از قولنامه الکترونیکی تا دریافت کد رهگیری برای تعویض پلاک!

جلوگیری از کلاهبرداری در بازار خودرو

فروش مال ‌غیر، یعنی فروش هم‌زمان یک خودرو به چند نفر، یکی از متداول‌ترین پرونده‌های کلاهبرداری حوزه معاملات خودرو به حساب می‌آید. برای حل این معضل، هر از گاهی ایده معاملات آنلاین و برخط خودرو، در رسانه‌ها و محافل خبری، بازتاب پیدا می‌کند.

در این راستا، نخستین بار رئیس اسبق اتحادیه کشوری صنف فروشندگان و نمایشگاه‌داران اتومبیل در آذرماه 1391، با بیان اینکه سامانه ثبت‌الکترونیکی معاملات خودرو راه‌اندازی می‌شود، از پیاده‌سازی سامانه ثبت‌الکترونیکی معاملات خودرو با همکاری و پشتیبانی وزارت صنعت، معدن و تجارت خبر داده بود.

دی‌ماه همان سال مدیرعامل پیشین شرکت خدمات انفورماتیک راهبر با اشاره به اجرای سراسری طرح کد رهگیری خودرو از دهه فجر 1391 گفته بود: با ورود شماره پلاک خودروهای کارکرده و نیز شماره‌شاسی خودروهای صفر کیلومتر، اطلاعات خودرو روی صفحه نمایش داده می‌شود و در آن به صراحت مشخص است که خودرو سرقتی است یا نیست یا شکایت دارد یا ندارد.

در ادامه این روند معاون وقت وزیر صنعت، معدن و تجارت در فروردین 1392 با اشاره به راه‌اندازی سامانه یکپارچه ثبت معاملات خودرو گفت: سامانه یکپارچه ثبت معاملات خودرو، همچون ثبت‌معاملات املاک در آستانه راه‌اندازی است. محمدصادق مفتح افزود: سامانه ثبت معاملات خودرو نیز به‌زودی به ثبت معاملات املاک اضافه می‌شود تا تمام موارد خریدوفروش خودرو ثبت شود.

همچنین در این زمینه، مدیر وقت طرح ساماندهی معاملات خودرو با بیان اینکه تا خردادماه 1392، سه هزار نفر که مورد تایید اتحادیه‌ها بودند در سامانه ثبت معاملات خودرو کشور ثبت نام شدند، اظهار کرد: این سامانه با هدف کاهش تخلفات، افزایش درآمد و ساماندهی خریدوفروش خودرو در کشور اجرایی شده است.

قادری در سال 1394 نیز با اشاره به راه‌اندازی سامانه اطلاعات معاملات خودرو تا پایان همان سال، طی گفت‌وگو با یکی از رسانه‌ها گفت: تا پایان سال سامانه اطلاعات معاملات خودرو کشور را به منظور جلوگیری از کلاهبرداری در واحدهای صنفی بدون پروانه در سطح کشور راه‌اندازی خواهیم کرد.

وی همان موقع با اشاره به اینکه یکی از قابلیت‌های این سامانه در زمان تنظیم قرارداد این است که می‌توانیم با درج اطلاعات مانند کدملی و مشخصات اصلی خودرو اطلاعات کامل را از خودرو داشته باشیم، گفته بود: لازمه کسب این اطلاعات همکاری دستگاه‌های مختلف ذینفع مانند سازمان‌های بیمه‌ای، شهرداری، پلیس و ثبت‌احوال را می‌طلبد.

جلوگیری از کلاهبرداری در بازار خودرو

فروش مال ‌غیر، یعنی فروش هم‌زمان یک خودرو به چند نفر، یکی از متداول‌ترین پرونده‌های کلاهبرداری حوزه معاملات خودرو به حساب می‌آید. برای حل این معضل، هر از گاهی ایده معاملات آنلاین و برخط خودرو، در رسانه‌ها و محافل خبری، بازتاب پیدا می‌کند.

در این راستا، نخستین بار رئیس اسبق اتحادیه کشوری صنف فروشندگان و نمایشگاه‌داران اتومبیل در آذرماه 1391، با بیان اینکه سامانه ثبت‌الکترونیکی معاملات خودرو راه‌اندازی می‌شود، از پیاده‌سازی سامانه ثبت‌الکترونیکی معاملات خودرو با همکاری و پشتیبانی وزارت صنعت، معدن و تجارت خبر داده بود. دی‌ماه همان سال مدیرعامل پیشین شرکت خدمات انفورماتیک راهبر با اشاره به اجرای سراسری طرح کد رهگیری خودرو از دهه فجر 1391 گفته بود: با ورود شماره پلاک خودروهای کارکرده و نیز شماره‌شاسی خودروهای صفر کیلومتر، اطلاعات خودرو روی صفحه نمایش داده می‌شود و در آن به صراحت مشخص است که خودرو سرقتی است یا نیست یا شکایت دارد یا ندارد.

در ادامه این روند معاون وقت وزیر صنعت، معدن و تجارت در فروردین 1392 با اشاره به راه‌اندازی سامانه یکپارچه ثبت معاملات خودرو گفت: سامانه یکپارچه ثبت معاملات خودرو، همچون ثبت‌معاملات املاک در آستانه راه‌اندازی است. محمدصادق مفتح افزود: سامانه ثبت معاملات خودرو نیز به‌زودی به ثبت معاملات املاک اضافه می‌شود تا تمام موارد خریدوفروش خودرو ثبت شود.

