تقابلی که بین دولت و خودروسازان در چین و اروپا ایجاد شد

در کمتر از 20 سال، چین از یک بازار کوچک و محدود به بازاری تبدیل شده که حضور در آن برای هر خودروسازی که به دنبال تبدیل شدن به برندی جهانی است، ضروری خواهد بود. رشد سریع بازار چین باعث شده است خودروسازان اروپایی، آمریکایی و آسیایی این کشور را در اولویت خود قرار دهند ولی چرا چین برای بسیاری از این برندهای باسابقه مشکل‌ساز شده است؟

بازاری که اهمیت پیدا کرد

سال گذشته، فروش خودروهای سبک در چین معادل 28درصد از کل فروش جهانی خودرو بوده است؛ بنابراین، چین یک منبع درآمد بزرگ برای اکثر خودروسازان جهان محسوب می‌شود. به‌عنوان‌مثال، بیش‌از یک‌سوم کل فروش گروه فولکس‌واگن در چین صورت می‌گیرد. همچنین چین 36درصد از کل فروش ب‌ام‌و، 33 درصد فروش مرسدس، 34 درصد فروش تسلا، 30درصد فروش هوندا، 17درصد از فروش تویوتا و 21درصد از فروش نیسان را به خود اختصاص داده است.

چین همچنین مرکز اصلی تولید و صادرات بسیاری از خودروسازان جهان محسوب می‌شود. به‌عنوان‌مثال، تسلا برخی مدل‌های خود را از کارخانه شانگهای به بازارهای جهان صادر می‌کند و ب‌ام‌و از کارخانه چین برای تولید iX3 و مینی کوپر الکتریکی برای صادرات استفاده می‌کند.

پولستار، داچیا، هوندا، اسمارت، سیتروئن، لوتوس، لینکلن و کوپرا هم خودروهای خود را در چین تولید و به اروپا و آمریکا صادر می‌کنند. در همین حال، چین به راه نجاتی برای بسیاری از برندهای خودروسازی تبدیل شده است زیرا در زمانی که بازارهای اروپا و آمریکا رشدی ندارند، چین به تنها منبع اصلی رشد خودروسازان جهانی تبدیل شده است.

بین سال‌های 2013 تا 2023 میزان فروش خودرو در اروپا تنها 4درصد افزایش پیدا کرده و فروش بازار آمریکای‌شمالی هم با 17.3 میلیون دستگاه، بدون تغییر مانده درحالی‌که فروش خودرو در چین طی همین مدت 25 درصد افزایش یافته است.

تغییر شرایط

با وجود رشد قابل‌توجه فروش خودرو در چین، وضعیت برای خودروسازان خارجی در این کشور رو به وخامت است. پس از بیماری کرونا، ذائقه و تقاضای خریداران چینی تغییر کرد و شرایط برای برندهای غیرچینی را سخت کرد. در سال 2020، خودروسازان چینی 36درصد از بازار خودرو این کشور را در اختیار داشتند که این سهم در سال 2021 با افزایشی قابل‌توجه به 43 درصد رسید.

این افزایش در سال 2022 هم به دلیل پیشرفت خودروسازان چینی با سرعت بیشتری ادامه یافت و خودروسازان بزرگ چینی مثل چانگان، جیلی، چری و بی‌وای‌دی به دلیل جنگ قیمتی که تسلا به راه انداخت، برنامه‌های تولید خود را تسریع کردند. این‌گونه بود که خودروهای چینی جدیدی با قیمت‌های پایین‌تر وارد نمایندگی‌های فروش شدند. علاوه بر این، رقابت شدیدتر، بسیاری از خودروسازان چینی را مجبور به بهبود مشخصات خودروهای خود در زمینه‌هایی مثل باطری و نرم‌افزار کرد. همه این اتفاقات در کمتر از سه سال رخ داد و خودروسازان خارجی را غافلگیر کرد.

درنتیجه، حرکت خریداران از خودروهای غیرچینی به چینی سرعت گرفت. تا سال 2022، خودروسازان چینی 46 درصد از کل بازار داخلی این کشور را به خود اختصاص دادند و یک سال بعد بی‌وای‌دی فولکس‌واگن را به‌عنوان پرفروش‌ترین خودروساز بازار چین به زیر کشید.

در همین سال، سهم چینی‌ها از بازار کشورشان به 50درصد رسید. افزایش سهم خودروسازان چینی امسال نیز با سرعت چشمگیرتری افزایش پیدا کرده و در آگوست 2024 به رکورد جدید 62درصد رسیده است. این تغییر در سلیقه خریداران چینی، خودروسازان خارجی را به‌شدت ترسانده است به‌خصوص با توجه به اینکه خودروسازان چینی توانایی ساخت خودروهای رقابتی را پیدا کرده‌اند که با ویژگی‌هایی مثل نرم‌افزارهایی که به زبان چینی صحبت می‌کنند، برای خریداران چینی جذاب‌تر هستند.

