد افت بهای 50 میلیون‌تومانی بودیم. جایی که کیا سونت (2023) با 50 میلیون‌تومان کاهش 2 میلیارد و 900 میلیون‌تومان، تویوتا کرولا – 1200 سی‌سی (2023) با 50 میلیون‌تومان کاهش 2 میلیارد و 650 میلیون‌تومان، نیسان سیلفی E-Power پلاس (2023) با 50 میلیون‌تومان کاهش 3 میلیارد و 300 میلیون‌تومان، هوندا وزل (2023) با 50 میلیون‌تومان کاهش 3 میلیارد و 450 میلیون‌تومان و ونوسیا D60 پلاس (2023) با 50 میلیون‌تومان کاهش 3 میلیارد و 200 میلیون‌تومان ارزش‌گذاری شدند.
منبع: اخبار خودرو