آموزش نفتی: رابطه نعل‌به‌نعل صادرات نفت و سرانه هزینه‌کرد برای هر دانش‌آموز

به گزارش اکوایران، سرانه هزینه‌کرد دولت برای هر دانش‌ آموز در سال گذشته 15 میلیون تومان بوده است. به عبارت دیگر سهم هر دانش آموز از بودجه آموزش و پرورش در سال 1402 به مقدار 15 میلیون تومان بوده است. این درحالی است که در سال 95 سهم هر دانش آموز از بودجه آموزش (به ارزش پول در سال 1402) بیشتر از 18 میلیون تومان بوده است.

محاسبات نشان می‌دهد بالاترین سرانه هر دانش آموز در سال 95 که همزمان با اجرای برجام بوده ثبت شده است. پایین‌ترین سرانه نیز مربوط به سال 99 می‌شود که تحریم‌ها دوباره بر اقتصاد ایران سایه افکنده بود. آمارها حاکی از آن است که تحریم‌ها به علت ایجاد یک چشم‌انداز منفی در فروش نفت توسط دولت می‌تواند یکی از عوامل کاهش بودجه آموزش و پرورش و در نتیجه سرانه هر دانش آموز تلقی ‌شود.

در این گزارش با استفاده از داده‌های مرکز پژوهش‌های مجلس از لایحه بودجه سالانه دولت درباره بودجه آموزش و پرورش و تعداد دانش آموزان ثبت‌نام شده در هر سال تحصیلی، سرانه هزینه‌کرد دولت برای یک دانش آموز مورد محاسبه قرار گرفته است. از آنجایی که هرسال تحصیلی تقریبا معادل 9 ماه است بنابراین ارقام تقریبی هستند.

همچنین جهت تحلیل دقیق‌تر، بودجه آموزش و پرورش در هر سال با سال پایه 1402 حقیقی شده است.

اثر بود و نبود برجام بر بودجه آموزش و پرورش

انعقاد توافق برجام در سال 95 موجب شد تا چشم‌انداز مثبتی در میان سیاستمداران ایرانی به‌وجود آید. به همین علت قله سهم هر دانش آموز از بودجه آموزش در حداقل 8 سال گذشته در این زمان اتفاق افتاده است. در این سال سهم هر دانش آموز از بودجه آموزش و پرورش معادل 18 میلیون و 600 هزار تومان (به ارزش تومان در سال 1402) برآورد شده است.

در مقابل، خروج آمریکا از برجام منجر به کاهش بودجه آموزش پرورش شد. به طوری که در سال 99 سهم هر دانش‌آموز از بودجه آموزش و پرورش به پایین‌ترین مقدار خود رسید. در این سال هر دانش آموز حدود 13 میلیون تومان از بودجه آموزش سهم داشته است. کاهش قیمت نفت به علت کرونا نیز در این امر بی تاثیر نبوده است که هر دو تاکیدی هستند بر جای‌گاه نفت در بودجه عمومی کشور.

ریاست جمهوری بایدن و تاثیر آن بر بودجه

ورود بایدن به کاخ سفید در اواخر سال 99 منجر به تسهیل فروش نفت توسط دولت شد. از همین‌رو با وجود اینکه همچنان کرونا در سال 1400 ادامه داشت اما محاسبات نشان می‌دهد که سهم هر دانش‌آموز از بودجه آموزشی کشور به 15 میلیون و 600 هزار تومان (به ارزش تومان در سال 1402) رسید.

این روند صعودی در سال 1401 نیز ادامه داشته و سهم هر دانش‌آموز به 15 میلیون و 900 هزار تومان افزایش یافته است. با این‌حال در سال گذشته سرانه هر دانش‌آموز از بودجه آموزش کاهشی بوده است.

البته نکته قابل توجه آن است که در سال گذشته با وجود مطلوبیت نسبی اوضاع اقتصادی (در مقایسه با چند سال اخیر) سرانه آموزشی هر دانش‌اموزش در مسیر کاهش قرار گرفت.

در مجموع با اینکه در سه سال منتهی به 1402 سهم هر دانش‌آموز از بودجه آموزش افزایش پیدا کرده اما همچنان این عدد پایین‌تر از ارقام سال‌های میانی دهه 90 است.

مخارج دولت برای هر دانش‌آموز چه اهمیتی دارد؟

آموزش و پرورش از مهم‌ترین عوامل توسعه اقتصادی و اجتماعی در هر جامعه‌ است و تاثیر آن به شکل‌های مختلفی بر اقتصاد و اجتماع دیده می‌شود. افزایش بهره‌وری نیروی کار، رشد نوآوری، کاهش فقر و نابرابری، افزایش آگاهی اجتماعی و کاهش جرم از نتایج توجه به آموزش و پرورش است. به عبارتی آموزش و پرورش نقش بسیار زیادی در توسعه سرمایه انسانی و در نهایت رشد اقتصادی هر کشور ایفا می‌کند.

از تقسیم بودجه آموزش و پرورش بر کل تعداد دانش‌‌آموزان مشغول به تحصیل، سرانه هزینه‌کرد دولت برای هر دانش آموز محاسبه می‌شود. این عدد می‌تواند نشان دهنده اهمیت تحصیل هر فرد از نظر دولت باشد.

منبع: اکو ایران