مسکو در تکاپوی بازارهای جدید
دنیای اقتصاد -پیمان قناعتی‌فرد :
روسیه همچنان به ایفای نقش کلیدی خود در بازار جهانی محصولات نفتی ادامه می‌دهد و به‌طور فعال صادرات نفت‌‌‌‌‌خام را به خریداران واقع در قاره پهناور آسیا گسترش می‌دهد. در ژوئیه ۲۰۲۴، افزایش قابل‌توجهی در صادرات نفتکوره و نفت‌گاز روسیه از طریق دریا را شاهد بودیم، امری که با تکمیل تعمیرات فصلی در پالایشگاه‌های داخلی این کشور امکان‌پذیر شد. حجم محموله‌‌‌‌‌ها به ۴میلیون تن رسید که ۷درصد بیشتر از ماه پیش از آن بود. واردکنندگان اصلی سوخت روسیه، چین و عربستانسعودی بودند که تقاضای فزاینده آنها برای منابع انرژی روسیه برجسته‌‌‌‌‌تر از گذشته شده‌است.
به گزارش تارنمای نیوز ای‌‌‌‌‌زد اینترنشنال، چین در تلاش برای تضمین ثبات ذخایر انرژی خود در فضای بی‌‌‌‌‌ثبات حاکم بر اقتصاد جهانی، به‌صورتی فعال واردات نفت و فرآورده‌های نفتی روسیه را افزایش می‌دهد. محموله‌‌‌‌‌های مستقیم نفتکوره و نفت‌گاز روسیه به چین در ژوئیه 2024 نسبت به ژوئن 18درصد افزایش‌یافته و به 0.7میلیون‌تن رسیده‌است. رشد این منابع به عوامل متعددی نسبت داده می‌شود.
بهبود کارآیی پالایشگاه‌های چین
اول آنکه، دولت چین به توسعه صنعت پالایش خود ادامه می‌دهد و از نفتکوره و نفت‌گاز در فرآیند پالایش مواد خام استفاده می‌کند. چین از طریق ترکیب این محصولات با نفت‌‌‌‌‌خام اورال، کارآیی پالایشگاه‌های خود را بهبود بخشیده و با این روش نهتنها تقاضای داخلی برای فرآورده‌های نفتی را برآورده کرده، بلکه همچنین موقعیت رقابتی خود را در بازارهای جهانی حفظ می‌کند.
توسعه خرید نفت چین از روسیه
در وهله دوم، در شرایط بحران انرژی جهانی ناشی از تحریم‌ها و بی‌‌‌‌‌ثباتی سیاسی، چین به‌دنبال تنوع‌بخشی به منابع موجود انرژی خود بوده و روسیه را به‌عنوان یک شریک قابل‌اعتماد می‌بیند. استراتژی چین برای افزایش خرید نفت و فرآورده‌های نفتی روسیه را می‌توان‌بخشی از یک برنامه بلندمدت برای تضمین امنیت انرژی این کشور دانست. عربستانسعودی، بزرگ‌‌‌‌‌ترین صادرکننده نفت جهان، خرید نفتکوره روسیه را نیز در ژوئیه 2024 افزایش داد. حجم محموله‌‌‌‌‌ها به 700هزار‌تن رسید‌که تقریبا دو‌برابر حجم خرید این کشور در ژوئن است. بیشتر این سوخت برای نیروگاه‌هایی درنظر گرفته‌شده بود که در طول دوره‌گرم تابستان که مصرف برق به اوج خود می‌رسد، با ظرفیت کامل کار می‌کنند. در عربستانسعودی، فصل تابستان به‌طور سنتی با افزایش شدید مصرف برق همراه است که برای اطمینان از عملکرد بی‌‌‌‌‌وقفه تاسیسات انرژی، نیاز به حجم سوخت اضافی دارد.
تعامل نزدیک صادرکنندگان نفتی
افزایش خرید نفت و فرآورده‌های نفتی روسیه توسط عربستانسعودی را می‌توان‌بخشی از استراتژی کلان همکاری بین دو صادرکننده بزرگ نفت دانست. به‌رغم رقابت در بازار جهانی نفت، عربستان و روسیه تمایل خود را برای مشارکت در حوزه انرژی ابراز کرده‌اند که می‌تواند به نوبه خود، به ثبات قیمت جهانی نفت کمک کند. درحالی‌که چین و عربستان خرید خود را افزایش داد‌ند، صادرات نفتکوره و نفت‌گاز روسیه به هند در ژوئیه 2024 با کاهش 7درصدی به 48هزار‌تن رسید. این کاهش با تغییر ذائقه بخش انرژی هند به سمت سایر منابع سوختی و همچنین عوامل اقتصادی و سیاسی موثر بر روابط تجاری بین کشورها مرتبط است، با این‌وجود روسیه همچنان به توسعه فعالانه همکاری با سایر کشورهای آسیایی ادامه می‌دهد. به‌عنوان مثال صادرات فرآورده‌های نفتی به فجیره از 200هزار‌تن به 320هزار‌تن و به ترکیه از 95هزار و 500تن به 264هزار‌تن افزایش‌یافت.
