تحقق مالیات‌ها به ۱۰۰ درصد نزدیک شد
اکوایران: آمارهای سازمان امور مالیاتی کشور نشان می‌دهد نرخ تحقق مالیات‌ها در نیمه نخست امسال از مرز ۹۲ درصد گذشت.
به گزارش اکوایران، مالیات یکی از مهمترین ارکان تشکیل‌دهنده درآمد دولت‌ها در هر اقتصادی است. این جمله برای اقتصاد ایران نیز صدق می‌کند. لذا میزان تحقق درآمد مالیاتی پیش‌بینی شده در قانون بودجه در هر سال از اهمیت بالایی برخوردار است؛ چراکه میزان این تحقق دو نکته مهم را برای ما روشن خواهد کرد.
نکته اول دقت پیش‌بینی دولت در ابتدای هر سال است. برای مثال اگر دولت بیش از حد توانش در قانون بودجه ارزیابی داشته باشد نرخ تحقق مالیات طی سال کاهش پیدا خواهد کرد. نکته دومی که می‌توان از میزان تحقق مالیات‌ها دریافت کرد، توان مالیات‌ستانی دولت است. به عبارتی ممکن است دولت در قانون بودجه آن سال نسبت به سال گذشته‌اش ارزیابی درستی از درآمدهای مالیاتی داشته باشد، اما به دلایل مختلف نتواند به اندازه کافی مالیات‌ستانی انجام دهد.
لذا بررسی نرخ تحقق مالیاتی از اهمیت بالایی برخوردار است. نرخ تحقق مالیاتی در هر ماه از سال از تقسیم «میزان مالیات ستانده شده در آن ماه» نسبت به «پیش‌بینی دولت از مالیاتی که قرار است در آن ماه اخذ شود» به دست می‌آید.
در ایران، آمار مالیات‌های دریافتی در هر ماه توسط سازمان امور مالیاتی کشور منتشر می‌شود. که نرخ تحقق مالیاتی را از تقسیم این رقم بر رقم پیش‌بینی شده هر ماه در قانون بودجه می‌توان بدست آورد.
آخرین آمارهای بدست آمده از این سازمان نشان می‌دهد نرخ تحقق کل مالیات‌های مستقیم و کالا و خدمات در شش ماهه ابتدایی سال 1403 معادل 92.9 درصد بوده است.
آشنایی با ساختار مالیاتی در کشور
کل مالیات‌های کشور به دو دسته اصلی «مالیات‌های مستقیم» و «مالیات‌های غیرمستقیم» تقسیم می‌شود. مالیات‌های مستقیم نیز خود به سه دسته تقسیم می‌شود؛ «مالیات اشخاص حقوقی»، «مالیات بر درآمدها» و «مالیات بر ثروت». سوی دیگر مالیات‌های غیرمستقیم قرار دارد که مهمترین جزء آن «مالیات ارزش افزوده» است.
در ادامه به ارزیابی دقیق عملکرد مالیاتی انواع مالیات‌ها خواهیم پرداخت و آن‌ها را با جزئیات بیشتری بررسی خواهیم کرد.
تحقق بیش از 100 درصدی مالیات‌های مستقیم
بررسی داده‌های سازمان امور مالیاتی کشور از در شش ماهه ابتدایی سال جاری نشان می‌دهد نرخ تحقق کل مالیات‌های مستقیم و غیرمستقیم (کالا و خدمات) به 92.9 درصد رسیده است. به عبارتی برآورد دولت از درآمد مالیاتی در نیمه نخست امسال معادل 552 هزار میلیارد تومان (همت) بوده که 92.9 درصد آن یعنی بیش از 512 همت محقق شده است.
بررسی جزئی‌تر این آمار حاکی از آن است که نرخ تحقق مالیات‌های غیر مستقیم در این مدت معادل 65.1 درصد بوده است. این آمار نشان می‌دهد از برآورد حدود 234 هزار میلیارد تومانی دولت در قانون بودجه تا پایان شهریور امسال، حدود 152 همت مالیات وصول شده است.
در سمت دیگر مالیات‌های مستقیم قرار گرفته است. آمارهای سازمان امور مالیاتی کشور گویای آن است که نرخ تحقق مالیات‌های مستقیم تا پایان شهریور ماه 113.3 درصد بوده است. به عبارت دیگر، می‌توان گفت دولت توانسته حدود 360 همت از 318 همت برآوردی خود در قانون بودجه را از پایه مالیاتی محقق سازد. به عبارتی دولت در این مدت 42 همت بیشتر از میزان برآوردی مالیات ستانی داشته است.
اگر در انواع مالیات‌های مستقیم خرد شویم، می‌توان مشاهده کرد که بیشترین نرخ تحقق مالیاتی مربوط به مالیات بر اشخاص حقوقی بوده است. آمارها حاکی از آن است که نرخ تحقق این پایه مالیاتی در شش ماهه نخست امسال حدود 122.6 درصد است. رتبه‌های بعدی مالیات بر درآمدها و مالیات بر ثروت قرار گرفته که به ترتیب به میزان 105.1 درصد و 58.7 درصد تحقق یافته‌اند.
به این شکل می‌توان گفت دو گروه از مالیات‌های مستقیم در نیمه نخست امسال تجربه تحقق بیشتر از 100 درصد را داشته‌اند و در حقیقت بیش از میزان برآورد شده دولت را محقق کرده‌اند.
منبع: اکو ایران