صادرات نفت تحریمی تحت پرچم ثانویه
دنیای اقتصاد -پیمان قناعتی‌فرد :
نفتکش موسوم به «سای‌بابا» در مسیر دریای‌شمال از مورمانسک به چین حرکت می‌کند. این کشتی بخشی از ناوگان‌سایه بزرگ ثبت‌شده در آفریقا است که اکنون در آب‌های قطب‌شمال روسیه فعالیت می‌کند. چندین نفتکش دیگر نیز به‌دنبال سای‌بابا در حرکت هستند. اعتقاد بر این است که سای‌بابا در اواسط ماه گذشته نفت‌خام روسی را در مورمانسک بارگیری کرده‌است. این نفتکش متعاقبا مسیر قطب‌شمال را انتخاب کرد که اقیانوس اطلس‌شمالی را به اقیانوس آرام متصل می‌کند. اطلاعات به‌دست آمده از ردیابی این کشتی نشان می‌دهد؛ در هجدهم ماه گذشته، این نفتکش در نزدیکی خلیج کولا قرار داشت. بر اساس داده‌های اداره مسیر دریای شمال روسیه، ۹روز بعد، این کشتی در حال عبور از دریای کارا ردیابی شد. پیش‌بینی‌شده بود در حرکت به سمت شرق، این نفتکش تقریبا ۲۰ساله با وزنی در حدود ۱۶۰هزار‌تن به حجم بزرگی از کوه یخ چند‌ساله برخورد کند.
کوه‌های یخ دریایی واقع در دریای چوکچی در تابستان امسال، جابهجایی محموله‌ها را با مشکلات عدیده‌ای مواجه کرده‌است. به نوشته تارنمای بارنتس‌آبزرور، این نفتکش حامل پرچم گابن بوده و به‌نظر می‌رسد که توسط شرکتی از امارات متحده‌عربی مدیریت می‌شود. با مجوز صادره از سوی «اداره مسیریابی دریایی شمال»، این کشتی مجاز است بدون اسکورت یخ‌شکن در شرایط یخ‌زدگی سطح دریا در بازه زمانی 10سپتامبر تا 31 اکتبر دریانوردی کند.
این نفتکش 274متری در سال2006 ساخته شد و با نام Cap Guillaume برای یک تاجر بلژیکی کار می‌کرد. این کشتی در نوامبر 2022 فروخته شد و از آن زمان با نام سای‌بابا فعالیت کرده‌است. نفتکش یادشده قرار است در 5 دسامبر به بندر هویژو در چین برسد. سای‌بابا تنها نفتکش ثبت‌شده در گابن نیست که اکنون از طریق آب‌های ناآرام قطب‌شمال و در مسیر دریای‌شمالی عبور می‌کند.
نفتکش‌ها در صف انتظار
درشرایطی که این کشتی در شرف آغاز سفر خود از مسیر قطب‌شمال به چین بود، دو نفتکش دیگر ثبت‌شده در گابن در آب‌های خارج از مورمانسک منتظر بارگیری بودند. NS Nordic و SCF Baltica احتمالا در پی سای‌بابا حرکت خواهند کرد. هم‌زمان با آنها، به‌نظر می‌رسد که مسکوفسکی‌پرسپکت نیز در مسیر هند به مورمانسک، سفر دریایی خود را از شرق به غرب آغاز خواهد کرد. همچنین نفتکش‌های SCF Yenisey، Suvorovsky Prospect و Nanda Devi در اواخر سپتامبر در مسیر دریایی قطب‌شمال حرکت کرده‌اند.
حمایت گابن از نفت روسی
از زمانی‌که مسکو جنگ خود را با اوکراین آغاز و جامعه بین‌الملل بسته‌های تحریمی را علیه صنعت نفت و گاز روسیه اعمال کرد، گابن، این کشور کوچک واقع در غرب‌آفریقا از ناوگان کشتی‌های سایه‌ای که نفت تحریم‌شده روسیه را حمل می‌کنند ،حمایت کرده‌است. کشوری که در سال2023 کودتای نظامی را تجربه کرد، امروز یکی از بهترین دوستان و هم‌پیمانان صنعت نفت روسیه است.
