جشنواره چندرسانه‌ ای میراث فرهنگی فارس، اثرگذاری مشروط دارد

استانداری و اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی فارس، میزبان سومین دوره جشنواره چندرسانه‌ای میراث فرهنگی هستند که 15 تا 18 آبان در شیراز برگزار می‌شود. دوره‌های پیشین این رویداد نیز در در دو سال گذشته و به میزبانی یزد و قزوین برگزار شده بودند. 

جشنواره امسال قرار است در حوزه‌های مختلفی چون هنرهای نمایشی و سینما، موسیقی و عکس و همچنین چندین بخش‌ از جمله داخلی، بین‌المللی، دانش‌آموزی و دیجیتال برگزار شود.

انتقادها به هزینه‌های میلیاردی جشنواره میراث فرهنگی

در روزهای اخیر، حواشی و بحث‌هایی در مورد بودجه این رویداد در رسانه‌ها شکل گرفته است. سایت صدای میراث شب گذشته، هزینه‌های اختصاص یافته به جشنواره میراث فرهنگی را بر اساس شنیده‌های خود بین 50 تا 130 میلیارد تومان اعلام کرد که تامین آن بر عهده وزارت میراث فرهنگی، شرکت‌های تابعه آن، اداره کل میراث فرهنگی استان فارس و استانداری این استان بوده است.

این رسانه صرف چنین هزینه‌هایی را برای برگزاری یک جشنواره، حیف و میل بودجه‌ای دانسته است که باید صرف مرمت و حفاظت آثار تاریخی شود.

کمک 2 میلیارد تومانی شهرداری شیراز به جشنواره

خبرگزاری تسنیم نیز امروز، در گزارشی به نقل از ابراهیم کمالی، عضو شورای شهر شیراز، انتقاداتی را در مورد هزینه‌های برگزاری جشنواره میراث فرهنگی منتشر کرده است. بر اساس این گزارش، چندی پیش اداره کل میراث فرهنگی فارس در نامه‌ای خطاب به شهرداری شیراز، درخواستی را برای دریافت کمک هشت میلیارد تومانی از این نهاد مطرح کرد. شهرداری موضوع را به شورا برد و در نهایت با مخالفت تعدادی از اعضا، مبلغ به دو میلیارد تومان کاهش یافت. 

در عین حال، ابراهیم کمالی، عضو شورای شهر شیراز همین مبلغ را نیز زیاد دانسته و گفته است، چنین بودجه‌ای باید به بناهای تاریخی و فرهنگی شیراز و فارس چون حافظیه، سعدیه و تخت جمشید اختصاص یابد.

تکذیب بودجه نجومی جشنواره از سوی میراث فرهنگی فارس

در این میان، اداره کل میراث فرهنگی فارس و دست‌اندرکاران برگزاری این رویداد، تا کنون رقم مشخصی را برای بودجه جشنواره اعلام نکرده و در عین حال ارقام 50 تا 130 میلیارد تومانی را تکذیب کرده‌اند.

 علیرضا تابش، دبیر جشنواره چند رسانه‌ای میراث فرهنگی، امروز با ارسال توضیحی برای یک کانال تلگرامی با عنوان باشگاه روزنامه‌نگاران ایران، ارقام 50 تا 130 میلیارد تومانی را غیر واقعی دانست.

محمد ثابت اقلیدی، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی فارس نیز چندی پیش گفته بود که بودجه این جشنواره از محل اعتبارات ملی و جذب اسپانسر تامین شده است. بنا بر ادعای او، در تخصیص بودجه، اعتبارات مربوط به مرمت، نگهداری و معرفی میراث فرهنگی، ردیف جداگانه‌ای دارند و ریالی از این بودجه، صرف برگزاری جشنواره چندرسانه‌ای نمی‌شود.

