آیا بحران FATF حل و فصل خواهد شد؟
FATF چیست و چرا مهم است؟
یک سازمان فرادولتی است که سیاست‌ها و استانداردهای مبارزه با جرایم مالی، از جمله پولشویی و تامین مالی تروریسم را طراحی و ترویج می‌کند. این استانداردها، پولشویی، تامین مالی تروریسم و سایر تهدیدهای مربوط به سیستم مالی بین‌المللی را هدف قرار داده است.
طی دهه‌های اخیر نظام تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری بین‌المللی در قالب نهادهای مختلف قوانین جهانی را به سمتی سوق داده است که تقریبا اکثر کشورها پذیرای این قوانین هستند، لوایح و مفاد مربوط به گروه ویژه اقدام مالی FATF نیز یکی از مواردی است که اکثر کشورهای جهان آن را پذیرفته‌اند. اما تحریم‌های گاه و بی‌گاه همه‌جانبه یا تک‌جانبه آمریکا ایران را در موقعیتی خاص قرار داده که کمتر کشوری اکنون شرایط مشابه آن را دارد. البته این سخن به معنای حمایت از نپذیرفتن قوانین بین‌المللی نیست، زیرا مخالفت با FATF نیز هیچ مشکلی را حل نمی‌کند.
داستان آسیب‌های FATF در ایران
نباید فراموش کرد که نظام بانکی ایران سابقه بیش از یک دهه تحریم را در کارنامه دارد و اخیرا شدت تحریم ها نیز افزایش یافته است. بر همین اساس در حال حاضر امکان انجام مراوده پولی و مالی از سوی ایران وجود ندارد.
شرکت های بیمه هم از این قضیه متاثر شده اند و این بدان معناست که مجموعه بازار های مالی ایران مورد تحریم قرار دارند که در راس آنها بحث نقل و انتقال وجوه مطرح است. بحثی که به دنبال آن بانک های ما نمی توانند با بانک های خارجی نقل و انتقال پول انجام دهند و صادرکنندگان نیز در قبال فروش کالا به مشتری خارجی وجهی دریافت نمی‌کنند. حتی در همین شرایط تحریمی برخی بانک ها و تجار در برخی کشورها مانند عراق و چین، برای انجام معامله با طرف های ایرانی آمادگی داشتند، اما قرار گرفتن ایران در لیست سیاه FATF باعث شده که این افراد یا شرکت ها هم از انجام مبادلات مستقیم با ایران پرهیز کرده و یا کلا از معامله با ایران منصرف شوند یا به روش‌های غیر مستقیم روی بیاورند.
امیدواری به تصویب FATF
روش های این چنینی برای اقتصاد ایران تنها زیان‌رسان است و سود آن متعلق به واسطه‌ها و دلالانی است که در این فرایند مبادلات مخفیانه دخالت می کنند. از چند سال گذشته موضوع پیوستن ایران به کارگروه ویژه اقدام مالی در مجمع تشخیص مصلحت نظام در دست بررسی قرار گرفت و مسکوت ماند. اخیرا اما دولت و مجمع تشخیص مصلحت نظام برای حل دو مناقشه مهم پالرمو و CFT که پیش زمینه الحاق ایران به گروه ویژه اقدام مالی محسوب می شود، تعاملاتی را آغاز کرده اند که اگر به نتیجه برسد می تواند گامی در جهت بهبود مراودات بانکی و تجاری ایران با نظام بین الملل باشد.
اثر تصویب FATF بر بازار سهام
بسیاری از کارشناسان اقتصادی معتقدند که تصویب FATF باعث تسهیل مراودات مالی، بهبود صادرات شرکت های بورسی و تقویت بازار سرمایه خواهد شد. تاثیرات FATF بر بورس، شرکت های صادرات محور را نیز شامل می شود، به این معنا که برخی از شرکت های بازار سرمایه، محصولات صادراتی دارند و با پذیرش لوایح FATF می توانند ارز حاصل از صادرات خود را راحت تر به داخل کشور منتقل کنند و سرمایه در گردش آنها بیشتر خواهد شد.
در طرف مقابل نیز عدم پذیرش FATF، بازگرداندن ارز صادراتی را با مشکل مواجه می کند. بنابراین پذیرش این کنوانسیون از سوی ایران می تواند تاثیرات مثبتی را بر روی شرکت های صادرات محور مانند پتروشیمی ها، فلزی ها و…داشته باشد.