نوسانِ دامنه‌ی نوسان | آیا بازار به تعادل می‌رسد؟

مطابق تصمیم روز گذشته هیات مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار، از ابتدای اردیبهشت، دامنه‌ی نوسان از سمت منفی آن از عدد منفی دو درصد به منفی سه درصد تغییر می‌یابد. سیاستی که به نظر می‌رسد باید هرچه زودتر اعمال می‌شد.

شورای عالی بورس در بهمن 1399 طی تصمیمی فوری اقدام به نامتقارن‌سازی دامنه‌ی نوسان نمود، تصمیم نه چندان کارسازی که در همان موعد طی مقاله‌ی مفصلی اثرات احتمالی سیاست‌ مذکور بر کلیت بازار را مورد بررسی قرار دادیم.

در مقاله‌ی مذکور دو فرضیه اساسی مطرح گردید:

1-نامتقارن‌سازی و دامنه‌ی نوسان از سمت منفی آن، صرفا اصلاح قیمت را با تاخیر مواجه نموده و ریزش‌ها را فرسایشی خواهد نمود.

2- اعمال محدودیت بر دامنه‌ی نوسان، تداوم صف‌های فروش و خروج پول هوشمند از بازار را به همراه خواهد داشت.

حال که مدت نسبتا طولانی از اعمال قانون مذکور می‌گذرد، بر اساس آمار می‌توان بررسی دقیق‌تری از آنچه بر سر بازار آمده ارائه نمود.

بعد از نامتقارن‌سازی دامنه‌ی نوسان، عملا امکان اصلاح قیمت‌ها از سهام گرفته شد و نتیجه‌ی آن نیز چیزی جز به تعویق افتادن دستیابی به تعادل نبوده است. همه‌ی اینها منجر به کاهش شدید ارزش معاملات و درنتیجه افت محسوس نقدشوندگی بازار شد. نمودار پایین این مهم را به خوبی به تصویر می‌کشد.

مطابق نمودار فوق، با اعمال محدودیت بر دامنه‌ی نوسان از سمت منفی آن، عملا طرف تقاضا تضعیف گردید، چرا که مدتی است همه‌ی بازارها نگاه خود را به قیمت دلار دوخته‌اند؛ به ویژه بعد از توافق بلندمدت ایران و چین، دلار در سطوح قیمتی فعلی شکننده شده است. از این‌رو، افراد ریسک‌گریز، هرچه سریع‌تر تصمیم به خروج از بازار سرمایه را گرفته‌اند؛ در این ‌میان، تا حدود زیادی هیجانات نیز به واسطه ریزش سهمگین شاخص کل از مردادماه تا اواخر سال 99 منجر به سلب اعتماد سهامداران از بورس گردیده است.

همه‌ی آنچه گفته شد با اعمال محدودیت بر دامنه‌ی نوسان نیز همراه گردید، همین خود صف‌های فروش سنگین و ریزش‌های فرسایشی را رقم زد. البته سابقا نیز طی مقاله‌ای به طور مفصل نسبت به این اتفاق هشدار داده شده بود.

واکنش بازار سرمایه به انتشار خبر افزایش دامنه‌ی نوسان

طبعا از آنجائیکه که بازار با غالب شدن هیجانات، در مسیر اصلاح قیمتی خود به سر می‌برد؛ بنابراین هیچ سهامداری خروج در قیمت‌های پایین‌تر را نمی‌پسندد؛ از این‌رو، در همین ابتدا و قبل از افزایش دامنه‌ی نوسان، تصمیم به خروج گرفته‌اند.

مسیر بهتر شاید این بود که بدون اطلاع قبلی، دامنه‌ی نوسان افزایش می‌یافت تا بازار به شکلی که امروز مشاهده می‌شود در صف فروش قفل نمی‌شد. صف‌های فروش سنگین، تنها امکان فروش برای آن دسته  از افرادی را فرآهم می‌کند که به اینترنت پرسرعت و ایستگاه‌های معاملاتی دسترسی دارند، درحالیکه همه‌ی سهامداران از چنین امکانی برخوردار نیستند.

آیا نقدینگی جدید در راه است؟

خبر دیگری که این روزها هم بسیار دست به دست می‌شود، تزریق 24 هزار میلیارد تومان نقدینگی است که رئیس سازمان بورس نیز از آن خبر داده بود و قرار بر این شد تا شرکت‌ها به واسطه انتشار اوراق و درنتیجه جذب نقدینگی، اقدام به افزایش نقدشوندگی هرچه بیشتر بازار نمایند.

آنچه که نباید از یاد برد، این است که اولا در صورتی که محدودیت دامنه‌ی نوسان همچنان تداوم یابد، حتی در صورت ورود نقدینگی به بازار، نه تنها بازار به تعادل نخواهد رسید، بلکه تنها خروج سنگین پول هوشمند و حقیقی‌ها را از بازار شاهد خواهیم بود.