نفوذ به اروپا

آخرین آمارهای فروش خودرو در اروپا، حقایق بسیار جالبی را نشان می‌دهد. علاوه بر کاهش فروش کلی در آگوست 2024 که بیشتر ناشی‌از افت شدید تقاضا برای خودروهای برقی است، خبر شگفت‌انگیز اینکه مجموع فروش تمام خودروهای چینی در اروپا در ماه آگوست از فروش تسلا بیشتر بوده است.

طبق آمارها، مجموع فروش خودروهای الکتریکی چینی از شرکت‌های جیلی (شامل ولوو، پولستار و لوتوس)، سایک، بی‌وای‌دی و دیگر برندهای چینی حاضر در بازار اروپا، حدود 19,400 دستگاه بوده درحالی‌که تسلا در این ماه 19,100 دستگاه خودرو در قاره سبز فروخته است. این یعنی پس از گروه فولکس‌واگن، خودروسازان چینی حداقل در ماه آگوست، دومین سازندگان پرفروش خودروهای الکتریکی در اروپا بوده‌اند.

در کل آمار فروش از ابتدای سال تا پایان آگوست هم چینی‌ها با فروش مجموعا 197,817 دستگاه خودرو در اروپا، تنها 102 دستگاه با تسلا فاصله دارند که فروش 197,919 دستگاهی داشته است. البته این مقایسه منصفانه نیست زیرا درحالی‌که تسلا یک شرکت واحد است، فروش خودروهای چینی شامل چند شرکت مختلف است.

علاوه‌بر این، فروش برندهای غیرچینی که مالکیت چینی دارند مثل ولوو هم در این آمار محاسبه شده است. به‌عنوان‌مثال، جیلی که پرفروش‌ترین خودروساز چینی است، در اروپا حدود 12هزار دستگاه خودرو به فروش رسانده که از این تعداد، 11,800دستگاه متعلق به برندهای ولوو، پولستار و لوتوس بوده است. بااین‌حال، این آمارها نشان می‌دهد که خودروسازان بزرگ چینی به‌سرعت در حال ایجاد جایگاهی برای خود در بازار اروپا هستند و در بخش خودروهای الکتریکی، فروش برندهای چینی حتی از اکثر خودروسازان ژاپنی و کره‌ای هم بیشتر است.

«جیلی» و «بی‌وای‌دی» در حال تسخیر اروپا

هرچند این روزها تقاضا برای خودروهای الکتریکی روزبه‌روز در حال کاهش است ولی هنوز هم برخی خودروسازان افزایش فروش را تجربه می‌کنند. گروه ب‌ام‌و که در جولای پرفروش‌ترین خودروساز بازار اروپا در بخش خودروهای الکتریکی بود، هرچند در آگوست به رتبه سوم نزول کرده ولی در آمار فروش تنها 5درصد کاهش داشته و سهم بازار آن نیز از 8.4درصد در آگوست 2023 به 12.4درصد در آگوست امسال افزایش یافته است.

دلیل این عملکرد مناسب، عرضه مدل‌های الکتریکی جدیدی شامل ب‌ام‌و i5 و مینی کوپر و کانتریمن EV بوده است. ب‌ام‌و علیرغم تمام جنجال‌هایی که به خاطر طراحی‌های بحث‌برانگیز خود به راه انداخته، در آگوست امسال 9,076 دستگاه خودرو الکتریکی بیشتری نسبت‌به مرسدس‌بنزی فروخته که کاهش فروش 31 درصدی را در این بخش تجربه کرده است.

ب‌ام‌و حتی از استلانتیس که دومین گروه خودروسازی بزرگ در اروپا محسوب می‌شود هم بالاتر قرار گرفته است. یکی دیگر از برندگان آمار فروش خودروهای الکتریکی بازار اروپا در ماه آگوست، جیلی است. دلیل بزرگ این موفقیت، فروش خوب ولوو EX30 است.

این خودرو طی ماه گذشته حدود 6,700 دستگاه در اروپا فروخته که مجموع فروش آن را از ابتدای سال به 5هزار دستگاه می‌رساند. این کراس‌اوور کوچک دومین خودرو الکتریکی پرفروش بازار اروپا در ماه آگوست بوده است دیگر دلایل رشد فروش خودروهای الکتریکی گروه جیلی هم لوتوس الترا، پولستار 4 و پولستار3 بوده‌اند.