سود سپرده بانک‌ها کاهش یافت؟/ پایان ضرب العجل بانک مرکزی به بانک‌ها
در حالی که در بازار بانکی شاهد افزایش روزافزون نرخ سود بودیم، بانک مرکزی ترمز این نرخ رشد را کشید!
مهلت نهایی برای مهار سودهای سرکش بانکی
امروز، آخرین مهلت تعیین شده توسط بانک مرکزی برای مهار و کاهش سود سپرده‌های بانکی و اعلام نرخ‌های جدید مطابق با مصوبات شورای پول و اعتبار به پایان می‌رسد. بانک مرکزی قاطعانه اعلام کرده که پس از اتمام این مهلت، با متخلفان برخورد قانونی خواهد کرد.
حداکثر 22.5 درصد؛ نرخ سودی که باید رعایت شود
طبق بخشنامه ابلاغی شورای پول و اعتبار در سال 1402، حداکثر نرخ سود بانکی 22.5 درصد تعیین شده است و تمامی بانک‌ها موظف به تمکین از این نرخ‌ها هستند.
طغیان سود در برخی بانک‌ها؛ چالشی برای بورس
با وجود ابلاغ این بخشنامه، برخی بانک‌ها سودهای بالاتر از مصوبه را به مشتریان خود ارائه می‌کنند که این امر چالش‌هایی را در مسیر اجرای قانون به وجود آورده است.
کارشناسان اقتصادی معتقدند که یکی از دلایل اصلی سقوط شاخص بورس و خروج سرمایه از این بازار، ارائه نرخ سود و اوراق سپرده با نرخ‌های بالا توسط برخی بانک‌ها است.
اوراق 30 درصدی؛ جرقه‌ای در آتش آشفتگی
در زمستان 1402، انتشار خبر صدور مجوز برای انتشار اوراق گواهی سپرده خاص با سود 30 درصد، آتش نرخ سود را شعله‌ورتر کرد و ارائه نرخ‌های بالاتر از مصوبه شورای پول و اعتبار توسط بانک‌ها شدت گرفت. این اقدام که نقض صریح مصوبه بود، سیگنالی غیرمستقیم برای افزایش نرخ سود سپرده‌های بانکی تلقی شد.
واکنش ابتدایی بانک مرکزی به انتقادات درباره اوراق 30 درصدی
معاون نظارت بانک مرکزی در واکنش به انتشار اوراق 30 درصدی و تبعات آن، تأکید کرد که این اوراق برای اهداف مشخصی مانند سرمایه‌گذاری و اعطای تسهیلات به پروژه‌های خاص با بازدهی بالا در مقاطع زمانی مختلف معرفی شده‌اند و به معنای تغییر سیاست بانک مرکزی در قبال نرخ سود نیستند.
اما با گذشت مدتی از انتشار اوراق 30 درصدی، شاهد افزایش نرخ سود بدون ریسک در بازار بودیم. همین امر موجب اعتراض بسیاری از فعالین بازار بورس شد. در پی نگرانی‌ها از تبعات نرخ سود بالا بر بازار سرمایه، جلسه‌ای بین رؤسای بانک مرکزی و سازمان بورس برگزار شد. در این جلسه، رییس سازمان بورس راهکارهای پیشنهادی خود را برای حل مشکل ارائه کرد و رئیس بانک مرکزی نیز قول برخورد با متخلفان را داد.
ضرب‌الاجل دو هفته‌ای برای مهار سود
پس از این جلسه، بانک‌ها موظف شدند جلسه فوق‌العاده هیأت مدیره خود را با موضوع بررسی نحوه رعایت نرخ‌های سود ابلاغی، با قید فوریت، برگزار کنند. همچنین معاون نظارت بانک مرکزی از تعیین ضرب الاجل دو هفته‌ای برای بانک‌ها به منظور اتخاذ راهکاری مناسب برای ابطال سپرده‌های با نرخ سود بالا خبر داد.
معاون بانک مرکزی ضمن هشدار به هیأت مدیره بانک‌ها درخصوص رعایت نرخ سودهای مصوب تأکید کرد: بانک‌های متخلف باید حداکثر طی دو هفته نسبت به اصلاح نرخ غیرمتعارف سود سپرده ها اقدام کنند، در صورت عدم اصلاح، با این دسته از بانک ها حتی تا سلب صلاحیت ارکان مدیریت آن برخورد خواهد شد.
پایان مهلت و عزم راسخ بانک مرکزی
با اتمام مهلت تعیین شده توسط بانک مرکزی، به نظر می‌رسد این نهاد عزم جدی برای اعمال نظارت و کنترل بر شبکه بانکی در جهت مهار سود سپرده‌های بانکی دارد. انتظار می‌رود در صورت تحقق این امر، شاهد بازگشت بخشی از سرمایه‌های فراری از بازار سرمایه و بورس در بلندمدت باشیم.