آغاز به‌کار سامانه بازار ارز تجاری از ۲۶ آذر/ استارت تک‌نرخی‌شدن دلار زده شد

به گزارش اکوایران، محمد آرام، معاون ارزی بانک مرکزی امروز،‌ چهارشنبه 21 آذر 1403، در دومین نشست معرفی و آشنایی فعالان اقتصادی با سامانه معاملات بازار ارز تجاری شرکت کرد.

آرام در این نشست به نکاتی اشاره کرد که بخشی از آن را در ادامه می‌خوانید:

• در بازار ارز تجاری که بر اساس استانداردهای بین‌الملی طراحی شده است کشف قیمت در این بازار مبتنی بر عرضه و تقاضا اتفاق می‌افتد که عرضه توسط صادر کنندگان و تقاضا توسط واردکنندگان است.

• جورسازی یا مچینگ بین عرضه و تقاضا صورت می‌گیرد؛ این اقدام بر اساس یک الگوریتم ماشینی بدون دخالت افراد بر اساس بالاترین قیمت خرید و کمترین قیمت فروش اتفاق می‌افتد. و درنهایت عملیات پایاپای و تسویه نقدی ریال و ارز به صورت متمرکز انجام می شود.

• پس از عرضه توسط صادرکنندگان و تقاضا توسط واردکنندگان، جورسازی یا مچینگ بین این دو بر اساس یک الگوریتم ماشینی بدون دخالت افراد بر اساس بالاترین قیمت خرید و کمترین قیمت فروش اتفاق می‌افتد.

​اتصال شعب ارزی بانک‌ها به سامانه ارز تجاری

• در مرحله نخست، بانک ها و شعب ارزی آنها به عنوان کارگزاران معاملاتی قرار داده شده‌اند و تقاضا و عرضه توسط بانک در فاز اول در این سامانه دیده شده است. تمام شعب ارزی بانک‌ها به این سامانه متصل شده‌اند و عرضه و تقاضا در این سامانه وارد می‌شود.

• بعد از انجام جورسازی یا مچینگ و انجام معامله، عملیات تسویه و غیره صورت می‌گیرد. البته فعلاً تسویه ریالی بر اساس تی به علاوه یک و تسویه ارزی حداکثر بین 7 تا 14 روز انجام خواهد شد.

• در این سامانه هر ارزی بر اساس کارگزار یا محل آن، نماد مشخصی دارد. هر ارزی نماد مجزایی دارد و در آینده می‌تواند نمادهای بیشتری هم داشته باشند.

• در حال حاضر دو جلسه معاملاتی صورت می گیرد و بر اساس آن در 26 آبان ماه این امر ابلاغ شد و یک ماه بعد از آن یعنی در 26 آذر ماه، محل تخصیص ارز تمام گروه ها مرکز مبادله و محل رفع تعهد آنها نیز مرکز مبادله ارز و طلا خواهد بود.

صرافی‌ها و تراستی‌ها طرف بانک قرار می‌گیرند

• در حال حاضر، عرضه‌کنندگان گروه‌های کشتیرانی، روانکارها، کربن، سیمان، کاشی، لبنیات و… هستند و طرف تقاضا نیز ماشین‌آلات، موبایل، تبلت، خودرو، کِشنده، موز، قطعات موتورسیکلت، تجهیزات و… هم به عنوان تقاضاکننده در این مرکز در نظر گرفته شده‌اند.

• سامانه جدید جهت تسریع در فرآیند و ایجاد تنوع راه‌اندازی شده است. در نتیجه زمانی که گفته می‌شود بانک‌ها عرضه و تقاضا را در سامانه قرار دهند، شرایط ارز را نیز تعیین می‌کنند. ارز می‌تواند روپیه هند، دلار و یا یورو باشد. اما طبیعتاً امکان انتقال یک ارز از یک منبع یا کشور به کشور دیگر وجود ندارد و به همین دلیل امکان تعیین شرایط ارز در سامانه فراهم شده است.

• نماد روپیه نیز باید در مرکز ایجاد شود تا افرادی که در این زمینه نیازهایی دارند، بتوانند از این بستر استفاده کنند.

• صرافی‌ها و تراستی‌ها طرف بانک قرار می‌گیرند و عامل بانک هستند و در نتیجه هیچ تغییری در شرایط تراستی‌ها رخ نمی‌دهد. بانک براساس شرایط ارز، آن را در اختیار واردکننده قرار می‌دهد. در حقیقت فرآیند جورسازی یا مچینگ توسط بانک بین صادرکننده و واردکننده انجام می‌شود.

