افزایش مبلغ وام ازدواج نسخهای ناکارآمد است
افزایش مبلغ وام ازدواج نسخهای که در سال ۸۳ در راستای طرح حمایت از جوانان پیچیده شد و به بانک‌های عامل جهت پرداخت تسهیلات کم بهره و آسان به جوانان در آستانه تشکیل زندگی مشترک ابلاغ شد، اما متاسفانه تاکنون چندان موفق عمل نکرده است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از بیرجند، طرحی که علی‌رغم مزیت‌های اندکی که داشت، تنها نسخه مسئولین جهت ترغیب جوانان به ازدواج و تشکیل زندگی مشترک بود.
این نسخه اکنون با گذشت 19 سال از اجرای طرح همچنان توسط مسئولان پیچیده می‌شود، چرا که تنها راهکار حل مشکلات پیش روی جوانان را اعطای همین تسهیلات می‌دانند. این در حالی است که پرداخت این تسهیلات گرچه طبق بند “الف” تبصره “16” قانون بودجه سنواتی کشور دارای ردیف بوده و هر ساله میزان این وام افزایش می‌یابد، اما نباید از این نکته غافل بود که همیشه تورم یک قدم جلوتر است.
آیا مسئولین امر به این موضوع اندیشیده‌اند که طرح افزایش وام‌های ازدواج تا چه میزان در ترغیب جوانان به ازدواج موفق بوده است؟ اینکه این افزایش وام هیچ سنخیتی با میزان تورم حاکم بر کشور دارد یا خیر؟
در طرحی که در کمیسیون اجتماعی مجلس به تصویب رسید، تسهیلات ازدواج در سال جاری، 180 میلیون تومان و برای زوجینی که کمتر از 23 و 25 سال سن دارند 220 میلیون تومان اعلام شده با دوره باز پرداخت 10 ساله که نسبت به تسهیلات سال گذشته 46 درصد افزایش یافته است.
سؤالی که در اینجا مطرح می‌شود این است که چرا باید جوانی 25 ساله و بدون شغل و درآمد مکفی، میزان وام بالاتری نسبت به فردی که علی‌رغم سن بالا از شغل و درآمد کافی برخوردار است و توان پرداخت اقساط آن را دارد، دریافت کند؟
پرداخت اقساط یک و نیم میلیون تومانی وام ازدواج برای هر زوج، هزینه لوازم خریداری شده برای شروع زندگی، اجاره مسکن و مخارج دیگر آیا در توان جوان 25 ساله فاقد کار و یا با درآمد کمتر هست؟
سنگ اندازی بانک‌ها جلوی پای متقاضیان وام ازدواج
از همه اینها که بگذریم دریافت همین تسهیلات برای جوانان به مثابه گذر از هفت خوان رستم است. به دلیل اجرای نادرست قوانین یا سرباز زدن از اجرای آن موجب شده بانک‌ها علی‌رغم تاکیدات فراوان قانون‌گذاران در تسهیل روند اعطای تسهیلات، سنگ‌های بزرگ بر سر راه جوانان انداخته که گاهی به هیچ صراطی مستقیم نیست و باید مجلس در این زمینه تصمیم‌گیری کند.
طبق همین قانون بانک‌ها موظف هستند، تسهیلات ازدواج را با نرخ سود چهار درصد و با معرفی تنها یک ضامن پرداخت کنند، اما سیاست‌گذاری نادرست یا به نوعی شکاف در قانون، به بانک‌ها این اجازه را داده تا طبق قوانین خود، تسهیلات را پرداخت کنند و گاهی دو یا سه ضامن معتبر و کارمند از متقاضی طلب می‌کنند که تنها بخشی از متقاضیان موفق به معرفی این تعداد ضامن به بانک شده و تسهیلات دریافت می‌کنند.
به گفته یکی از مدیران بانک‌های استان خراسان جنوبی، طبق ابلاغیه بانک مرکزی در جهت پرداخت آسان تسهیلات به متقاضیان حداکثر همکاری را با متقاضیان داشته و داریم.
