چه عواملی قیمت نفت را تعیین میکنند؟ / بازیگران اصلی بازار نفت
عوامل متفاوتی قیمت نفت را تحت تاثیر قرار میدهند که از مهمترین آنها میتوان به میزان عرضه، تقاضا و گزارشهای منتشرشده از سوی سازمانهای بینالمللی اشاره کرد.
به گزارش سیگنال به نقل از تجارتنیوز ، طلای سیاه یا همان نفت خام یکی از کالاهای گرانقیمت در جهان است و قیمت آن، اکوسیستم اقتصادی در هر سطحی، از میزان بودجه خانواده و درآمد شرکتها گرفته تا تولید ناخالص داخلی کشورها را تحت تاثیر قرار میدهد.
قیمت نفت خود در واکنش به اخبار مختلف در رابطه با سیاست کشورها و نوسانات بازارهای جهانی تغییر میکند. از سوی دیگر، افزایش و کاهش قیمت نفت نیز مبادلات جهانی را تحت تاثیر قرار میدهد.
قیمت نفت در سال ۲۰۱۴، با ۱۰۵ دلار بهازای هر بشکه معامله میشد، اما از اواسط همان سال روندی نزولی به خود گرفت و به کمتر از ۳۰ دلار هم رسید. بالاترین قیمت نفت در سال ۲۰۱۸، حدود ۸۵ دلار بوده است.
نوسانات قیمت نفت در بازار بستگی به عوامل مختلفی دارد که در این گزارش به بررسی آنها پرداختهایم:
عرضه، اولین عامل تعیینکننده قیمت نفت
طی دهههای گذشته، کشورهای عضو اوپک، از طریق همکاری با یکدیگر و با هدف مدیریت عرضه و تعیین قیمت به افزایش و کاهش تولید پرداختهاند. اگرچه کنترل اوپک بر بازار جهانی نفت در سالهای اخیر تا حدی کاهش یافته، اما همچنان تصمیمات این سازمان نقش مهمی در بازار نفت بازی میکند.
دولتها، شرکتهای نفتی، دلالان، بیمهگران نفتی، سرمایهگذاران، معاملهگران، سیاستگذاران و مصرفکنندگان با دقت هرچه تمامتر تصمیمهای این سازمان را مورد بررسی و نظارت قرار میدهند.
سیاستگذاریهای اوپک نیز به نوبه خود تحت تاثیر تحولات ژئوپولتیک انجام میشود. برخی از تولیدکنندگان نفت در جهان یا به لحاظ سیاسی پایدار نیستند یا با غرب ناسازگاری دارند. مسائل مربوط به تروریسم و رعایت قوانین بینالمللی از جمله این ناسازگاریهاست.
برخی دیگر از تولیدکنندگان با تحریمهای آمریکا و سازمان ملل متحده مواجه هستند. عمدتا اختلالات عرضه ناشی از وقایع سیاسی، افزایش قیمتها را به دنبال دارد. انقلاب ایران، جنگ ایران و عراق، بحران نفتی سال ۱۹۷۳ و جنگهای خلیج فارس، مهمترین مثالها در این زمینه هستند. بحران مالی آسیا و بحران اقتصاد جهانی در سال ۲۰۰۸ و ۲۰۰۹ نیز موجب تشدید نوسانات قیمت نفت شد.
همچنین، عوامل خارجی بر میزان عرضه نفت خام تاثیرگذارند. الگوهای آبوهوایی، هزینههای مربوط به اکتشاف و تولید، سرمایهگذاری و نوآوریها از جمه این عوامل است.
تقاضا، دومین عامل تعیینکننده قیمت نفت
رشد اقتصادی پرقدرت و افزایش تولیدات صنعتی، بیشتر شدن تفاضا برای نفت را به دنبال داشته که این مسئله الگوی تقاضا را در کشورهای جهان تغییر داده است.
بر اساس آمار و ارقام منتشرشده از سوی اداره اطلاعات انرژی ایالات متحده، مصرف نفت در کشورهای عضو سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD) در سالهای ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۰ کاهش، اما در کشورهای غیرعضو این سازمان حدود ۴۰ درصد افزایش یافت.
همچنین رشد جمعیت، تغییرات فصلی، حملونقل از دیگر عوامل تعیینکننده میزان تقاضاست. عمدتا میزان مصرف نفت در فصل سفر و در زمستان افزایش مییابد.
گزارشها، سومین عامل تعیینکننده قیمت نفت
گزارشهای مربوط به میزان تولید، ظرفیت اضافی، قیمتگذاریها و سرمایهگذاریها از دیگر عوامل تعیینکننده قیمت نفت خام هستند.
گزارشهای ماهانه بازار نفت اوپک، گزارشهای آژانس بینالمللی انرژی (IEA)، گزارشهای انجمن آمریکا (API) در مورد ذخایر جهانی، گزارشهای اداره اطلاعات انرری ایالات متحده آمریکا (EIA) و بهطور کلی گزارشهای مربوط به ذخایر نفت خام، چشماندازهای ماهانه و سالانه در حوزه انرژی همگی بر قیمت نفت تاثیرگذارند.
در عین حال، گزارشهای مربوط به دفتر آمار و ارقام ملی چین و همچنین گزارشهای فصلی اداره تحلیل اقتصاد و آمار وزارت بازرگانی آمریکا در مورد تولید ناخالص داخلی این کشور، تاثیر قابل توجهی بر قیمت نفت دارد.
نفت سالیان سال است که موتور محرکه اقتصاد جهان بوده است. حتی امروز هم که بیشتر کشورها به دنبال سوخت و انرژیهای جایگزین هستند، زندگی بدون نفت خام غیرقابل تصور است. سوختهای مبتنی بر کربن در تولیدات سبک و سنگین مورد استفاده قرار میگیرند. از آنها برای تولید مواد شیمیایی، پارچه، شویندهها، داروها و در تمامی بخشهای صنایع حملونقل استفاده میشود.
به این ترتیب میتوان گفت، شرکتهای نفتی و کشورهای غنی از نفت در برابر تغییرات مربوط به بازار و کاهش قیمت نفت به شدت تحت تاثیر قرار میگیرند.