آیا برگزاری جشنواره اولویت میراث فرهنگی فارس است؟

اما آیا برگزاری چنین رویدادی در شرایطی که اخبار ناگواری از آثار تاریخی و باستانی فارس به گوش می‌رسد، در اولویت میراث فرهنگی فارس قرار دارد؟ 

سیاوش آریا، کنشگر میراث فرهنگی به تجارت‌نیوز می‌گوید اصل برگزاری چنین رویدادی، اقدامی مثبت و بااهمیت است؛ مشروط بر اینکه به نتایج عملی منتج شود و بودجه معقولی برای آن صرف شده باشد.

او توضیح می‌دهد: «برگزاری جشنواره‌ای چند بخشی با حضور خبرنگاران و هنرمندان در شاخه‌های مختلف، باعث درگیری اهالی فرهنگ و مردم با موضوع میراث و آثار تاریخی و باستانی می‌شود.»

این کنشگر میراث فرهنگی می‌افزاید: «بدون هیچ تعارفی، در ایران، حتی در میان گروهی از افراد تحصیل‌کرده، شناخت کمی نسبت به اهمیت و ارزش این آثار وجود دارد. در نتیجه، آشنایی اهالی هنر و فرهنگ با این موضوع و انتقال آن به مردم از طریق رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی، می‌تواند بسیار مفید باشد.»

شرط مهم برای اثرگذاری جشنواره

آریا در عین حال می‌گوید: «برگزاری جشنواره چندرسانه‌ای میراث فرهنگی می‌تواند نتایج مفیدی داشته باشد اما شرط تاثیرگذاری چنین رویدادهایی این است که نتایج آنها از روی کاغذ و صرف قالب جشنواره خارج شده و به آثار و نتایج عملی منتج شود. در غیر این صورت، بهتر است با توجه به کمبود بودجه، هزینه آن به حفظ و مرمت میراث فرهنگی اختصاص یابد.»

او می‌افزاید: «متاسفانه رویدادهای زیادی در حوزه میراث فرهنگی و باستان‌شناسی در کشور برگزار می‌شوند که همگی تکرار مکررات هستند و خروجی عملی و ملموسی ندارند. اگر این جشنواره‌ نیز چنین سرنوشتی پیدا کند، شاید فایده چندانی نداشته باشد»

مردم باید حفط میراث فرهنگی را مسئولیت اجتماعی بدانند

این کنشگر میراث فرهنگی در عین حال تاکید می‌کند: «نباید در مورد نتایج این رویداد پیش‌داوری کرد. اصل برگزاری آن مهم است؛ به ویژه که چندرسانه‌ای است و ابعاد و شاخه‌های مختلفی دارد؛ اما شرط مهم همان است که نتایج عملی داشته باشد و به درگیری مردم با مقوله میراث فرهنگی منجر شود.»

آریا ادامه می‌دهد: «مردم باید بدانند که حفاظت از این آثار، مسئولیت اجتماعی آنها است. همانگونه که نیاکان ما هزاران سال از میراث فرهنگی، حتی با وجود جنگ‌های متعدد و بلایای طبیعی، محافظت کرده‌اند، ما نیز در این زمینه مسئولیم.»

او می‌گوید: «متاسفانه امروز فرزندان همان افراد که نسل اندر نسل محافظ میراث فرهنگی بودند، در پی یافتن گنج یا یادگاری‌نویسی روی آثار هستند. حتی برخی مسئولان و کارشناسان سازمان میراث نیز شناخت دقیقی از اهمیت این آثار ندارند. برگزاری چنین رویدادی می‌تواند شرایط را تغییر کند.»

بودجه رویداد باید معقول باشد

این کنشگر میراث فرهنگی در عین حال با اشاره به حرف و حدیث‌هایی که در مورد بودجه نجومی این رویداد وجود دارد، می‌گوید: «من نمی‌توانم صحت آنها را تایید کنم اما اگر درست باشند، قابل پذیرش نیست و چنین رویدادهایی باید با بودجه‌های معقول برگزار شوند.»

او البته، در پاسخ به انتقادی که از اختصاص کمک دو میلیارد تومانی شهرداری به جشنواره مطرح شد، معتقد است؛ چنین رقمی در برابر ریخت و پاش‌هایی که از سوی این نهاد و شورای شهر انجام می‌شود، قابل توجه نیست.