وی افزود: در حال حاضر برخی از متقاضیان در انتظار دریافت تسهیلات هستند که به محض تامین منابع مالی، برای پرداخت اقدام خواهد شد.
این مدیر بانک با اشاره به تقاضای بانک مبنی بر معرفی دو ضامن معتبر توسط بانک در جهت پرداخت تسهیلات ازدواج گفت: وقتی یک نفر ضمانت وام 150 میلیون تومانی را می‌کند در اعتبارسنجی به دلیل میزان بالای ضمانت وام، دیگر قادر به ضمانت وام دیگری نخواهد بود، لذا بانک‌ها به جهت تقسیم این مبلغ تقاضای دو ضامن را می‌کنند تا در اعتبارسنجی فرد ضامن، برای ضمانت تسهیلات دیگر با مشکل مواجه نشود.
وی بیان کرد: برخی این اقدام بانک را خلاف قانون می‌دانند، اما بانک هم باید ضمانتی معتبر در ازای پرداخت 180 میلیون تومان تسهیلات به متقاضی داشته باشد و این اطمینان را حاصل کند که تسهیلات پرداختی به حساب بانک برمی‌گردد.
به گفته برخی دیگر از مدیران بانک‌ها، اعتبار یک ضامن و متقاضی را بانک تشخیص می‌دهد و اعتبارسنجی می‌شوند، لذا اگر افراد مشکلی در این زمینه نداشته باشند پرونده آنها به محض تامین اعتبار پرداخت خواهد شد.
آنها اذعان دارند در تسهیلات ازدواج و اشتغال دولت اعتباری تخصیص نمی‌دهد و بانک‌ها از محل منابع قرض‌الحسنه بانک، این تسهیلات را پرداخت می‌کنند.
قیمت‌های نجومی بازار لوازم خانگی و سردرگمی جوانان
جوانی که تسهیلات دریافت کرده وقتی وارد بازار لوازم خانگی می‌شود، با قیمت‌های سرسام آوری مواجه می‌شود که نه توان خرید دارد و نه می‌تواند از آن صرف‌نظر کند، چرا که میزان تسهیلات پرداختی به زوجین با نرخ تورم در تقابل بوده و گویی در مسابقات دوی ماراتن هستند.
قیمت لوازم ضروری برای آغاز زندگی مشترک مثل یخچال و فریزر، اجاق گاز، فرش و تلویزیون در بازار از سال گذشته تاکنون به طور میانگین افزایش 100 درصدی داشته است.
با مراجعه به بازار لوازم خانگی مشاهده می‌شود قیمت لوازم خانگی خارجی نیز به دلیل افزایش نرخ ارز ، قیمت‌های نجومی را به خود گرفته و افزایش سرسام‌آوری داشته است.
البته ناگفته نماند که باید به جز تامین جهیزیه و لوازم ضروری زندگی، هزینه‌های جانبی مراسم عروسی مثل آتلیه، آرایشگاه، خریدهای عروسی، شام، اجاره مکان عروسی ( باغ یا تالار) و هزینه‌هایی از این دست به مخارج عروسی نیز اضافه شود.
رسوخ معضل تجمل‌گرایی در جامعه از طریق فضای مجازی و رسانه‌های جمعی، نیز بی‌تاثیر نبوده و خود سدی بزرگ در این مسیر بوده که نیازمند فرهنگ‌سازی درست توسط رسانه‌ها است و باید مورد توجه قرار گیرد.
حال اگر کسی نتواند ضامن مورد تایید بانک را معرفی کند، راه حل بهتر، آسان‌تر و غیرشرعی را انتخاب می‌کند و اقدام به فروش نسیه و یا نقدی وام ازدواج خود می‌کند.
