مسیر ناهموار گذار به انرژی پاک

این گزارش نشان می‌دهد فتوولتائیک خورشیدی (PV) با افزایش ظرفیت 36‌درصدی نسبت به نیمه اول سال‌2023 و افزایش 80‌درصدی در ایالات‌متحده، نقش اصلی را در توسعه استقرار فناوری پاک در جهان داشته‌است. فروش خودروهای برقی در این مدت 25‌درصد افزایش‌یافته و ظرفیت جدید برق بادی دوباره رکورد سال‌2023 را ثبت کرد، بااین‌حال فروش پمپ حرارتی کاهش قابل‌توجه 10‌درصدی را در سطح جهانی شاهد بود که ناشی از فروش کمتر در اروپا بود.

 در عین حال، فروش آنها در چین، ایالات‌متحده و ژاپن همچنان قوی باقی‌مانده‌است. در نیمه اول سال‌2024 حدود 7‌میلیون خودروی برقی در سراسر جهان فروخته شد. در چین، خودروهای برقی نزدیک به 45‌درصد از کل فروش خودروهای چین در نیمه‌اول سال ‌را تشکیل دادند و این تعداد در ماه‌های اخیر از 50‌درصد گذشت، همچنین نشانه‌هایی وجود دارد که گذار به انرژی پاک در سایر بازارهای نوظهور و اقتصادهای درحال‌‌‌‌‌توسعه شتاب می‌گیرد. فروش خودروهای برقی در این بازارها در مقایسه با مدت مشابه در سال‌2023 دو برابر‌شده، همچنین افزایش ظرفیت فتوولتائیک خورشیدی در هند 90‌درصد در 6 ماه اول سال‌جاری میلادی و بیش از 30‌درصد در چین در مدت مشابه افزایش‌یافته‌است، در مقابل برخی از فناوری‌های انرژی پاک در تعدادی از کشورهای اروپایی در نیمه اول سال‌با موانعی مواجه شدند.

فروش پمپ‌‌‌‌‌های حرارتی در اروپا تقریبا 50‌درصد کاهش‌یافت و فروش خودروهای برقی تنها 3‌درصد در مقایسه با مدت مشابه سال‌2023 رشد کرد؛ در واقع کاهش قابل‌توجه در آلمان سبب شد با وجود رشد قوی در بریتانیا، بلژیک و هلند، رشد کلی فروش خودروهای برقی در اروپا ثابت باشد، پس از افزایش در دوره پس از همه‌‌‌‌‌گیری کووید- 19، هزینه‌های تجهیزات تولید انرژی پاک روند نزولی خود را از سر گرفته‌است.

«شاخص قیمت تجهیزات انرژی پاک» آژانس بین‌المللی انرژی که به‌صورت سه‌ماهه تحولات قیمت فناوری‌های کلیدی انرژی پاک را در جهان رصد می‌کند، نشان می‌دهد تنها در نیمه اول سال‌2024، قیمت‌های فتوولتائیک خورشیدی 20‌درصد و قیمت ذخیره‌سازی باتری در مقیاس شبکه تقریبا 10‌درصد کاهش‌یافته‌است. همچنین قیمت تجهیزات توربین‌‌‌‌‌های بادی در سال‌گذشته، با 5‌درصد کاهش مواجه شده‌است.

عرضه سریع فتوولتائیک خورشیدی در چین در نیمه‌اول سال‌2024 به کاهش بیشتر قیمت ماژول‌‌‌‌‌ها کمک کرد که قیمت آنها در سال‌گذشته بیش از 50‌درصد کاهش‌یافته بود. کاهش قیمت تجهیزات انرژی پاک همچنین اثرات مثبت غیرمستقیمی برای مشتریان خانگی و تجاری داشته‌است که با استفاده از سیستم‌های خورشیدی توانسته‌‌‌‌‌اند هزینه‌های برق خود را کاهش دهند.

در گزارش یادشده تاکید شده اگرچه کاهش قیمت تجهیزات انرژی پاک فرصت‌هایی را برای گذار سریع‌تر انرژی فراهم می‌کند، همچنان سیاست‌های حمایتی برای فراهم‌کردن شرایط توسعه‌‌‌‌ پایدار و مستمر آنها مانند سرمایه‌گذاری در شبکه‌‌‌‌‌های برق یا شبکه‌‌‌‌‌های شارژ خودروهای برقی نیاز است.

از طرف دیگر در گزارش یادشده برخی تنگناهای اقتصادی، ظرفیت تولید زیاد و در برخی موارد تقاضای ضعیف‌‌‌‌‌تر از حد انتظار، بر عملکرد مالی برخی شرکت‌ها فشار وارد می‌کند و حاشیه سود تولیدکنندگان را در برخی بخش‌ها کاهش داده‌است، به‌‌‌‌‌طوری ‌‌‌‌‌که حاشیه سود خالص تولیدکنندگان فتوولتائیک خورشیدی یکپارچه در چین از حدود 13‌درصد در نیمه‌اول سال‌2023 به حدود منفی5‌درصد در نیمه‌اول سال‌2024 کاهش ‌یافته‌است، با این‌حال سایر بخش‌های تولید فناوری چین انعطاف‌‌‌‌‌پذیری بیشتری نشان‌داده‌اند، به‌ویژه در بخش باتری تولیدکنندگان داخلی شاهد تقویت حاشیه سود خود در نیمه اول سال‌2024 بودند.

 این گزارش همچنین شامل خلاصه یافته‌‌‌‌‌های جدیدترین ابزار نظارتی آژانس بین‌المللی انرژی تحت‌عنوان «رصد یا ردیاب برق لحظه‌‌‌‌‌ای» (Real-TimeElectricity Tracker) است که مقدار انتشار دی‌‌‌‌‌اکسید‌کربن را در هر لحظه و در زمان واقعی از بخش برق در طیف وسیعی از کشورها تخمین می‌زند. کشورهای تحت‌پوشش این ابزار حدود نیمی از برق جهان را تولید می‌کنند. طبق یافته‌‌‌‌‌های این ابزار، انتشار دی‌‌‌‌‌اکسید‌کربن کل بخش برق تاکنون در سال‌2024 بیش از یک‌درصد کمتر از زمان مشابه در سال‌گذشته است. «ردیاب برق لحظه‌‌‌‌‌ای» نشان می‌دهد چگونه افزایش در دسترس‌بودن برق تجدیدپذیر سبب کاهش افزایش احتمالی انتشار کربن به‌دلیل افزایش تقاضا در تابستان بسیار‌گرم در برخی نقاط جهان شده‌است. در هند تقاضای برق و انتشار دی‌‌‌‌‌اکسید‌کربن در مقایسه با سال‌2023 حدود 5‌درصد بیشتر از سال‌گذشته بوده‌است. در همین حال بخش‌‌‌‌‌ تولید برق در اتحادیه اروپا از نقطه‌عطف عبور کرد و انرژی‌های تجدیدپذیر حدود نیمی از کل تولید برق را بین ژانویه تا اکتبر تشکیل داده‌است. در 10ماهه اول سال‌2024، تولید برق با سوخت زغال‌سنگ و گاز به پایین‌ترین سهم خود یعنی 23‌درصد در ترکیب تولید برق اروپا رسید، درحالی‌که سهم انرژی بادی و خورشیدی در تولید برق اروپا به 30‌درصد افزایش‌یافت.