پارت؛ دستیار هوشمند اقتصادی جامعه

فناوری هوش مصنوعی با تقلید رفتارهای انسانی و با استفاده از داده های عظیم موجود، راهکارهایی ارائه می دهد که از طریق آن می توان فرآیندهای پیچیده را به روش های ساده تر و با دقت بالاتری انجام داد. هوش مصنوعی کاربردهای فراوانی در بازارهای مالی دارد؛ احراز هویت، اعتبارسنجی و پردازش اطلاعات مالی برخی از آنهاست. اقبال گسترده مردم به بورس در ماه های اخیر و تقاضا برای دریافت کد بورسی، موجی بزرگ در مراجعه به بانک ها، کارگزاری ها و دفاتر پیشخوان دولت ایجاد کرد. هوش مصنوعی در قالب سرویس های احراز هویت به کمک مردم آمد و بیش از 2 میلیون نفر بدون بیرون آمدن از خانه، به صورت غیرحضوری احراز هویت شــدند؛ نمودی عینی و چشمگیر از کاربردهای متنوع هوش مصنوعی که توســط شــرکت دانش بنیان پارت و در بستر اپلیکیشن سیگنال صورت گرفت. به تازگی، 3 سامانه هوش مصنوعی دیگر با نام های فراشناسا، سهاب و هوشیو توسط پارت عرضه شده است.

استفاده از هوش مصنوعی در پردازش اطلاعات مالی برای سرمایه گذاران ایرانی

شرکت دانش بنیان پارت نزدیک به 7 سال است کار خود را آغاز کرده و امروز بــا حدود بیش از 600 نیروی انسانی، بزرگ ترین شرکت دانش بنیان بازار سرمایه ایران است و به تازگی به عنوان کارآفرین برتر استان تهران انتخاب شده است. پارت یک کارگزاری و یک صندوق ســرمایه گذاری جسورانه داشته و در انجمن های تخصصی مختلــف عضویت دارد، اما در آخرین اقدام فناورانه این شرکت دانش بنیان، با تکیه بر هوش مصنوعی، ابزارهایی توســعه پیدا کرده که می تواند به کمک بازار سرمایه و دیگر بازارها بیاید.

ماموریت پارت این اســت که دســتیار هوشــمند اقتصادی جامعه باشد و برای نیل به این هدف بیش از 10 سامانه متنوع را طراحی و پیاده سازی کرده است. وظیفه آماده ســازی و نگهداری زیرساخت فناورانه ســامانه های پارت بر عهده «گروه نرم افزاری پارت» است؛ سامانه هایی با امنیت بالا که هر روز چند میلیون ورود داده و تراکنش بر بســتر آنها انجام می شــود. نرم افزارهای ا پن سورس در کنار توسعه و بومی سازی فناوری، معماری نرم افزاری پارت را به شکل یک خط تولید انبوه نرم افزار درآورده اند.

از ســوی دیگر، «مرکز تحقیقــات هوش مصنوعی پارت»، هوشمندســازی این ســامانه ها را بر عهده دارد. این مرکز، قلــب تپنده همه فعالیت های پارت دانش بنیان و ارائه دهنده راهکارهای مختلف هوش مصنوعی اســت که در اپلیکیشــن ها و سامانه های مختلــف پارت، اثــر آن دیده می‌شــود. این مرکز، بزرگ ترین مجموعه سرمایه انســانی حوزه هوش مصنوعی کشــور را شکل داده اســت.

تاکنون بیش از 120 ســرویس هــوش مصنوعی با اســتفاده از فناوری های بینایی ماشــین، پردازش زبان طبیعی، پردازش گفتــار و داده کاوی توســط ایــن مرکز، آماده سازی و توسعه داده شده است. با توجه بــه حجم بالای نیازها، مشــتری اصلی این سرویس ها، سامانه های داخلی شرکت هستند،اما به مرور این خدمات در اختیار سایر مخاطبان در داخل و خارج کشــور قرار خواهد گرفت.

به این صورت و با نگاه جامع به کاربردهای متنوع هوش مصنوعی در کشور، دامنه خدمات هوش مصنوعی پارت، از حوزه مالی و بازار سرمایه فراتر خواهد رفت. در حــال حاضر بیــش از 400 نفر در 2 تیم مرکز تحقیقات هوش مصنوعی و گروه نرم افزاری پارت، در حال فعالیت هستند که با توجه به گسترش روزافزون پروژه ها، این تعداد دائما رو به افزایش است.