علاوه‌بر هفت نفتکشی که در حالحاضر در آب‌های قطب‌شمال روسیه حرکت می‌کنند، ده‌ها کشتی دیگر در دو سال‌گذشته در فهرست کشتی‌های گابن ثبت شده‌اند که بسیاری از آنها متعلق به شرکت کشتیرانی سوفکامفلات است که بزرگ‌ترین شرکت کشتیرانی روسیه بوده و به حمل‌ونقل نفت و گاز، به‌ویژه در محیط‌های دشوار مانند قطب شمال، می‌پردازد. بر اساس فهرست منتشرشده توسط لویدز لندن، یک بازار معتبر بیمه بریتانیایی است که اعضای آن برای گردآوری و توزیع ریسک‌ها با یکدیگر همکاری می‌کنند، این کشور آفریقایی یک شرکت خصوصی مستقر در امارات‌متحده‌عربی را برای اجرای رجیستری نفتکش‌های خود استخدام کرده‌است. در حالحاضر، تقریبا تمامی ظرفیت کشتی‌های ثبت‌شده در گابن در زمینه جابهجایی و انتقال محموله‌های نفت تحریم‌شده روسیه مشغول هستند. سقف قیمتی که توسط وزارت خزانه‌‌‌‌‌‌‌داری ایالات‌‌‌‌‌‌‌متحده تعیین‌‌‌‌‌‌‌شده، شرکت‌های غربی را از ارائه خدماتی مانند بیمه دریایی برای تجارت نفت روسیه منع می‌کند، مگر اینکه نفت روسی در قیمتی برابر یا زیر 60دلار برای هر بشکه خریداری‌‌‌‌‌‌‌شده باشد. بدون بهره‌مندی از پوشش بیمه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای مناسب و با درنظر گرفتن این واقعیت که نفتکش‌ها به طرز نگران‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کننده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای قدیمی هستند، تانکرهای ناوگان سایه به‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌منزله بمب ساعتی شناور، مشغول به جابهجایی نفت روسی هستند.
از سوی دیگر، عبور از پر‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ترافیک‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ترین آبراه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های جهان، خطر نشت نفت را به‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌میزان قابل‌توجهی افزایش داده‌‌‌‌‌‌‌است. به‌عنوان یک اصل‌کلی، برخی کشورها برای گریز از پرداخت مالیات و بسیاری دیگر برای شانه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌خالی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کردن از استانداردهای سختگیرانه کار و ایمنی، فعالیت تحت‌‌‌‌‌‌‌پرچم کشوری دیگر را ترجیح می‌دهند. قبل از جنگ اوکراین، به‌عنوان مثال، سنت‌کیتس (کشوری در جزایر کارائیب)، عمدتا شناورهای کوچک‌‌‌‌‌‌‌تری مانند یدک‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های دریایی، قایق‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های تفریحی و کشتی‌های ماهی‌گیری را تحت‌‌‌‌‌‌‌پوشش داشت. در حالحاضر اما پرچم این کشور منتخب، بخش بزرگی از ناوگان سایه است. بیش از 70درصد ناوگان سنت‌کیتس تحت‌رجیستری ثبت‌شده در بریتانیا، پرچم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاری شده‌اند. سرانجام و به‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌واسطه فشار‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های وارده، شرکت مزبور اخیرا اعلام کرد؛ پرچم 36نفتکش سنت‌کیتس را از فهرست عملیاتی خود حذف خواهد کرد.
در طول سال2024، گابن سریع‌ترین رشد ثبت کشتی در جهان را داشته‌است. به گزارش موسسه Splash247، تنها در یک ماه، تعداد کشتی‌های موجود در رجیستری این کشور، دو‌برابر شد. گردش مبهم تجارت بین‌الملل این کشور در ماه مه 2024، منجر به گنجاندن پرچم گابن در فهرست پرچم‌های سهل‌الوصول دنیا شد. پدی‌کراملین، رئیس فدراسیون بین‌المللی کارگران حمل‌ونقل (ITF) در اظهارنظری درباره این تصمیم گفت: «این یک صنعت سمی و خطرناک است؛ ثبت کشتی‌ها در کشورهایی که هیچ مقررات، نظارت و پاسخگویی در مورد آنها وجود ندارد. این موضوع همچنین امکان استثمار و فراموش‌کردن دریانوردان مشغول در این صنعت را در پی خواهد داشت.
منبع: دنیای اقتصاد