سرقت اولی یعنی مرتکب بزه شدن از سر ناچاری/ بازیابی ریشه‌های وقوع بزه اولین گام برای کاهش آمار است
یک جامعه‌شناس معتقد است: وقتی مشکلات اقتصادی در جامعه باعث می‌شود اکثریت مردم در تامین معیشت خود دچار مشکل شوند افزایش بزه‌هایی مانند سرقت کاملاً قابل انتظار است.
شاید در مصاحبه‌های رسمی بارها و بارها بر کاهش نرخ سرقت از سوی مسئولان تاکید شود اما عموما وقتی پای آمارهای میدانی به میان می‌آید مساله شکل دیگری به خود می‌گیرد. اگر به یاد داشته باشیم، در سال 1400 رئیس پلیس آگاهی تهران در مصاحبه‌ای اعلام کرد 50 درصد سارقان، بار اولی هستند. همین آمار زنگ خطری بود که برای امنیت شهروندان به صدا درآمد.
البته حالا بسیاری از اخبار حکایت از کاهش سرقت در کلانشهرها دارند. سوالی که مطرح می‌شود این است که نه شرایط اقتصادی کشور بهبود خاصی پیدا کرده و نه معیشت مردم به مدد راهکارهایی رونق گرفته پس چطور ممکن است آمار سرقت به شکل چشمگیری کاهش پیدا کرده باشد.
در ضمن طی روزهای گذشته رئیس پلیس پیشگیری فراجا در اظهار نظری اعلام کرد تعداد پلیس‌های ایران نصف استاندارد جهانی است. از سوی دیگر هم بسیاری از کارشناسان حوزه‌های اجتماعی و جامعه‌شناسی و حتی کارشناسان حقوقی بر این باورند که مجازات‌های در نظر گرفته شده برای این بزه‌ها نتوانسته نقش بازدارندگی پررنگی داشته باشند. چه احکام اعدامی که به طور مثال برای سارقان اتوبان صدر صادر شد و چه احکامی مانند قطع دست و انگشت افرادی که مباردت به دزدی می کنند.
سرقت اولی یعنی بزه از سر ناچاری
امان‌الله قرایی، جامعه‌شناس و استاد دانشگاه، درباره دلایل افزایش سرقت در جامعه و آمارهای متناقض آن به تجارت‌نیوز می‌گوید: «وقتی مشکلات اقتصادی در جامعه باعث می‌شود اکثریت مردم در تامین معیشت خود دچار مشکل شوند افزایش چنین بزه‌هایی کاملاً قابل انتظار است. از طرف دیگر مجازات‌هایی که تاکنون برای بازدارندگی این جرائم در نظر گرفته شده است موفق نبوده و به همین دلیل ما با پدیده‌ای به نام سرقت‌اولی‌ها نیز مواجه هستیم.»
او می‌افزاید: «وقتی از پدیده‌ای به نام سرقت‌اولی حرف می‌زنیم یعنی بزه از سر ناچاری. این حرف توجیه رفتار اشتباه افراد نیست اما مساله اینجاست که حاکمیت برای رفاه شهروندان و برخورداری اکثر افراد جامعه از حداقل‌های رفاهی و معیشتی چه کاری انجام داده است؟»
ما با افزایش فساد و فحشا، اعتیاد، طلاق و دیگر بزه‌های اجتماعی در جامعه مواجه شده‌ایم/ دلیل اصلی همه آسیب‌های اجتماعی فقر فراگیر در جامعه است
این استاد دانشگاه ادامه می‌دهد: «زمانی که به سبب تورم و مشکلات اقتصادی طبقه متوسط در جامعه ما از بین رفت خیلی از کارشناسان حوزه‌های اجتماعی بروز چنین پدیده‌هایی را پیش‌بینی کرده بودند. مساله فقط سرقت نیست ما با افزایش فساد و فحشا، اعتیاد، طلاق و دیگر بزه‌های اجتماعی در جامعه مواجه شده‌ایم و دلیل اصلی همه اینها فقر فراگیر در جامعه است.»
با فقر گسترده در جامعه هر برنامه‌ریزی برای کاهش آمار بزه‌های اجتماعی به موفقیت نخواهد رسید/ ایجاد برابر اجتماعی برای کاهش بزه
قرایی یک بار دیگر با تاکید بر این موضوع که فقر می‌تواند دریچه ورود به دنیای تیره و تار بزه‌ها باشد می‌گوید: «تا زمانی که فقر به صورت گسترده در جامعه وجود داشته و متاسفانه شرایط نشان از افزایش روز افزون آن دارد، هر برنامه‌ریزی برای کاهش آمار بزه‌های اجتماعی به موفقیت نخواهد رسید. مسئولان باید به این مساله توجه کنند که ایجاد برابری اجتماعی گامی مهم در کاهش جرایم و آسیب‌های اجتماعی خواهد بود.»
منبع: تجارت نیوز