مروری بر عرضه اولیه های اخیر در بورس
عرضه اولیه به فروش سهام شرکتی که تا به حال در بورس اوراق بهادار حضور نداشته است، گفته می شود.
دلایل تقاضای شرکت ها برای حضور در بورس متفاوت است. شرکت های بزرگ و دولتی معمولا بر اساس قوانین خصوصی سازی که در سال های اخیر مورد تصویب قرار گرفته، در بورس حضور پیدا می کنند. فروش سهام این شرکت ها برای دولت ها این مزیت را دارد که علاوه بر اینکه موجب کوچک شدن حجم دولت و کاهش هزینه ها می شود، موجب ایجاد درآمد از محل فروش این دارایی ها می گردد. اما در مورد شرکت های کوچک و خصوصی، جذب سرمایه های جدید را می توان انگیزه اصلی حضور در بورس دانست. مدیران این شرکت ها به جای اینکه خود را درگیر مشکلات اخذ وام کنند، با فروش بخشی از سهام خود در بورس می توانند، سرمایه بسیار زیادی را جذب کنند که در توسعه شرکت یا پرداخت بدهی ها قابل استفاده است. همچنین دولت، مشوق هایی برای حضور شرکت ها در بورس در نظر گرفته است که از آن جمله می توان به معافیت های مالیاتی اشاره کرد.
با توجه به مشکلاتی که در سال های پیشین در مورد ثبت سفارش برای خرید عرضه های اولیه وجود داشت، سازمان بورس روش جدیدی به نام بوک بیلدینگ را جایگزین روش قبلی نمود. در روش بوک بیلدینگ، متقاضیان در یک بازه زمانی مشخص که از سوی سازمان بورس اعلام می شود (معمولا 10 تا 12) بایستی نسبت به ثبت سفارش اقدام نمایند. پس از پایان زمان ثبت سفارش، تعداد سهامی که قرار بود عرضه شود به طور مساوی بین متقاضیانی که در بالاترین قیمت سفارش گذاری کرده اند تقسیم می گردد. با توجه به حجم تقتضایی که برای عرضه های اولیه وجود دارد و همچنین اندازه شرکت ها، مقدار سرمایه مورد نیاز برای خرید یک عرضه اولیه در سال های اخیر بین 16 هزار تومان تا 3 میلیون تومان بوده است. توزیع زیاد با حجم اندک در عرضه های اولیه موجب می شود که معمولا سهم با توجه به پتانسیلی که دارد برای روزهای متمادی افزایش قیمت پیدا کند. همین موضوع موجب گردیده است تا خرید سهام یک شرکت عرضه اولیه ای تبدیل به یک معامله سودآور با ریسک اندک شود.
جدول زیر ده عرضه اولیه اخیر و همچنین افزایش قیمت آن ها را در بازار نشان می دهد. مشاهده می شود که این شرکت ها عموما در کمتر از یک ماه بازدهی خوبی را به خریداران داده اند. ضمن اینکه بسیاری از این شرکت ها، پس از دوره رشد اولیه مستعد افزایش قیمت دوباره نیز هستند.