مصرف منابع آبی ۲ برابر ظرفیت مجاز
کاهش ۴۰ درصدی بارش‌ها، افت منابع آب تجدیدپذیر به ۱۰۳ میلیارد مترمکعب و مصرف بی‌رویه ۹۴ میلیارد مترمکعب از این منابع، زنگ خطر بحران آبی در ایران را به صدا درآورده است؛ به گونه‌ای که کارشناسان تأکید دارند اجرای فوری نقشه راه مدیریت آب، تنها راه مقابله با این بحران است.
به‌گزارش ایسنا، در پنج دهه گذشته کاهش شدید نزولات جوی و تغییرات اقلیمی، وضعیت منابع آب ایران را به نقطه بحرانی رسانده است. بر اساس آمارهای منتشرشده، منابع آب تجدیدپذیر کشور از 130 میلیارد مترمکعب در سال 1373 به 103 میلیارد مترمکعب در سال 1400 کاهش یافته است. این روند کاهشی، زنگ خطری جدی برای مدیریت پایدار منابع آبی کشور است.
محمدرضا کاویانپور- رئیس موسسه تحقیقات آب – اعلام کرده که بارش‌ها در حوضه‌های آبریز اصلی کشور 40 تا 50 درصد کاهش یافته است.
به گفته وی، «پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد در سه ماهه پایانی سال، میزان بارش‌ها در اغلب مناطق کشور کمتر از حد نرمال خواهد بود.» این امر نشان از ادامه شرایط خشکسالی دارد که می‌تواند تاثیرات گسترده‌ای بر منابع آب سطحی و زیرزمینی بگذارد.
طبق گزارش دفتر مطالعات پایه، میزان بارش از ابتدای سال آبی تاکنون تنها 50 میلی‌متر بوده است که نسبت به میانگین بلندمدت، 34 درصد کاهش را نشان می‌دهد. تغییرات اقلیمی همچون کاهش بارش، افزایش دما و تبخیر بیشتر آب، چالش‌هایی جدی در تامین آب شیرین ایجاد کرده است.
چالش مصرف بیش از حد منابع آبی
عیسی بزرگ‌زاده، سخنگوی صنعت آب کشور، با بیان اینکه حجم منابع آب تجدیدپذیر کشور به 103 میلیارد مترمکعب رسیده، اظهار کرد: «در حالی که مجاز به مصرف 40 درصد این منابع هستیم، میزان مصرف واقعی کشور به 94 میلیارد مترمکعب رسیده است؛ یعنی بیش از دو برابر حد مجاز.»
نقشه راه آب برای آینده
در پاسخ به این چالش‌ها، نقشه راه آب کشور تا افق 1420 تدوین شده است. بر اساس این برنامه، مصرف آب از منابع متعارف باید از 94 میلیارد مترمکعب به 67 میلیارد مترمکعب کاهش یابد. همچنین، پیش‌بینی شده که مصرف آب صنعتی از 3.7 میلیارد مترمکعب به 7.8 میلیارد مترمکعب برسد؛ بیش از نیمی از این نیاز از طریق منابع غیرمتعارف مانند پساب و آب دریا تامین خواهد شد.
راهکارها و اقدامات ضروری
برای مقابله با بحران منابع آبی، استراتژی‌هایی همچون بازچرخانی آب، افزایش بهره‌وری، و مدیریت بهینه منابع در دستور کار قرار گرفته است. با توجه به چالش‌های پیش‌رو، برنامه‌ریزی جامع و اقدام‌های مؤثر برای حفظ منابع آبی کشور، امری اجتناب‌ناپذیر به نظر می‌رسد.
با روند فعلی کاهش بارش و مصرف بی‌رویه منابع آبی، آینده منابع آب کشور در معرض خطر جدی است. تنها با اجرای دقیق نقشه راه آب و بهره‌گیری از فناوری‌های نوین می‌توان این بحران را مدیریت کرد و از پیامدهای اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی آن کاست.
منبع: ایسنا