تاوان غفلت در معدن

علی مقدس‌زاده، رئیس کانون شورای اسلامی کار خراسان جنوبی می‌گوید: «یک سنسور گاز متان نداریم. اگر یک سنسور گاز متان مانند معدن مرکزی داشتیم این اتفاق نمی‌افتاد.» او همچنین تاکید می‌کند: «حقوق کارگران 6 ماه دیگر در حال بسته شدن است، خواهش می‌کنیم حقوق بر مبنای اصل 41 باشد و براساس تورم. کارگران این معدن 12 میلیون تومان دریافت می‌کردند.» بررسی‌ و نشست‌های وزیران و مسوولان دولت و نمایندگان خانه ملت برای اتخاذ تصمیمات در زمینه حادثه معدن همچنان در جریان است. در همین زمینه سرلشکر حسین سلامی، فرمانده کل سپاه در پیامی آمادگی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را برای هرگونه کمک در احیای محل کار کارگران حادثه معدن در طبس را اعلام کرده است.

اختصاص 20 میلیارد تومان برای آسفالت راه

طبس هنوز هم لحظه‌ای آرام و قرار ندارد. پیام تسلیت مدیران و مسوولان برای التیام آنها اما همچنان ادامه دارد. محمدجواد ظریف در حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی ایکس نوشته است: «کلمات در عزا و تسلیت از دست رفتن ده‌ها جان عزیز در معدن طبس قاصرند. در غم خانواده‌های کارگران عزیزِ درگذشته شریکم و به ایشان و هم‌وطنان این مصیبت دردناک‌ را تسلیت می‌گویم.»

معاون راهبردی رئیس‌جمهوری تاکید می‌کند: «بررسی کارشناسانه علل فاجعه معدن طبس منجر به بازنگری موثر در ضوابط و فناوری ایمنی معادن و پیشگیری از تکرار مصائب مشابه شود.» از سوی دیگر، مدیرکل فرودگاه‌های خراسان جنوبی از برقراری 18 پرواز امداد به معدنچیان حادثه‌دیده در فرودگاه طبس خبر می‌دهد. عظیم طهماسبی می‌گوید که برای بررسی علت وقوع این حادثه تاکنون اسکندر مومنی وزیر کشور، سید محمد اتابک وزیر صنعت، معدن و تجارت، احمد میدری وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی و علی نیکزاد نایب رئیس مجلس شورای اسلامی از طریق فرودگاه طبس به این شهرستان سفر کرده‌اند.

بررسی‌ها نشان می‌دهند؛ این مسوولان جلسه‌ای مشترک، برای پرداخت حقوق و دستمزد جان‌باختگان و نحوه حمایت‌های بیمه‌ای از خانواده‌های آنها گذاشته‌اند. اگرچه وزیر صمت هرگونه اظهارنظر در درباره علل این حادثه را پس از اعلام نظر کارشناسی و بررسی موکول کرد، اما او از اختصاص بودجه‌ای 20 میلیارد تومانی برای آسفالت و به‌سازی 30 کیلومتر از جاده متصل به معدن «معدنجو» خبر می‌دهد. از سوی دیگر نمایندگان مجلس عنوان می‌کنند که با پذیرش تعهداتی، گزارشی از اقدامات انجام شده و نتایج حاصله برای ارائه به قوه مقننه، تهیه خواهند کرد. در همین زمینه وزیر صنعت، معدن و تجارت تاکید می‌کند: «ظرفیت تولید این معدن حدود 500 هزار تن تعریف شده، اما طی سال گذشته حدود 160 هزار تن تولید بوده است.»

دستور برای جلوگیری از تکرار حادثه طبس

حادثه طبس بار دیگر موضوع ناایمنی معادن ایران را به سرخط خبرها آورد. محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس می‌گوید: «باید از حوادثی مانند معدن طبس جلوگیری و با مدیران بی‌عرضه شدیدا برخورد شود.» او به مردم و خانواده‌های داغدار طبس به خاطر واقعه تلخ معدن تسلیت گفت و برای همه آن عزیزان از دست رفته آمرزش و مغفرت خواست. در همین حال، رئیس قوه‌قضائیه در ارتباط با نحوه رسیدگی به حادثه ناگوار معدن زغال‌سنگ طبس دستور ویژه می‌دهد: «در همان نخستین دقایق پس از وقوع حادثه، مسوولان و دستگاه‌های ذی‌ربط برای تسریع در روند امدادرسانی و یافتن مفقودان، ورود جدی داشته‌اند؛ این امر مطلوب است، اما کافی نیست؛ مسوولان و دستگاه‌های ذی‌ربط باید آسیب‌شناسی دقیقی به عمل آورند که دیگر شاهد تکرار این قبیل حوادث ناگوار نباشیم.»