این 2 تیم با برگزاری دوره های آموزشی در کالج پارت و کالج هوش مصنوعی و همچنین حمایت از رویدادها و کنفرانس های معتبر نرم افزاری کشور، به جذب و آموزش نیروهای متخصص می پردازند. آخرین دســتاورد مرکز تحقیقات هوش مصنوعی پارت که با حضور دکتر ســتاری، معــاون علمی و فنــاوری رئیس جمهــور رونمایی شــد، طراحی و پیاده سازی ســامانه های فراشناسا، سهاب و هوشیو، بود.

«ســهاب» بازارچه ای ایمن برای کسب و استارتاپ ها و برنامه نویسان است که با استفاده از آن می توانند سرویس های مبتنی بر هوش مصنوعی را معرفی و ارائه کنند و همچنین از API‌های سهاب برای ارتقای محصول نهایی خود استفاده کنند. هدف سهاب ارائه خدماتی است که موجب تسهیل مسیر کسب وکارها می شود.

«شــهاب»، شــبکه هوشــمند ابــری اســت که زیرســاخت های ابری لازم برای راه اندازی، توسعه و استفاده از ســرویس های هوش مصنوعی در حجم انبوه و مبتنی بر ابر را ارائه می دهد. با آماده ســازی GPU Farm شهاب، نخستین مرکز ابری هوش مصنوعی کشور شکل می‌گیرد.

«هوشــیو» پایگاه جامع هوش مصنوعی اســت که هدف آن انتشار جدیدترین اخبار و کاربردهای نوین هــوش مصنوعی، بیان چالش هــای فنی این حوزه و ارائه مقالات آموزشی اســت. این مقالات برگرفته از به روزترین و معتبرترین منابع خارجی اســت که بــا توجه به نیازهای جامعه هوش مصنوعی کشــور ترجمه شــده و در اختیار مخاطب قرار می گیرند. از آنجا کــه اثربخش ترین شــکل یادگیری، یادگیری پیوسته و مستمر است، هوشیو تلاش می کند با ارائه مداوم مطالب به علاقه مندان و متخصصان این حوزه در دانش افزایی و آموزش سریع تر آنان کمک کند.

«فراشناسا»، ســامانه احراز هویت غیرحضوری با اســتفاده از هوش مصنوعی اســت که کاربردهای فراوانی در احراز هویت امن افراد در بازار ســرمایه، بانک ها، آزمون ها و… دارد. با شیوع ویروس کرونا و به تبع آن گسترش فرایندهای آنلاین و غیرحضوری، مرکز تحقیقات هوش مصنوعی پارت، به تلاش های خــود برای توســعه ســرویس های احــراز هویت غیرحضوری ســرعت بخشــید تا جایی که تاکنون توانسته بیش از 2 میلیون متقاضی دریافت کد بورسی را از طریق این سامانه احراز هویت کند.

گستردگی خدمات پارتِ دانش بنیان

دکتر علی رسولی زاده، مدیرعامل مجموعه پارت در پاسخ به این سوال که کدام یک از فعالیت های پارت، استارتاپی محسوب می شوند، می گوید: «طراحی و پیاده سازی و توسعه اپلیکیشن ها و نرم افزارهایی مانند سیگنال، کاپ، ثبت یار و مرآت در حوزه اکوسیستم اســتارتاپی قرار می گیرند، اما توان تیم های فناوری اطلاعات و هوش مصنوعی درا ختیار آنهاست تا دائما خود را به روزرسانی کنند و نیازها را به نحو دقیق تر و سریع تری پاسخ دهند.»

یکی از مهم تریــن ویژگی هایی که پیش بینی کننده موفقیت و توسعه یک استارتاپ است، پایگاه کاربران آن است. سامانه ســیگنال با 4 میلیون نصب فعال و 2 میلیون نفر احراز هویت و سامانه مرآت با 2.5 میلیون نفر اعتبارسنجی، گام های بلندی بــرای تحقق مأموریت پارت برداشته اند و سامانه های دیگر نیز با استفاده از همین درس آموخته ها، مسیر ارائه خدمت به گروه گسترده ای از مخاطبان را پی می گیرند.

