شرکت‌های ژاپنی با تمام قوا برای جذب نیروی کار جوان تلاش می‌کنند
جمعیت رو به پیری ژاپن، نیروی کار کاهنده آن، نسل جوانی که از ماندن در یک شرکت فراری‌اند و رقابت شرکت‌ها برای ارائه مزایا و حقوق بیشتر به کارمندان، بار سنگینی روی دوش آن‌ها گذاشته است.
ریوسوکی یاماموتو، 25 ساله، با پرداخت تنها 25 هزار ین (160 دلار) در ماه، در یک خوابگاه شرکتی زندگی می‌کند که شامل یک اتاق خصوصی با آشپزخانه و حمام است. این خوابگاه تنها 20 دقیقه با قطار از دفتر او در مرکز توکیو فاصله دارد. او شب‌های جمعه را با همکارانش در فضای مشترک خوابگاه می‌گذراند، بازی‌های ویدیویی انجام می‌دهد و از ماشینِ فروش، نوشیدنی می‌خرد. با وجود اینکه هزینه‌های پارکینگ و قبوض خدماتی در اجاره خوابگاه گنجانده شده، یاماموتو پول کافی برای تفریحات دیگر، مانند گلف و سفرهای خارجی نیز دارد.
این مزایای بی‌نظیر باعث شده یاماموتو بتواند پول خود را برای موارد دیگر خرج کند. او که در سال 2022 پس از فارغ‌التحصیلی در رشته حقوق و علوم سیاسی به شرکت بیمه نیپون لایف پیوست، اکنون به‌عنوان مدیر دستیار در بخش توسعه منابع انسانی فعالیت می‌کند.
چالش‌های نیروی کار در ژاپن
بر اساس اطلاعات نشریه بلومبرگ، در بحبوحه کمبود نیروی کار مزمن در ژاپن که جمعیت آن به‌سرعت در حال پیر شدن است، شرکت‌هایی مانند نیپون لایف برای جذب و حفظ استعدادهای جوان هزینه‌های زیادی می‌کنند. این شرکت در سال 2023 یک خوابگاه 200 اتاقه برای مردان در منطقه‌ای مسکونی نزدیک دیزنی‌لند توکیو ساخت که هزینه اجاره آن کمتر از یک‌سوم اجاره معمول در این منطقه است. همچنین، این شرکت املاک دیگری را برای ارائه مسکن یارانه‌ای به کارمندان زن اجاره کرده است.
با کاهش نرخ تولد، انتظار می‌رود جمعیت در سن کار ژاپن از سال 2027 به‌سرعت کاهش یابد. طبق مطالعه‌ای از اندیشکده مستقل Recruit Works، تا سال 2040 این کشور ممکن است با کمبود بیش از 11 میلیون نفر نیروی کار مواجه شود. در سال 2023، جمعیت افراد 20 تا 24 ساله نسبت به سه دهه گذشته 36 درصد کاهش یافته و به 4.7 میلیون نفر رسیده است.
رقابت برای جذب و حفظ نیروی کار
با توجه به بازار کار محدود، شرکت‌ها دانشجویان دانشگاه‌ها را ماه‌ها قبل از فارغ‌التحصیلی جذب می‌کنند. بر اساس گزارشی از مؤسسه تحقیقاتی Shushokumedai Kenkyusho، بیش از 40 درصد از فارغ‌التحصیلان مارس 2025، یک سال قبل از اتمام تحصیل، حداقل یک پیشنهاد شغلی دریافت کرده‌اند که این بالاترین درصد از سال 2017 است.
با این حال، شرکت‌ها نه‌تنها برای جذب، بلکه برای حفظ کارکنان نیز با چالش‌هایی مواجه‌اند. در حالی که به‌طور سنتی، کارمندان ژاپنی تمام دوران کاری خود را در یک شرکت سپری می‌کردند، داده‌های وزارت بهداشت، کار و رفاه نشان می‌دهد که تقریباً 35 درصد از فارغ‌التحصیلان سال 2021 طی سه سال اول کار، شرکت اول خود را ترک کرده‌اند.
مزایا و امکانات خوابگاه‌های شرکتی
شرکت‌های ژاپنی برای جذب نیروی کار جوان، دوباره به ارائه خوابگاه‌های شرکتی روی آورده‌اند. به‌عنوان مثال، شرکت Itotu در سال 2018 یک خوابگاه جدید در شهر یوکوهاما افتتاح کرد که تمامی کارمندان جوان مرد آن زیر یک سقف زندگی کنند. این خوابگاه، که تنها 30 دقیقه با قطار از دفتر مرکزی شرکت در توکیو فاصله دارد، صبحانه و شام روزهای کاری ارائه می‌دهد و دارای کافه، بار و سونا است.
شرکت نیپون لایف نیز دو خوابگاه دیگر دارد که در دهه 1990 ساخته شده‌اند، اما امکانات قدیمی مانند حمام‌های مشترک دیگر برای کارمندان جوان جذاب نیستند. در خوابگاه جدید، اتاق‌ها دارای توالت و دوش با طراحی مدرن و مینیمالیستی هستند. یاماموتو می‌گوید: «فضا خیلی مدرن است. من عاشق این هستم که اینجا فضای شخصی خودم را دارم.»
کمک به بازپرداخت وام‌های دانشجویی
علاوه بر ارائه خوابگاه، تعداد فزاینده‌ای از شرکت‌ها با کمک به بازپرداخت وام‌های دانشجویی، نیروی کار جدید جذب می‌کنند. طبق داده‌های سازمان خدمات دانشجویی ژاپن، تعداد شرکت‌هایی که چنین کمکی ارائه می‌دهند، در سال گذشته 2 برابر شده و در نوامبر 2024 به 2,600 شرکت رسیده است.
به‌عنوان مثال، شرکت Tokyo Energy and Systems به کارکنان خود تا 20 هزار ین در ماه برای بازپرداخت وام‌های دانشجویی کمک می‌کند. این شرکت در بهار امسال 63 نفر استخدام کرد که برای اولین بار طی سال‌های اخیر از هدف استخدامی خود فراتر رفت. هیدئو نیشیرو، که در سال 2024 با مدرک مدیریت بازرگانی فارغ‌التحصیل شد، می‌گوید: «این کمک واقعاً عامل اصلی تصمیم من برای پیوستن به این شرکت بود.»
افزایش دستمزدها
پس از دهه‌ها کاهش تورم که باعث رکود دستمزدها در ژاپن شده بود، اکنون با افزایش تورم و محدودیت بازار کار، دستمزدها شروع به افزایش کرده‌اند. در سال 2023، میانگین دستمزد سالانه در ژاپن 46,792 دلار بود، در حالی که این رقم در ایالات متحده 80,115 دلار و در بریتانیا 57,617 دلار بود.
شرکت نیپون لایف قصد دارد دستمزدها را در سال مالی آینده حدود 6 درصد افزایش دهد، شرکت Tokyo Energy نیز در حال بررسی افزایش پایه حقوق در مذاکرات بهاری است. تاکاشی ایمای، مدیر منابع انسانی Tokyo Energy، می‌گوید: «جذب نیروی جوان بزرگ‌ترین چالش شرکت است. شرکت‌های بیشتری مجبور خواهند شد به دلیل عدم توانایی در افزایش دستمزدها و جذب نیروی کافی تعطیل شوند.» ایمای همچنین می‌افزاید: «این رقابت (برای افزایش دستمزدها) شبیه یک بازی خطرناک شده است.»
منبع: تجارت نیوز