انتظار 30 ساله برای خروج کارخانه های آلاینده از شیراز/ وعده‌های جدید، عملی می‌شود؟

بر اساس آنچه مسئولان شهرداری شیراز و محیط زیست فارس اعلام کرده‌اند، حداقل هشت کارخانه باید از محدوده شهر خارج و به مناطق و شهرک‌های اقتصادی و صنعتی اطراف شهر منتقل شوند. به گفته آنها، پرونده خروج کارخانه های آلاینده از شیراز در مورد شرکت‌های پشم‌ شیشه، سیمان، نشاسته‌سازی‌، روغن نباتی، لاستیک دنا، یخ‌سازی و زمزم، در دستور کار قرار دارد. در این میان، کارخانه ریشمک،تنها مجموعه‌ای محسوب می‌شود که فرایند انتقال آن انجام شده است.

هرچند تاکنون موعدهای مختلفی برای انتقال برخی از این کارخانه‌ها تعیین شده اما با توسل به بهانه کمبود اعتبارات، تاکنون به مرحله عمل نرسیده است. 

وعده‌های تکراری در مورد خروج کارخانه های آلاینده از شیراز

موضوع خروج کارخانه های آلاینده از محدوده کلان‌شهرها ازجمله شیراز، از دهه 70 تاکنون در میان بوده و حداقل در سال‌های اخیر، چندین موعد مختلف برای آن تعیین شده است.

حالا دوباره موضوع با تکرار وعده‌هایی برای انتقال شرکت پشم‌ شیشه ایران به سطح رسانه‌ها آمده. جهانگیر باقری، مدیرعامل این شرکت، گفته است برنامه جابه‌جایی به منطقه ویژه اقتصادی، تا پایان نیمه نخست سال 1404 تحقق می‌یابد.

این در حالی است که پیش از این، عارف نوروزی، مدیرعامل پیشین شستا، در اردیبهشت امسال اعلام کرده بود، بهره‌برداری از سایت جدید کارخانه پشم شیشه ایران در منطقه ویژه اقتصادی شیراز تا آذر 1403 انجام می‌شود. قبل از آن هم در خبرهای دیگری، پایان سال 1401 موعد انتقال این کارخانه اعلام شده بود. 

البته اصل موضوع جابه‌جایی کارخانه پشم شیشه از سال‌ها پیش مطرح بوده است. به گونه‌ای که زمین مورد نیاز در سال 88 در منطقه ویژه اقتصادی خریداری شد اما تا سال 1394، در نبود اعتبار، بدون استفاده ماند (ایرنا). در ادامه اما احداث این پروژه با تاخیر بسیار آغاز شد. مسئولان استانی حداقل از ابتدای سال گذشته تاکنون چندین بار در گفت‌وگوهای مختلف اعلام کرده‌اند که کارخانه جدید پشم شیشه 60 درصد پیشرفت فیزیکی داشته است.

کارخانه سیمان چه زمانی منتقل می‌شود؟

تاخیرها و بدقولی‌ها در مورد جابه‌جایی این کارخانه متعلق به شستا، تردیدهایی در مورد یکی دیگر از شرکت‌های مرتبط به همین مجموعه ایجاد کرده است.

مسئولان به‌تازگی وعده داده‌اند کارخانه سیمان شیراز زودتر از موعدی که اعلام شده بود به نزدیکی خرامه منتقل می‌شود. تاریخ پیشین، پایان سال 1404 بود اما حالا گفته می‌شود فاز نخست این کارخانه تا دهه فجر یا در نهایت پایان امسال، به حوالی خرامه انتقال می‌یابد. مسئولان همچنین، موعد جابه‌جایی فاز دوم آن را تیر سال آینده اعلام کرده‌اند. 

مطالبه در مورد خروج کارخانه سیمان از شهر شیراز سال‌هاست مطرح می‌شود و حالا نیز با توجه به تجربه‌های پیشین در مورد خروج کارخانه های آلاینده از شیراز، تردیدهایی درباره تحقق این وعده وجود دارد.

انتظار 30 ساله برای انتقال کارخانه روغن نباتی

در عین حال، اوضاع به گونه‌ای است که مسئولان استانی اقدامات کارخانه پشم شیشه را برای جابه‌جایی، با همه خلف وعده‌ها، در مقایسه با برخی دیگر از کارخانه‌ های آلاینده شیراز، مثبت ارزیابی می‌کنند. 

برای مثال، ایرنا چندی پیش دراین‌باره نوشت کمبود اعتبارات مانع از پیشبرد مناسب فرایند انتقال کارخانه روغن نباتی به منطقه ویژه اقتصادی شیراز شده است.

بر اساس این گزارش، پروژه انتقال کارخانه روغن نباتی 30 سال است در دستور کار قرار دارد. از اسفند سال 1399 نیز عملیات اجرایی ساخت کارخانه جدید در این منطقه کلید خورده است.

در این میان، شهرداری شیراز درباره خروج کارخانه های آلاینده از شیراز اعلام کرده، برنامه زمان‌بندی برای جابه‌جایی کارخانه‌های سیمان و روغن نباتی مشخص شده است و پرونده کارخانه‌های نشاسته‌سازی، لاستیک دنا و زمزم در دستور کار قرار دارد (ایلنا). به عبارت دیگر، در مورد جابه‌حایی برخی از این کارخانه‌ها، حتی در حد وعده نیز تاکنون موعدی تعیین نشده است.

شکایت‌های مردمی از تاخیر در ‌ انتقال کارخانه های آلاینده 

این در حالی است که شهروندان از سال‌ها پیش خروج کارخانه های آلاینده از شیراز را مطالبه می‌کنند. شهرداری نیز آمار بالای شکایت‌های مردمی از مشاغل مزاحم شهری، کارخانجات و صنایع آلاینده را نشانگر درخواست جدی آنها برای انتقال چنین اصنافی به خارج از شهر می‌داند.

این نهاد مهم‌ترین شکایت‌های مردم را در این زمینه، به‌ترتیب آلودگی صوتی، مشکلات بهداشتی، بو، ذرات معلق، گرد و خاک، رعایت نکردن نکات ایمنی، گاز سمی، پساب و سد معبر اعلام کرده است (ایسنا).

مسئولان استانی همچنین خطرات و آسیب‌های ناشی از وجود کارخانه های آلاینده در محدوده شهری را به مشکلات محیط‌زیستی، انتشار گازهایی چون دی‌اکسید کربن و آلودگی هوا، پدافند غیرعامل و موانع تردد و ترافیک مرتبط می‌دانند. 

با وجود آگاهی مسئولان نسبت به این خطرات، موضوع خروج کارخانه های آلاینده از شیراز سال‌هاست که در حد وعده باقی مانده. حتی در صورت تحقق وعده‌های جدید در مورد دو کارخانه سیمان و پشم شیشه، صنایع دیگری نیز در محدوده شهری در حال فعالیت‌اند که تکلیف آنها همچنان نامشخص است.

منبع: تجارت نیوز