حجم نقدینگی و تورم (4 دی ماه 1398)
این روزها با افزایش نرخ تورم، بار دیگر توجه سیاستگذاران و کارشناسان اقتصادی به تورم و راهکارهای مهار کردن آن معطوف شده است.
این روزها با افزایش نرخ تورم، بار دیگر توجه سیاستگذاران و کارشناسان اقتصادی به تورم و راهکارهای مهار کردن آن معطوف شده است. افزایش بهای کالاهای وارداتی به سبب نوسانات نرخهای ارز و وجود تحریمها از جمله عوامل ایجاد تورم در بازار است. با وجود اینکه تورم در ایران صرفا یک پدیده پولی نیست و مشکلات ساختاری اقتصاد و تورم وارداتی و حتی تورم مورد انتظار نیز بر شکلگیری آن تاثیرگذار است، اما رشد حجم نقدینگی اثر بسزایی بر ایجاد تورم در جامعه دارد. در واقع چنانچه نقدینگی کنترل نگردد، نمیتوان انتظار کاهش تورم را داشت.
رشد پول و نقدینگی در سال های اخیر روندی افزایشی و بیثبات پیدا کرده است. براساس فصلنامه پژوهشهای اقتصادی رابطه بین حجم نقدینگی و تورم نشان دهنده این است که در بلندمدت یک درصد افزایش در رشد نقدینگی منجر به افزایش 0.89درصدی تورم در جامعه میشود.
با توجه به بودجه ارائه شده توسط دولت و کسری بودجه متصور برای سال آتی، دولت یا به استقراض از مردم و یا به استقراض از بانک مرکزی روی میآورد. استقراض از بانک مرکزی باعث افزایش پایه پولی میگردد و با ضریب 6 روی نقدینگی اثر میگذارد که در این صورت تورم بالای 50 درصد برای سال آتی دور از تصور نخواهد بود. اما استقراض از مردم با وجود اینکه منجر به رشد نقدینگی می شود به این اندازه اثر تورمی نخواهد داشت.
بر طبق آخرین آمارهای رسمی، حجم نقدینگی تا انتهای شهریور ماه سال 1398، برابر با ۲,۱۲۶ هزار میلیارد تومان بوده است. حجم نقدینگی در پایان شهریور ۱۳۹۸، ۲۷.۱ درصد رشد نسبت به شهریور سال ۹۷ و نسبت به مرداد ماه نیز ۲.۴ درصد رشد داشته است.
نمودار زیر با توجه به دادههای بانک مرکزی و براساس نرخ متوسط تورم ماهانه در سالهای 1396 و 1397 و نه ماه نخست 1398 ترسیم شده است.
همانطور که در نمودار فوق نیز مشخص است، تورم در سال 96 روند ثابتی را طی کرده و در سال 97 با شیب نسبتا زیادی روبهرو بوده است به نحویکه در اسفند 1397، نرخ تورم به 26.9 درصد رسیده است. در سه ماهه پاییز سال 1398 نرخ تورم به ترتیب 42، 41.1 و40 درصد بوده است.