کلان داده و هوش مصنوعی

دکتر محمد حاجی زاده، مدیر مرکز تحقیقات هوش مصنوعی پارت می گوید: «شرکت دانش بنیان پارت 3 حوزه زیرساختی را در کشور شناسایی کرده که به گلوگاه بدل شده اند و طبیعتا تمرکز و سرمایه گذاری روی آنها می تواند به کل سیستم شتاب دهد. یکی از نیازهای مهم بازار ایران، کلان داده است. متأسفانه از داده‌های فارسی دیتاستی وجود ندارد وا ین گلوگاهی شده که تیم های استارتاپی نتوانند کارهای متنوعی انجام دهند. مشــکل دیگر، زیر ســاخت نرم افزاری است. در واقع همه شــرکت ها توانایی تشکیل تیم هوش مصنوعی را ندارند بنابرایــن خیلی از همین شرکت ها حتی خبر ندارند که چگونه می توانند کار خود را متحول کرده و رشد ببخشند.ا ین ا لگویی است که شرکت های بزرگی مانند آمازون و مایکروسافت تحت عنــوان خدمات ابری به مشــتریان خود ارائه می دهند. ســومین مورد، زیرساخت سخت افزاری چنین پردازش هایی است.»

حاجی زاده درا دامه درباره برنامه مرکز تحقیقات پارت برای رفع نیازهای هوش مصنوعی بازار ا یران می گوید: «ما بازارچه ای ا ز سرویس های هوشمند ابری با عنوان سهاب داریم که خدمات هوش مصنوعی را در قالب 4 فناوری پــردازش زبان طبیعی، پــردازش گفتار، داده کاوی و بینایی ماشین دسته بندی کرده است که بخش بینایی ماشین سهاب، دارای 2 قسمت تصویر و ویدئو است.

در این بازارچه ما از سرویس های پایه و حداقلی تا ســرویس های سطح بالایی که از جنس های تک هســتند را در دستور کار خود قرار داده ایم. این بازارچه انواع متنوعی از داده های عددی، متنی، صوتی، تصویــری و ویدئویــی را تحلیل و پردازش می کند، مثلا اجزای یک چک را بررســی می کند و می تواند از لایه های مختلف آن چک خروجی بدهد. حتی موارد دشوارتری مانند فراتفکیک پذیری را هم می توانیم توسط این سامانه بررسی کنیم.»

حاجی زاده همچنین درباره مشتریان سامانه سهاب می گوید: «به جز ســامانه های داخلی خود شرکت، مانند مرآت، ثبت یار، سیگنال و احراز هویت، جاهای دیگری مانند بانک رســالت هم از این سرویس های هوش مصنوعی استفاده می کنند. در حال حاضر این ســرویس ها به صورت محدودی به بیرون از شرکت ارائه می شوند زیرا تمرکز بر توسعه تعداد سرویس ها و رفع نیاز سامانه های پارت است. اما این سرویس ها، تقاضای زیادی از سوی شــهرداری ها، شرکت های فناوری اطلاعات، شــرکت های حوزه کشــاورزی، زمین شناسی و معدن، توربین های بادی،ا نتقال نفت و گاز و غیره دارد که به مرور وارد آنها خواهیم شد.»

سامانه ها و زیربخش های پارت

سامانه ها و زیربخش های پارت در دو گروه اصلی طبقه بندی می شوند:

حوزه فین تک

1. سیگنال، دسترسی سریع و آسان به اطلاعات سرمایه گذاری و بانکی: سامانه ای با بیش از 3 میلیون نصب فعال که پرمخاطب ترین اپلیکیشــن بازار سرمایه ای کشور محسوب می‌شود و روزانه دست کم 500 هزار کاربر فعال به آن مراجعه و اطلاعات مالی مربوط به سهام، صندوق های سرمایه گذاری، اوراق بدهی، طلا، ارز، ارزهای دیجیتال و تسهیلات بانکی را بررسی می کنند. همچنین از خردادماه 99 امکان احراز هویت غیرحضوری برای ورود به بورس با اســتفاده از هوش مصنوعی به سیگنال اضافه شده که تنها در 2 ماه بیش از 2 میلیون نفر با آن احراز هویت شده اند.
2. مرآت، اعتبارسنجی اشخاص حقیقی: این سامانه کار اعتبارســنجی افراد حقیقی را انجام می دهد. هر شخصی به راحتی می تواند برای آگاهی از میزان خوش حسابی، بدحسابی یا چک های برگشتی طرف مقابل خود از طریق سامانه اعتبارسنجی مرآت اقدام کند و همان لحظه از نتیجه مطلع شود. بانک یا یک فروشنده محصولات قسطی هم می تواند با مرآت یک بررســی همه جانبه و سریع ازاعتبار مشتری خود داشته باشد. همه مراحل اعتبار سنجی در این سامانه با استفاده از سایت یا اپلیکیشــن مرآت به صورت غیر حضوری و مبتنی بر کلان داده و الگوریتم های هوش مصنوعی انجام می شود.
3. کاپ، کیف الکترونیکی پارت: کیف الکترونیک پارت، محصولی در حوزه خدمات پرداخت هوشــمند است که مدیریت و ساماندهی بیش از 300 هزار پایانه فروشــگاهی را بر عهده دارد. تمرکز کاپ بر ارائــه خدمات در حوزه پرداخت به خصوص خدمات غیر حضوری شبکه بانکی است که از افتتاح حساب تا احراز هویت و دریافت وام را پوشش می دهد.
4. رسام، رتبه بندی صندوق های سرمایه گذاری: سامانه ای که دسترسی سریع و آسان به صندوق های سرمایه گذاری را فراهم کرده و با رتبه بندی صندوق ها، کار را برای ســرمایه گذاری آسان می کند. سامانه رســام، اطلاعات همه این صندوق ها را به صورت یک جا، به روز، نموداری و با قابلیت مقایسه در اختیار افراد می گذارد.
5. ساچیا: سامانه چینش اقتصادی کشور که وظیفه آن تکمیل پردازش و تحلیل آمار و اطلاعات رسمی کشور در همه زمینه ها است. علاوه بر امکان استفاده از این داده ها، با استفاده از ابزار های کلان داده می توان به تحلیل های ویژه ای دسترسی پیدا کرد.
6. آکادمی هوش مالی، آموزش سواد مالی: آکادمی، وظیفه آموزش سواد مالی را بر عهده دارد؛ کاری که با ارائه منابع مالی و آموزش معتبر در حوزه سواد مالی آغاز شده است که به زودی تعداد آن‌ها به بیش از 100 جلد می رسد. علاوه بر این، آکادمی نماینده بنیاد بانک های اشپارکاسه آلمان برای بازی آموزش کســب وکارهای کوچک در ایران است. با آماده شدن منابع متنوع آموزشی، آکادمی به زودی وارد آموزش گسترده سواد مالی به گروه های متنوعی از جامعه می شود.

حوزه رگ تک

1. سامانه جامع مدیریت ریسک: سامانه ای که با استفاده از مدل‌های محاسباتی در حوزه مهندسی مالی و مدیریت ریسک، نرم افزارهای مدیریت ریسک نقدینگی، ریسک اعتباری، ریسک بازار، مدیریت دارایی و بدهی را در اختیار بانک ها قرار داده است.
2. ثبت یار، سامانه مدیریت امور ثبتی مجامع و شرکت ها: سامانه ای جامع در حوزه امور ثبتی و قراردادی که به شرکت های بزرگ و کوچک کمک می کند که راحت و مستقیم خدمات حقوقی خود را دریافت کنند. فناوری اطلاعات و الگوریتم های هوش مصنوعی به ثبت یار کمک می کنند از خدماتی همچون پیشنهاد اسم شرکت تا تدوین سیستم های شناسایی ذی نفع واحد را به راحتی انجام دهد.
3. سهاب: نخستین مارکت پلیس حوزه هوش مصنوعی ا ست که به زودی به بازار عرضه می شود و در آن علاوه بر همه سرویس های هوش مصنوعی مرکز تحقیقات هوش مصنوعی پارت، سایر فعالان هوش مصنوعی کشور هم این امکان را پیدا می کنند که محصولاتشان را عرضه کنند.
4. شهاب، شبکه هوشمند ابری: شــهاب، ســخت افزار لازم برای ارائه ســرویس های هوش مصنوعی در حجم انبوه مبتنی بر ابر را ارائه داده است. با آماده سازی GPU Farm شهاب، نخستین مرکز ابری هوش مصنوعی کشور شکل می گیرد. شبکه هوشمند ابری شامل زیرساخت های پردازشی IaaS، پلتفرم مبتنی بر وب PaaS و سرویس های مبتنی بر وب SaaS است، که علاوه بر امنیت، سرعت و انعطاف بالا، قابلیت دسترسی لحظه ای نیز دارد. از آنجا که در توسعه فناوری های هوش مصنوعی، پردازش انواع داده های متنی، عددی، صوتی، تصویری و ویدئویی نیاز به توان محاسباتی بالایی دارند، شهاب به عنوان اولین مرکز رایانش ابری هوش مصنوعی در کشور، راه توسعه این فناوری را برای کسب و کارها هموار کرده است.