بارها در فضای مجازی و سایت‌های نیازمندی شاهد فروش وام ازدواج در ازای ضمانت و پرداخت بخشی از وام به متقاضی بوده‌ایم که متاسفانه به دلیل نبود نظارت و سخت‌گیری بیش از حد برخی بانک‌ها در حال رواج است.
افزایش 50 درصدی اجاره بها در خراسان جنوبی
مشکل مهم دیگر اجاره مسکن است که با افزایش بی‌رویه و گاهی ناعادلانه اجاره بها توسط مالکین، بذر یاس و ناامیدی در دل جوانان می‌کارد و آنها را از آغاز زندگی مشترک باز می‌دارد.
افزایش 50 درصدی اجاره بها در استانی مثل خراسان جنوبی، معضلی افسار گسیخته است که از توان مسئولین و قانون خارج است.
به گفته رئیس اتحادیه مشاورین املاک خراسان جنوبی در گفت‌وگو با مطبوعات، این افزایش قیمت به دنبال کاهش روند ساخت و ساز در استان و افزایش قیمت ملک رخ داده است.
ملکی که امسال 2 تا 3 میلیارد تومان قیمت‌گذاری شده، پرداخت اجاره ماهیانه 3 میلیون تومان منطقی به نظر می‌رسد، از طرفی ملک شخصی افراد است و حق دارند در مورد تعیین میزان اجاره بها تصمیم‌گیری کنند.
رئیس اتحادیه مشاورین املاک شهرستان فردوس نیز در این زمینه به خبرنگار تسنیم با اشاره به افزایش 2 تا 3 برابری میزان اجاره بها در این شهرستان افزود: افزایش اجاره در سطح شهر سرسام‌آور بوده و مالکین افزایش قانونی کمتر از 40 درصد را رعایت نمی‌کنند.
محمد ابراهیمی بیان کرد: میزان اجاره بها باید حداکثر 40 درصد افزایش یابد که متاسفانه مالکین اقدام به افزایش مبلغ اجاره تا سه برابر می‌کنند که این امر قانونی نیست.
وی افزود: متاسفانه برخی مالکین زیر بار نمی‌روند و در نهایت خانه را به بنگاهی که به بالاترین قیمت به اجاره واگذار کند، می‌سپارند.
ابراهیمی گفت: بارها در فرمانداری برای کنترل میزان اجاره بها و افزایش سرسام‌آور اجاره در شهرستان جلسه برگزار شده، اما خروجی مناسبی نداشته است.
یکی از مشاورین املاک شهرستان بیرجند نیز گفت: سال گذشته اگر جوانی برای اجاره منزل به بنگاه‌ها مراجعه می‌کرد با هر زحمتی بود خانه‌ای در حد پولش پیدا می‌شد، اما امسال در مناطق شمال شهر هم با این پول و حتی بیشتر منزلی مناسب زوج جوان پیدا نمی‌شود.
وی گفت: متاسفانه مالکین نیز در این قیمت‌گذاری‌ها بی‌تاثیر نبوده‌اند و هر کس هر قیمتی را بخواهد ملک خود را به اجاره می‌دهد.
این مشاور املاک اضافه کرد: برخی مالکین حتی به خانواده‌های دارای دو فرزند و یا بیشتر خانه اجاره نمی‌دهند یا تقاضای اجاره بیشتر دارند.
جوانان باید از تجمل‌گرایی دوری کنند
با این حال باید دید آیا این طرح دولتمردان و قانون‌گذاران مجلس که تنها نسخه طرح حمایت از جوانان و جوانی جمعیت است، تا چه میزان توانسته نیازهای اولیه زندگی یک جوان در آستانه ازدواج را فراهم کند و به افزایش آمار ازدواج کمک کند.
معاونت امور زنان و خانواده استانداری خراسان جنوبی نیز به خبرنگار تسنیم گفت: تا زمانی که جوانان بر این باور باشند که با تجملات، زندگی خود را شروع کنند، چند برابر این تسهیلات هم کارساز نخواهد بود.