میراث فرهنگی فارس نمره قبولی نمی‌گیرد

آریا در عین حال در مورد عملکرد اداره‌کل میراث فرهنگی فارس در حوزه‌های مسئولیت خود می‌گوید: «با وجود برخی اقدامات اجرایی مثبت در دوره اخیر مدیریت میراث فرهنگی فارس، اشتباهات زیادی نیز انجام شده است. در دوره‌های پیشین نیز، مدیران انتخابی یا دانش لازم را برای حفاظت از آثار تاریخی و باستانی استان، داشته‌اند اما از توان مدیریتی و اجرایی لازم برخوردار نبوده‌اند یا برعکس. در نتیجه برایند کلی کار آنها مثبت نبوده است.»

این کنشگر میراث فرهنگی می‌افزاید: «متاسفانه انتصاب‌ها از راس وزارتخانه تا بسیاری از ادارات کل استانی، با معیارهای سیاسی انجام می‌شوند و بسیاری از افراد با حوزه میراث فرهنگی آشنایی ندارند. چنین مدیرانی، فعل و ترک فعل‌های بسیاری را در سال‌های گذشته انجام داده‌اند که به میراث فرهنگی کشور آسیب زده‌ است.»

میراث فرهنگی، تنها مقصر وضع موجود نیست

آریا در عین حال تاکید می‌کند: «حوزه میراث فرهنگی تنها مقصر وضع موجود نیست. این بخش، بودجه کافی را برای عمل به مسئولیت‌های خود دریافت نمی‌کند. ضمن اینکه حفاظت از آثار تاریخی و باستانی، موضوعی بین سازمانی است و نهادها و ادارات مختلفی باید با میراث فرهنگی همکاری داشته باشند که متاسفانه ضعف‌های زیادی در این زمینه وجود دارد.»

او می‌افزاید: «بودجه میراث فرهنگی، کفاف حفاظت و مرمت همه آثار موجود را نمی‌دهد. برای مثال، استان فارس بیش از سه هزار اثر ثبت شده و 10 هزار اثر شناخته شده غیر ثبتی دارد اما نیرو و بودجه کافی حتی برای ثبت ملی این آثار موجود نیست. از سوی دیگر، سازمان نمی‌تواند برای تک تک آثار ثبتی استان، نگهبان استخدام کند؛ چرا که بودجه لازم را برای پرداخت حقوق آنها در اختیار ندارد.»

آریا تاکید می‌کند: «حفاظت از میراث فرهنگی باید به موضوعی مردمی تبدیل شود و برای تحقق این موضوع نیز لازم است که آشنایی با اهمیت چنین آثاری در کتاب‌های درسی گنجانده شود. اکنون سازمان میراث فرهنگی، در عمل به وظایف خود تنها مانده است اما همه مردم و سازمان‌ها باید در حفظ میراث ملی کشور مشارکت داشته باشند.»

او می‌گوید: «این در حالی است که حتی مجوزها و استعلام‌های قانونی نیز برای انواع فعالیت‌ها در حریم میراث فرهنگی یا تخریب آنها از سازمان گرفته نمی‌شود. حل این چالش‌ها فقط از عهده بخش میراث فرهنگی بر نمی‌آید؛ اما عملکرد خود این سازمان نیز ضعیف بوده و بر مشکلات افزوده است.»

به گزارش تجارت‌نیوز، به نظر می‌رسد در شرایط موجود، برگزاری رویدادی که بتواند در افزایش آگاهی مردم نسبت به اهمیت میراث فرهنگی کشور موثر باشد، خالی از فایده نیست؛ مشروط بر اینکه پوششی برای عملکرد ضعیف مسئولان مربوطه یا جاگزین اقدامات مهم نباشد و در مورد بودجه و هزینه‌های آن نیز شفاف‌‌سازی لازم صورت بگیرد.

منبع: تجارت نیوز