موتور رشد و جذابیت اتریوم
اتریوم با رشد ۲۰۵درصد در ارزش قفلشده لایههای دوم همراه بوده است. این رشد به مجموع ۵۱میلیارد دلار رسید؛ اما نگرانیها درباره تاثیر منفی این شبکهها بر قیمت اتریوم و رقابت با شبکه اصلی همچنان باقی است. لایههای دوم (Layer ۲) به راهحلهای مقیاسپذیری گفته میشود که روی بلاکچینهای اصلی (مانند اتریوم) ساخته میشوند تا مشکلاتی مانند سرعت پایین تراکنشها و هزینههای بالا را حل کنند. این راهحلها بهگونهای طراحی شدهاند که تراکنشها را خارج از زنجیره اصلی (لایه ۱) پردازش کنند، سپس نتایج را به زنجیره اصلی ارسال کنند. این کار باعث کاهش بار کاری شبکه اصلی میشود و به این ترتیب کارآیی و مقیاسپذیری بلاکچین را بهبود میبخشد.
اهمیت لایه های دوم
یکی از مشکلات اصلی بلاکچینهای بزرگ مانند اتریوم، مقیاسپذیری است. این بلاکچینها قادر به پردازش تعداد محدودی تراکنش در ثانیه (TPS) هستند که باعث ایجاد ازدحام در شبکه و افزایش هزینههای تراکنش میشود. بهویژه در زمانهایی که تقاضا برای تراکنشها زیاد میشود، هزینهها به طرز چشمگیری افزایش پیدا میکنند. برای حل این مشکل، لایههای دوم بهوجود آمدهاند. در دنیای مالی غیرمتمرکز (DeFi)، لایههای دوم نقش بسیار مهمی دارند. پروتکلهای DeFi بهویژه برای تراکنشهای سریع و با هزینه کم به لایههای دوم متکی هستند. در این میان، شبکههای آربیتروم و اپتیمیسم که از فناوری رولآپ استفاده میکنند، بهشدت رشد کردهاند و به یکی از محبوبترین راهحلهای لایه دوم تبدیل شدهاند. از جمله مزیتهای لایه دوم میتوان به کاهش کارمزدها، سرعت بالا و مقیاسپذیری بالا اشاره کرد. از معایب آن نیز میتوان به محدودیتهای امنیتی و عدم اعتماد به آن در برخی موارد و همچنین پیچیدگی در استفاده از آن اشاره کرد.
لایههای دوم بهعنوان راهحلهایی کارآمد برای افزایش مقیاسپذیری و کاهش هزینهها در شبکههای بلاکچین بهشمار میآیند. این لایهها نه تنها به حل مشکلات مقیاسپذیری کمک میکنند، بلکه باعث بهبود عملکرد شبکههای بلاکچینی مانند اتریوم نیز میشوند. با این حال، استفاده از این راهحلها به همراه چالشهایی مانند مسائل امنیتی و پیچیدگیهای فنی همراه است که برای توسعه بیشتر این فناوریها باید در نظر گرفته شوند. با توجه به رشد سریع و پذیرش فزاینده لایههای دوم، این راهحلها میتوانند نقش بسیار مهمی در آینده بلاکچینها ایفا کنند و شاید در نهایت بتوانند بهطور کامل مشکلات مقیاسپذیری را حل کنند و بلاکچینها را به استانداردهای جدیدی از عملکرد برسانند.
بیش از 51میلیارد دلار TVL
شبکههای لایه دوم اتریوم (L2) در ماه نوامبر2024 به یک رکورد جدید دست یافتند و مجموع ارزش قفلشده (TVL) آنها به بیش از 51میلیارد دلار رسید. این افزایش چشمگیر بیش از 205درصد رشد نسبت به سال گذشته را نشان میدهد و حکایت از جذابیت روزافزون این شبکهها برای سرمایهگذاران و کاربران اتریوم دارد. تیویال به مجموع ارزش داراییهایی گفته میشود که در یک پروتکل یا پلتفرم مالی قفل شدهاند. این داراییها میتوانند شامل ارزهای دیجیتال، توکنها یا سایر داراییها باشند که در قراردادهای هوشمند درون شبکههای بلاکچینی مانند اتریوم، بایننس اسمارت چین و… قفل شده باشند.
طبق دادههای منتشرشده از L2beat، این لایهها با بهبود مقیاسپذیری شبکه اتریوم، تراکنشها را به زنجیرههای فرعی منتقل و در نتیجه هزینهها و زمان انتظار مرتبط با شبکه اصلی اتریوم را کاهش میدهند. اتریوم که پیش از این با مشکلات مقیاسپذیری و کارمزدهای بالا مواجه بود، اکنون با ظهور لایههای دوم، به راهحلهای موثری برای رفع این مشکلات دست یافته است. این لایهها با پردازش تراکنشها خارج از شبکه اصلی اتریوم، امکان انجام تراکنشهای سریعتر و ارزانتر را فراهم کردهاند. بهویژه در دوران کنونی که استفاده از شبکه اتریوم بهشدت افزایش یافته، لایههای دوم بهعنوان ابزاری ضروری برای حفظ کارآیی شبکه شناخته میشوند.
