تورم قصد پایین آمدن ندارد؟ | کدام خانوارها متضرر شدند؟
مرکز آمار ایران طی گزارشی آمار مربوط به تورم فروردین‌ماه 1400 را منتشر نمود. خلاصه آمار مذکور نشان از این دارد که تورم سالانه( میانگین افزایش سطح عمومی قیمت‌ها در یک‌سال) به 38.9 درصد رسیده و تورم نقطه به نقطه( افزایش سطح عمومی قیمت‌ها در یک ماه به نسبت ماه مشابه سال گذشته) به عدد 49.5 درصد رسیده است.
نکته‌ی مهم، افزایش مجدد تورم ماهانه است؛ درحالیکه تورم ماهانه به عدد 1.8 درصد در اسفند 1399 رسیده بود، در فروردین 1400 به 2.7 درصد افزایش یافته است. نمودار1 این مهم را به خوبی به تصویر می‌کشد.
مطابق نمودار فوق، اگرچه تورم ماهانه مشخصا طی بازه‌ی زمانی مهرماه 1399 الی فروردین‌ماه 1400 در مسیر نزولی قرار دارد، اما مشخصا در فروردین 1400 افزایش قابل توجهی را به نسبت اسفند 1399 تجربه کرده است. در صورتیکه به طور میانگین در هر ماه، همچون فروردین تورم معادل 2.7 درصد را در سال 1400 داشته باشیم، آنگاه تورم کل سال 1400 معادل 37.6 درصد خواهد بود. این عدد، بسیار به پیش‌بینی صندوق‌بین‌المللی پول(39 درصد) نزدیک است.
همچنین در صورتیکه تورم به سطوح پایین‌تری-مثلا 2 درصد در ماه-کاهش یابد، آنگاه تورم سالانه 26.8 درصد را برای سال 1400 شاهد خواهیم بود که به پیش‌بینی بانک جهانی(29 درصد) نزدیک است. سوال دیگری که به ذهن متبادر می‌شود این است که کدام یک از گروهای کالایی تورم بیشتری را به خود دیده است؟ نمودار2 توزیع تورم میان گروه‌های کالایی مختلف را در دو ماه اخیر نشان می‌دهد.
مطابق نمودار فوق هردو گروه عمده کالایی، در فروردین‌ماه تورم بیشتری را به نسبت اسفندماه به خود دیده‌اند. همچنین، در دو ماه اخیر، تورم تقریبا میان گروه‌های عمده کالایی( خدمات و خوراکی‌ها) به شکل نسبتا متوازنی توزیع شده است و همین امر سبب شده تا سبد مصرفی خانوارهای مختلف نیز تقریبا به یک میزان متورم شود. نمودار3 نیز نمایان‌گر همین موضوع است.
مطابق نمودار فوق، اگرچه همه‌ی خانوارها در فروردین 1400 تورم بیشتری را به نسبت اسفند سال گذشته به خود دیده‌اند اما آنچه که میان دو ماه مذکور مشترک است، نحوه‌ی توزیع تورم میان دهک‌های مختلف درآمدی است. به گونه‌ای که تقریبا تمامی خانوارها در هر دو ماه مورد بررسی، به یک میزان تورم را به خود دیده‌اند.
در این بین، تورم مناطق جغرافیایی نیز نسبتا هموار شده و سبد مصرفی خانوارهای مناطق شهری و روستایی تقریبا به نحو یکسانی متورم شده است. نمودار4 نیز مؤید همین امر است.
همانطور که از نمودار فوق نیز مشهود است، هر دو مناطق شهری و روستایی در فرودین‌ماه سال جاری تورم بیشتری را به نسبت اسفندماه سال گذشته به خود دیده‌اند، اما در هردو ماه مذکور، تورم تقریبا به شکل یکسانی میان مناطق شهری و روستایی توزیع شده و اختلاف این دو کاهش یافته است.
شاید این سوال به ذهن خطور نماید که دلیل اصلی توزیع هموار و متوازن تورم میان دهک‌های مختلف درآمدی چیست؟
دلیل آن‌را باید در بیشتر از هرچیزی در نوسانات قیمت دلار جستجو نمود، از آنجائیکه قیمت دلار طی دو ماه اخیر از نوسان کمتری برخوردار شده، درنتیجه تورم گروه‌های کالایی مختلف و به تبع آن، تورم خانوارهای مختلف تقریبا به یک اندازه بوده است.
اما در ماه‌هایی همچون مهر و آبان سال گذشته که دلار بیشترین نوسان قیمت را داشته، تورم نیز میان دهک‌های مختلف درآمدی به شکل بسیار نامتوازنی توزیع شده است. نمودار5 به خوبی این مهم را به تصویر می‌کشد.
همانطور که از نمودار فوق نیز کاملا مشهود است، بیشترین بار تورمی در مهرماه معطوف به گروه بالای درآمدی بوده است؛ درحالیکه در آبان‌ماه دقیقا عکس این رخ داده و دهک‌های پایین درآمدی بیشترین تورم را متحمل شده‌اند.