تسهیل نقل و انتقال ارز و امکان تامین مالی 

• در حوزه واردات در برابر صادرات خود، فرآیند مانند گذشته است اما در خصوص انتقال به اشخاص دیگر جزئیاتی وجود دارد. اگر گروهی برای انتقال ارز بین خودشان توافق کنند اما امکان خرید با قیمت بهتر وجود داشت، منطقی است که با قیمت بهتر ارز را خریداری کنند.

• تسهیل نقل و انتقال ارز، امکان تامین مالی و بیمه ارزش منابع واردکننده و صادرکننده از جمله امتیازات در نظر گرفته شده است. 

• اگر عرضه‌ای شکل بگیرد و به هر دلیلی عرضه یا تقاضا برای آن وجود نداشته باشد، بانک مرکزی به عنوان تنظیم‌گر وارد خواهد شد.

• تقاضای کارمزد ارزی از سوی بانک‌ها تخلف است.

• اگر بانکی تقاضای کارمزد ارزی کند، مرتکب تخلف شده است. یک در هزار کارمزد خریدار و یک در هزار کارمزد فروشنده است که باید به صورت ریالی دریافت شود. اگر بخواهید ارز را به ارز دیگر تبدیل کنید کارمزد مشخصی دارد که از گذشته جدول آن اعلام شده است.

• تمامی معاملات در سامانه به ثبت می‌رسد در نتیجه اگر یک فرد در یک بانک تخلفی انجام دهد امکان عرضه در بانک دیگری را نخواهد داشت.

• امکان انتقال عرضه یا تقاضای بخش نیما به سامانه مرکز مبادله

• در این سامانه بانک متعهد حصول ریال و ارز است و از این طریق احتمال عدم ایفای تعهدات کاهش می‌یابد. از سوی دیگر معاملات ثبت می‌شود و اطلاعات آن باقی خواهد ماند، اگر ایفای تعهدات خوب بود و فردی تعهدات خود را به موقع انجام داد، رتبه اعتباری آن افزایش پیدا می‌کند.

• در سامانه معاملاتی ارز تجاری مرکز مبادله و در عرضه و تقاضا امکان تبانی نخواهد بود. ضمن اینکه امکان انتقال عرضه یا تقاضای بخش نیما به سامانه مرکز مبادله وجود دارد.

ادغام سایر بازارهای ارزی در مرکز مبادله

• هدف از ایجاد مرکز مبادله ارز و طلای ایران راه اندازی بازاری مبتنی بر عرضه و تقاضا، هم برای ارز و هم برای طلا به صورت فیزیکی بود. همچنین مدیریت و بیمه معاملات ارز پیش‌بینی‌پذیر در کنار کاهش ریسک‌های نوسانات با بکارگیری ابزارهای مالی لازم از دیگر اهداف راه اندازی این مرکز است.

• هم اکنون نیمی از ارز اشخاص مربوط به استفاده از ارز خود بنگاه برای مصارف جاری و سرمایه‌ای و نیم دیگر آن در رابطه با واگذاری به غیر است که عملاً وارد بازار می شود. ب

• به تدریج گروه های مختلف به مرکز مبادله اضافه خواهند شد. همچنین سایر بازار‌ها هم در مرکز مبادله ادغام و تلفیق خواهند شد و در آینده فقط یک بازار در حوزه ارز و طلا وجود خواهد داشت.

• تالار شمش طلا در مرکز مبادله، مبتنی بر عرضه و تقاضا است. در ابتدا با یک مقدار کم، کار شروع شد ولی خوشبختانه در مدت زمان کوتاهی به شدت استقبال شد.

تمرکز بازار ارز تجاری بر صادرات و واردات غیرنفتی

• در فرصت کوتاهی بعد از گذشت 15 سال سکه‌های جدید با تاریخ 1403 ضرب شد و در این بازار به عرضه رسید. در این بازار که معاملات در ان سه روز در هفته برگزار می شود کاملاً به صورت عرضه و تقاضا و بر اساس مکانیزم بازار، موفق به کشف قیمت می شود.

• بازار سوم مربوط به بازار ارز بازرگانی است و تمرکز آن فعلاً بر صادرات و واردات غیرنفتی است که عمدتاً مرتبط با بخش خصوصی است. معاملات کل ارز کشور به 3 بخش تقسیم می شود.

• حدود 25 درصد مربوط به معاملات ارز ترجیحی یعنی کالاهای کشاورزی، دارو و تجهیزات پزشکی است. 50 درصد معاملات مربوط به نیما و 25 درصد هم بازار ارز اشخاص است که بازار یا تابلوی ارز تجاری مرکز مبادله در ابتدا برای ارز اشخاص طراحی شده است.

منبع: اکو ایران