توسعه مرزهای تجارت نفت روسی
در این‌میان، باید توجه ویژه‌ای به رشد محموله‌‌‌‌‌های ارسالی به کره‌‌‌‌‌جنوبی شود، جایی‌که حجم صادرات از بنادر روسیه در اقیانوس آرام، از 36هزار و 200تن در ژوئن به 118هزار‌تن در ژوئیه افزایش‌یافت. این رشد بر اهمیت سوخت روسیه برای بازارهای آسیایی تاکید و در عین حال، جغرافیای رو به گسترش صادرات فرآورده‌های نفتی روسیه را برجسته‌‌‌‌‌تر از گذشته می‌کند. شرایط ژئوپلیتیک و مخاطرات مرتبط با امنیت مسیرهای دریایی، تجار روسی را وادار می‌کند تا به‌دنبال مسیرهای جایگزین برای تحویل فرآورده‌های نفتی باشند. در ژوئیه 2024، صادرات دریایی از طریق دماغه امیدنیک به رکورد یک‌میلیون و 100هزار‌تن رسید‌که تقریبا دو‌برابر ژوئن است. این مسیر به‌طور فزاینده‌ای توسط کشتی‌هایی انتخاب می‌شود که به‌دنبال اجتناب تردد از کانال سوئز هستند؛ مسیری که عبور از آن، به دلیل تهدید حملات حوثی‌‌‌‌‌های یمن بسیار خطرناک شده‌است.
حجم صادرات نفتا در این مسیر، برابر با 830هزار‌تن بود. علاوه‌بر این، محموله‌‌‌‌‌های نفتکوره بارگیری‌شده در بنادر بالتیک Ust-Luga و Vysotsk و همچنین سوخت دیزل کم‌‌‌‌‌گوگرد از بندر Primorsk، از طریق دماغه امیدنیک، جابه‌جا شد. مقصد این فرآورده‌های نفتی، کشورهای آسیایی مانند سنگاپور، تایوان، هند و چین بوده که برجایگاه ممتاز و اهمیت بازار آسیایی برای روسیه، دلالت دارد. با توجه به افزایش تعداد حملات به نفتکش‌ها در دریای‌‌‌‌‌سرخ، تاجران روسی در پایان سال2023 میلادی مبادرت به تغییر مسیر محموله‌‌‌‌‌ها در سراسر آفریقا کردند. در سال2024، حداقل سه نفتکش حامل فرآورده‌های نفتی روسیه مورد حمله قرارگرفتند که منجر به تاخیرهای قابل‌‌‌‌‌توجه و البته هزینه‌های اضافی سربار شد. درمیان حادثه‌دیدگان، نفتکشWIND M/T با پرچم پاناما در ماه مه و نفتکش Chios Lion با پرچم لیبریا دیده می‌شدند که در ماه ژوئیه با حدود 90هزار‌تن نفتکوره در بندر تواپسه دریای‌‌‌‌‌سیاه بارگیری شدند.
در لحظه تنظیم این گزارش نفتکش Chios در مسیر کانال‌‌‌‌‌سوئز، به‌رغم پیچیدگی و خطرات حمل‌ونقل دریایی در این منطقه، در حال حرکت است. لازم به ذکر است، با وجود تمام مشکلات و چالش‌ها، روسیه همچنان به توسعه صادرات محصولات نفتی خود ادامه می‌دهد و هر روز، بازارها و مسیرهای جدیدی برای حمل‌ونقل محموله‌‌‌‌‌های صادراتی خود پیدا می‌کند. تقویت روابط تجاری با کشورهای آسیایی مانند چین و عربستان، انعطاف‌‌‌‌‌پذیری و سازگاری استراتژی بخش انرژی روسیه را در یک محیط نامطمئن جهانی نشان می‌دهد.
منبع: دنیای اقتصاد