همچنین در این زمینه، مدیر وقت طرح ساماندهی معاملات خودرو با بیان اینکه تا خردادماه 1392، سه هزار نفر که مورد تایید اتحادیه‌ها بودند در سامانه ثبت معاملات خودرو کشور ثبت نام شدند، اظهار کرد: این سامانه با هدف کاهش تخلفات، افزایش درآمد و ساماندهی خریدوفروش خودرو در کشور اجرایی شده است.

قادری در سال 1394 نیز با اشاره به راه‌اندازی سامانه اطلاعات معاملات خودرو تا پایان همان سال، طی گفت‌وگو با یکی از رسانه‌ها گفت: تا پایان سال سامانه اطلاعات معاملات خودرو کشور را به منظور جلوگیری از کلاهبرداری در واحدهای صنفی بدون پروانه در سطح کشور راه‌اندازی خواهیم کرد.

وی همان موقع با اشاره به اینکه یکی از قابلیت‌های این سامانه در زمان تنظیم قرارداد این است که می‌توانیم با درج اطلاعات مانند کدملی و مشخصات اصلی خودرو اطلاعات کامل را از خودرو داشته باشیم، گفته بود: لازمه کسب این اطلاعات همکاری دستگاه‌های مختلف ذینفع مانند سازمان‌های بیمه‌ای، شهرداری، پلیس و ثبت‌احوال را می‌طلبد.

فعالیت سکوهای جدید در حوزه بازار الکترونیکی خرید و فروش خودرو

در ادامه این روند، سال 1395 علی فاضلی، رئیس پیشین اتاق اصناف ایران در نشست تخصصی بررسی اجرای سامانه ثبت معاملات خودرو گفت: با اجرای سامانه ثبت مکانیزه معاملات خودرو و تقویت کمیسیون تخصصی می‌توان به تعریف جامع و صحیحی از عملکرد صنف رسید و ضمن ایجاد وحدت‌رویه، فعالیت صنف نمایشگاه‌داران خودرو را نیز مورد سامان‌دهی قرار داد.

در ادامه این نشست تخصصی علی عوض‌پور، دبیرکل وقت اتاق اصناف ایران به مذاکرات صورت‌گرفته با نیروی انتظامی و قوه قضاییه به منظور اجرای طرح سامانه ثبت معاملات خودرو اشاره کرده و گفته بود: با اجرای این طرح قطعا شاهد شفاف‌سازی در معاملات خودرو خواهیم بود. وی در این جلسه اظهار کرده بود: اگرچه اجرای کامل طرح ثبت معاملات خودرو زمان‌بر خواهد بود اما بدون‌شک نتیجه حاصله اثربخش است.

در همین خصوص، آذر 1395، مدیرعامل اسبق شرکت فناوران اعتماد راهبر، به عنوان مجری طرح معاملات برخط خودرو، با بیان اینکه حدود 5‌سال پیش سامانه معاملات خودرو توسط شرکت ما تولید و عملیاتی شده بود؛ گفت: این طرح به خاطر اختلاف بین سردفتران و پلیس عملیاتی نشده، طرح سامان‌دهی معاملات خودرو کشور توسط مرکز اصناف در حال پیگیری است و مصوبات آن به زودی منتشر می‌شود. به این ترتیب تمام دفاتر بنگاه‌های خودرو باید قرارداد ثبت کنند و کد رهگیری بدهند، بنابراین نقل‌وانتقال پلاک انجام نمی‌شود مگر این که کدرهگیری بگیرند.

تماس با برخی سکوهای مذکور نشان می‌دهد باید برای این موضوع منتظر تصویب آیین‌نامه اشاره شده در بند «ت» ماده 114 قانون برنامه هفتم پیشرفت باشیم تا وظایف دستگاه‌های دخیل تعیین تکلیف شود. در متن برنامه هفتم تهیه آیین‌نامه به وزارت ارتباطات و وزارت صمت و سایر دستگاه‌های مرتبط سپرده شده و فراهم کردن ثبت معاملات برای سکوها بر دوش فراجا گذاشته شده است.

البته شهریور ماه امسال رئیس مرکز توسعه تجارت الکترونیکی (تتا) اعلام کرد با همکاری مرکز توسعه تجارت الکترونیکی، معاونت علمی ریاست جمهوری، معاونت راهبردی قوه قضاییه، بخش خصوصی و فراجا، خرید و فروش الکترونیکی خودرو در بستر سکوهای بخش خصوصی امکان‌پذیر شده است.

وی ابراز امیدواری کرد به‌زودی شاهد فعالیت سکوهای جدید در حوزه بازار الکترونیکی خریدوفروش خودرو باشیم و درباره نحوه کارکرد این سامانه گفت یکی از این سامانه‌ها درواقع بستری برای ایجاد یک قولنامه الکترونیکی خودرو است. در این سامانه خریدار و فروشنده پس از ثبت معامله خود، کدی از فراجا دریافت می‌کنند که معامله را امن می‌کند و این سامانه اکنون آماده بهره‌برداری است.

در نهایت امید است با همکاری کلیه دستگاه‌های متولی، به زودی بخش ثبت معاملات این ماده قانونی، همانند بخش اول آن که امکان استعلام سوابق خودرو از طریق سکوهای بخش خصوصی بود، برای مردم فراهم شود تا مزایای ثبت‌الکترونیکی معاملات خودرو را پس از سال‌ها تجربه کنیم. بررسی‌ها نشان می‌دهد که از طرح اولیه ایده معاملات برخط خودرو بیش‌از یک‌دهه می‌گذرد و هرچند طی سال‌های گذشته، مسئولان این حوزه بارها موضوع معاملات آنلاین خودرو را نهایی و عملیاتی بیان کرده‌اند، اما هنوز مواردی قابل‌تامل در این زمینه وجود دارد. در ادامه این موضوع را بررسی می کنیم.