فرشته اسدزاده افزود: اگر جوانان زندگی را با رویکرد ساده‌زیستی شروع کنند و زندگی ساده را مد نظر قرار دهند، حتی بدون این گونه تسهیلات هم می‌توانند با حداقل‌هایی که خانواده‌ها فراهم می‌کنند، زندگی مشترک خود را آغاز کنند.
وی گفت: متاسفانه وقتی زوجین در ابتدای زندگی با خرید اقلام فانتری مانند مایکرویو، ماشین ظرفشویی و وسایلی از این دست که گاهی با وجود خانه‌دار بودن خانم و حضور مستمر وی در خانه لزومی بر تهیه آنها نیست، هزینه‌های اضافی را در ابتدای زندگی بر خود و خانواده‌ها تحمیل می‌کنند.
معاونت امور زنان و خانواده استانداری خراسان جنوبی بیان کرد: فضای مجازی و تلاش‌‌های رسانه‌های غربی در جهت از هم گسیختن بنیان خانواده‌ها بی‌تاثیر نبوده و در تلاش هستند مباحث ازدواج نکردن، زندگی با همجنس و یا حیوانات را در بین جوانان ترویج دهند.
اسدزاده گفت: دستورات اسلام و احکامی که پیش روی ما بوده، در بین جوانان امروز کم رنگ شده و این امر موجب کاهش رغبت جوانان به ازدواج شده است.
وی افزود: باید با معرفی الگوهای موفق زندگی به جوانان و ترسیم آینده تاریک تنها زیستی، آنها را به ازدواج و تشکیل زندگی مشترک ترغیب و تشویق کنیم.
شغل و مسکن دو نیاز اساسی جوانان برای تشکیل زندگی
یکی از جوانان مجرد خراسان جنوبی نداشتن شغل مناسب و مسکن را مهمترین نیازهای یک جوان برای تشکیل زندگی عنوان کرد و گفت: صرف دادن وام آن هم با شرایط عجیب و غریب و اقساط سنگین که باری از دوش جوانان بر نمی‌دارد، بلکه باری اضافه می‌کند، گزینه مناسبی برای ترغیب جوانان به ازدواج نیست.
وی گفت: جوانان تا زمانی که شغل مناسب و درآمدی نداشته باشند نه رغبتی برای ازدواج دارند و نه فرزندآوری.
جوانان مجرد خراسان جنوبی افزود: مسکن ملی هم که دولت برای زوجین در نظر گرفته، کارشناسی نبوده، یک جوان اول ازدواج از کجا 40 میلیون تومان آورده دارد و چطور می‌تواند هزینه‌های مازاد ساخت این مسکن را تامین کند؟
برطرف کردن مشکلات پیش رو ازدواج جوانان
طرحی که قرار بود در راستای حمایت از جوانان و جوانی جمعیت به‌کار گرفته شود گویی تنها یک بند و تبصره دارد که هر ساله سرمشق قانون‌گذاران و دولتمردان قرار می گیرد.
برای قفل مشکل جوانان از منظر مسئولان، فقط یک کلید “اعطای تسهیلات” تعریف شده و راهکار دیگری برای آن ندارند.
احداث مجتمع‌های مسکونی و واگذاری به جوانان به صورت اجاره به شرط تملیک و یا با اجاره‌های پایین‌تر از سطح شهر برای مدت مشخص، اعطای کارت‌های خرید لوازم خانگی از فروشگاه‌های معتبر که زوجین را در صف بانک و معرفی ضامن گرفتار نکند، پیش‌بینی ایجاد شغل برای تعداد کثیری از جوانان بدون شغل در کشور از طریق فعال کردن واحدهای تولیدی تعطیل، تسهیل در راه‌اندازی کارگاه‌های تولیدی کوچک و کارآفرینی از کارهایی است که می‌توان با پرداختن به آن مهمترین مشکلات پیش رو و موانع بزرگ بر سر راه ازدواج جوانان را برطرف کرد.
مرجع: تسنیم