نیم ساعت حیاتی

در این میان رئیس کمیسیون صنایع و معادن مجلس داده‌های حائز اهمیتی به دست آورده است که پیش از این هم بارها فعالان کارگری درباره موارد مشابه هشدار داده بودند. بر اساس گفته‌های رضا علیزاده، اگر نشتی گاز به موقع اطلاع‌رسانی می‌شد، محصوران بلوک B محل حادثه را ترک می‌کردند. او همچنین تاکید می‌کند: «معدن طبس حداقل‌های استاندارد ‌و ایمنی را رعایت نکرده‌ است. قرار نیست در اثر عدم رعایت حداقل استانداردها تعدادی از کارگران جان خود را از دست بدهند، با افزایش سخت‌گیری‌ها در حوزه رعایت استانداردها و ایمنی از بروز اتفاق مشابه جلوگیری می‌کنیم.»

او در جلسه ستاد مدیریت بحران که در پی حادثه معدن معدنجوی طبس با حضور وزرای کشور، کار و صنعت و نمایندگان مجلس و سایر مسوولان استانی برگزار شد، می‌گوید: «طبق شواهد موجود، تجمع گاز و انفجارها در شکل عادی در این نوع برداشت در معادن وجود دارد، ولی ظاهرا این معدن حداقل‌های استانداردها و ایمنی را رعایت نکرده‌ است. شاید یک زمان نیم ساعته طول کشیده تا گاز منوکسید کربن از بلوک C به بلوک B برسد ولی ساده‌ترین اطلاع‌رسانی هم نشده‌ است.»

او خواستار این می‌شود که نمایندگان مجلس در کنار دولت موضوع را تا حصول نتیجه دنبال کنند: «قرار نیست در اثر رعایت نشدن حداقل استانداردها تعدادی از کارگران جان خود را از دست بدهند، این طور که ما برداشت می‌کنیم حداقل استانداردها هم در معدن رعایت نشده‌ است. هم اکنون منتظر نظر کارشناسی اولیه در خصوص حادثه هستیم و این اطمینان را به کارگران می‌دهیم که از این پس با افزایش سخت‌گیری‌ها در حوزه رعایت استانداردها و ایمنی شاهد اتفاقی مشابه نباشیم.» رئیس کمیسیون صنایع و معادن مجلس تاکید می‌کند: «در روند عادی برداشت از معادن بارها تجمعات گازی اتفاق می‌افتد و امر نادری نیست که ابراز بی‌اطلاعی کنیم که غیرقابل پیش‌بینی بوده است. از مسوولان مربوطه به ویژه وزرای کار، کشور و صمت درخواست دارم این موضوع را مورد رسیدگی و کارشناسی قرار دهند.»

عوارض حباب‌های قانونی

احمد بیگدلی، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس هم در این زمینه با بیان اینکه متاسفانه چنین اتفاقاتی پیش‌تر نیز در کشورمان رخ داده بود، مانند برخورد هواپیمای یاسوج به کوه‌های دنا یا از ریل خارج شدن قطار مشهد – یزد، می‌گوید: «امیدواریم کمیسیون اجتماعی و وزرای کار و صمت فقط به ارائه گزارش‌ها بسنده نکنند.» او تاکید می‌کند: وظیفه مجلس قانون‌گذاری و نظارت است و اگر در چنین مسائلی، در قانون‌گذاری حباب‌های قانونی وجود داشته باشد، وظیفه مجلس از بین بردن این حباب‌هاست. اگر کوتاهی کارفرما، امکانات محدود و دیگر مسائل وجود داشته باشد، مجلس و دولت وظیفه دارند برخوردی جدی با کارفرمایان و مسوولان مربوطه داشته باشند تا از تکرار مجدد چنین حوادثی جلوگیری شود.»

علی بابایی کارنامی، رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس هم با ارسال نامه‌هایی به احمد میدری، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی و سید‌محمد اتابک، وزیر صنعت، معدن و تجارت برای شرکت در جلسه فوق‌العاده کمیسیون اجتماعی مجلس برای بررسی ابعاد و علل وقوع حادثه انفجار معدن زغال‌سنگ معدنجوی طبس برگزار می‌شود، دعوت کرد. حال باید دید که یکی از مرگبارترین حوادث معدن در ایران باعث می‌شود که تصمیمات مهمی برای جلوگیری از حوادث مشابه در معادن گرفته شود و در زمینه حقوق، بیمه و امکانات رفاهی کارگران شاهد تغییر رویه در شرکت‌های دولتی و خصوصی می‌شویم.