موتورهای اصلی رشد L2ها
دو شبکه پیشرو در این عرصه، آربیتروم وان و بیس، نقش اساسی در این رشد داشتند. آربیتروم با در اختیار داشتن بیش از 18.3میلیارد دلار TVL، سهم 35درصد از کل اکوسیستم L2 را به خود اختصاص داده است. این شبکه با ارائه راهحلهایی برای کاهش هزینههای تراکنش و افزایش سرعت پردازش، تبدیل به یکی از مهمترین لایههای دوم در اکوسیستم اتریوم شده است.
در کنار آربیتروم، شبکه بیس نیز با 11.4میلیارد دلار TVL، دومین لایه دوم بزرگ اتریوم به شمار میآید. بیس که در ابتدا بهعنوان یک شبکه آزمایشی برای انتقال تراکنشها به لایه دوم اتریوم راهاندازی شد، اکنون تبدیل به یکی از بازیگران اصلی در این فضا شده است. رشد بیس از زمانی که به عنوان یک راهحل مناسب برای اجرای پروتکلهای مختلف معرفی شد، بهطور چشمگیری افزایش یافته است.
این رشد قابل توجه بهویژه بهدلیل موفقیتهایی همچون رکورد 106تراکنش در ثانیه (TPS) در بیس و افزایش تعداد تراکنشها به بیش از یکمیلیارد در این شبکه است. این دستاوردهای جدید نه تنها باعث جذابیت بیشتر برای سرمایهگذاران شده، بلکه راه را برای پذیرش گستردهتر لایههای دوم اتریوم باز کرده است.
چالشهای پیشرو برای اتریوم
با وجود این رشد و مزایای بسیاری که لایههای دوم اتریوم دارند، برخی از کارشناسان نگرانند که این شبکهها امکان دارد بهعنوان رقبای «خودکشیگونه» برای درآمد و پتانسیل قیمت شبکه اصلی اتریوم عمل کنند. آلویین کان، مدیر عامل بیتجت ولت هشدار داد که با رقابت شدید برای نقدینگی و چالشهای امنیتی ناشی از پلهای بین زنجیرهای، امکان دارد لایههای دوم بهطور غیرمستقیم قیمت اتریوم را تحت تاثیر قرار دهند. این نگرانیها از آنجا نشات میگیرد که بخش زیادی از نقدینگی به سمت شبکههای L2 روانه میشود و ممکن است بخشی از درآمد اتریوم به آنها منتقل شود.
در واقع، اگر لایههای دوم اتریوم بتوانند با موفقیت به حاکمیت در بازارهای مختلف ادامه دهند و نقدینگی بیشتری را جذب کنند، این احتمال وجود دارد که موجب کاهش فعالیتهای اقتصادی روی شبکه اصلی اتریوم شود و در نتیجه فشارهای کاهشی بر قیمت ETH وارد کند. این سناریو باعث میشود که برخی از تحلیلگران نگران کاهش پتانسیل صعودی اتریوم در بلندمدت باشند.
ارتقای دن کان (dencun)
یکی از ارتقاهای مهم که به تقویت لایههای دوم کمک کرده، ارتقای دن کان است که در مارس2024 اجرایی شد. این ارتقا با هدف تثبیت هزینههای تراکنش و افزایش مقیاسپذیری، به شبکههای L2 کمک کرده تا از نظر هزینه بهینهتر عمل کنند. طبق گزارشها، برخی از L2های اتریوم شاهد کاهش 99درصد در هزینههای تراکنش میانگین بودهاند که این امر باعث جذب بیشتر کاربران به این شبکهها شده است.
ارتقای دن کان که با هدف بهبود ظرفیت و مقیاسپذیری طراحی شده بود، تاثیرات قابلتوجهی در نحوه عملکرد لایههای دوم اتریوم داشته است. با کاهش هزینههای تراکنش و افزایش ظرفیت شبکه، لایههای دوم توانستهاند بهطور موثری هزینههای کمتری را برای کاربران خود به ارمغان بیاورند. این ویژگیها بهویژه برای توسعهدهندگان و پروژههای مبتنی بر DeFi که به دنبال کاهش هزینهها هستند، بسیار جذاب شده است.
پیشبینیها برای اتریوم
درحالیکه لایههای دوم اتریوم در حال رشد هستند، برخی از تحلیلگران معتقدند که این شبکهها میتوانند به بازگشت قیمت اتریوم کمک کنند. رکت کپیتال، یکی از تحلیلگران مشهور پیشبینی کرده که اگر اتریوم بتواند مقاومتهای مهم خود را در حدود 3700دلار عبور کند، احتمالا به زودی به 4هزار دلار خواهد رسید. برخی از معاملهگران همچنین به رشد ارزش ETH به 15هزار دلار اشاره کردهاند و به نظر میرسد که بسیاری از سرمایهگذاران همچنان بهدنبال بازگشت اتریوم به اوجهای گذشته هستند.
این پیشبینیها نشاندهنده این است که اتریوم بهعنوان یک دارایی دیجیتال، همچنان پتانسیل زیادی برای رشد و صعود دارد؛ بهویژه اگر لایههای دوم بهطور موثر به گسترش این اکوسیستم کمک کنند. برای سرمایهگذاران، این تغییرات بهعنوان فرصتی برای ورود به بازار اتریوم و بهرهبرداری از این فرصتهای جدید دیده میشود.
منبع: دنیای اقتصاد